REŞAT NURİ GÜNTEKİN’İN YAPRAK DÖKÜMÜ ROMANINDA YALNIZLIK VE YABANCILAŞMA ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 118 - 128, 31.12.2023

Naciye İnci

Öz

Modernleşmenin bir ürünü olarak toplumsal hayatın içerisinde yer alan roman, zihniyet ve yaşayış tarzlarında görülen değişimin izlerini yansıtma görevi üstlenir. Toplumsal hayatın içerisindeki sosyo-kültürel değişimler bireyin yalnızlığa sürüklenmesine neden olur. Toplumun normlarına uyum sağlayamayan birey, dışlanmamak için kendiliğinden ödün vermeye başlar. Kendi değer ölçülerinden ödün veren birey, kendine yabancılaşmaya başlar. Yalnızlıkla başlayan süreç yabancılaşma ile son bulur. Osmanlı’nın son dönemleri ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında yoğun bir şekilde görülen yalnızlık ve yabancılaşmayı Reşat Nuri Güntekin, Yaprak Dökümü romanında ele alır. Cumhuriyet devrinin ilk yıllarında görülen ekonomik ve sosyo-kültürel ortamda, toplumun değerlerinin maddeciliğe dayalı bir görüşü esas alarak yazılan roman Yaprak Dökümü romanı ahlaki ilkeleri yüzünden yalnızlığı ve yabancılaşmayı yaşayan Ali Rıza Bey’in yıkımını anlatır. Roman, geleneksel aile yapısının modernite karşısında değerlerinden kopuş sürecinde aile ferlerinin birer birer dökülmesi konusu üzerinde durur. Bu çalışmada Reşat Nuri Güntekin romanının başkişisi Ali Rıza Bey’in toplumsal normlar ile kendi ahlaki değerlerin çatışması sonucu yaşadığı yalnızlık ve yabancılaşma üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Reşat Nuri Güntekin, Yaprak Dökümü, Toplumsal Değerler, Yalnızlık, Yabancılaşma

Kaynakça

• Bachelard, G. (2017). Mekânın Poetikası. (A. Tümertekin, Çev.) İstanbul: İthaki.
• Borgna, E. (2023). Ruhun Yalnızlığı. (M. M. Çilingiroğlu, Çev.) İstanbul: YKY.
• Fromm, E. (1985). Özgürlük Korkusu. (R. Hakmen, Çev.) İstanbul: Yaprak Yayınları.
• Gruen, A. (2004). Kendine İhanet. (Ü. Hastürk, Çev.) İstanbul: Çitlembik.
• Güntekin, R. N. (2021). Yaprak Dökümü. İstanbul: İnkılap.
• Korkmaz, R. (2016). Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme Sorunu ve Dönüş İzleği. İstanbul: Kesit.
• Svendsen, L. (2018). Yalnızlığın Felsefesi. (M. Erşen, Çev.) İstanbul: YKY.
• Tanpınar, A. H. (2018). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergah.
• Yavuz, K. (1976). Reşat Nuri Güntekin’in Tiyatro ile ilgili Makaleleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.