Kamu Denetçiliği Kurumunun Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamadaki Rolü: Yıllık Raporlar Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: Ek Sayı-1, 30 - 59, 30.10.2020

Hale Biricikoglu

https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.ek1.002

Öz

İkinci dalga feminist hareketle birlikte “devlet feminizmi” kavramı ortaya çıkmış ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında devletlerin temel aktörlerden biri olduğu ve bu eşitliği hayata geçirmek için uygulamaları gereken politikalar gündeme gelmiştir. Dünyanın çeşitli ülkelerinde bu konuda kullanılan araçlardan biri de ayrımcılıkla ilgili şikayetleri inceleyen özel bir ombudsmanın kurulması olmuştur. Oldukça yakın bir tarihte kurulan Türkiye’deki Kamu Denetçiliği Kurumu da (Ombudsman) toplumsal cinsiyete duyarlı politikaların oluşturulması açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Kamu Denetçiliği Kurumunun verdiği kararlardan yola çıkarak Kurumun, kamu yönetiminde toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı politikalar üretilmesine ne gibi katkılar sağladığını değerlendirmektir. Çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılarak Kamu Denetçiliği Kurumunun 2014-2019 yılları arasında yayınladığı yıllık raporlar incelenmiştir. Yapılan araştırmada, Kuruma kadın hakları ile ilgili yapılan şikayet başvurularının nicelik itibariyle oldukça düşük düzeyde kaldığı görülmüştür. Ancak Kurumun kadın hakları ile ilgili verdiği kararların içeriği incelendiğinde bu kararların, toplumsal cinsiyete duyarlı politikalar üretilmesine katkı sağlar nitelikte olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ombudsman, toplumsal cinsiyet eşitliği, kamu denetçiliği kurumu

Kaynakça

• Berg, B.L., & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. H. Aydın (Çev.). Konya: Eğitim Yayınevi. Bustelo, M. (2014). Three decades of state feminism and gender equality policies in multi-governed Spain. 19 Şubat 2020 tarihinde https://eprints.ucm.es/29738/1/Bustelo%20three%20decades%20os%20state%20Sex%20Roles.pdf adresinden erişildi. https://www.do.se/om-do/vad-gor-do/ adresinden 01.02.2020 tarihinde erişildi. https://equineteurope.org/author/sweden_eo/ adresinden 01.02.2020a tarihinde erişildi. https://equineteurope.org/author/croatia_oge/ adresinden 02.02.2020b tarihinde erişildi. https://equineteurope.org/author/finland_oe/ adresinden 02.02.2020c tarihinde erişildi. https://equineteurope.org/author/slovenia_advocate/ adresinden 01.02.2020d tarihinde erişildi. https://equineteurope.org/author/lithuania_eoo/ adresinden 01.02.2020e tarihinde erişildi. https://equineteurope.org/author/poland_hrd/ adresinden 02.02.2020f tarihinde erişildi. https://www.gleichbehandlungsanwaltschaft.gv.at/tasks-of-the-ombud-for-equal-treatment adresinden 02.02.2020 tarihinde erişildi. https://www.rpo.gov.pl/en/content/what-we-do adresinden 02.02.2020 tarihinde erişildi. https://www.tasa-arvo.fi/tasa-arvolain-valvonta adresinden 02.02.2020 tarihinde erişildi. http://www.zagovornik.si/kaj-delamo/spodbujanje-enakopravnosti-in-preprecevanje-diskriminacije/ adresinden 02.02.2020a tarihinde erişildi. http://www.zagovornik.si/kaj-delamo/spodbujanje-enakopravnosti-in-preprecevanje-diskriminacije/ adresinden 02.02.2020b tarihinde erişildi. Kamu Denetçiliği Kurumu (2015). 2014 Yıllık raporu. 19.02. 2020 tarihinde https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/kdk-2014-yillik-rapor.pdf adresinden erişildi. Kamu Denetçiliği Kurumu (2016). 2015 Yıllık raporu. 19.02.2020 tarihinde https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/kdk-2015-yillik-rapor.pdf adresinden erişildi. Kamu Denetçiliği Kurumu (2017). 2016 Yıllık raporu. 19.02.2020 tarihinde https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/KDK-2016-YILLIK-RAPORU.pdf adresinden erişildi. Kamu Denetçiliği Kurumu (2018). 2017 Yıllık raporu. 19.02.2020 tarihinde https://www.ombudsman.gov.tr/wp-content/uploads/2016/06/2017-y%C4%B1ll%C4%B1k-rapor-SON-PDF.pdf adresinden erişildi. Kamu Denetçiliği Kurumu (2019). 2018 Yıllık raporu. 19.02.2020 tarihinde https://www.ombudsman.gov.tr/yillikrapor/2018_y%C4%B1ll%C4%B1k_raporu_ing/mobile/index.html adresinden erişildi. Kamu Denetçiliği Kurumu (2020). 2019 Yıllık raporu. 01.03. 2020 tarihinde https://www.ombudsman.gov.tr/kdk-pdf/2019_yili_yillik_rapor/mobile/index.html adresinden erişildi. Kantola, J.,& Outshoorn,J. (2007). Changing state feminism. Outshoorn, J.,& Kantola J. (Eds.), Changing state feminism içinde (pp. 1-19). New York: Palgrave Macmillan. Kantola, J. (2010). Shifting institutional and ideational terrains: the impact of europenisation and neoliberalism on women’s policy agencies. Policy&Politics, 38 (3), 353-368. Lovenduski, J. (2005). Introduction: state feminism and the political representation of woman. Lovenduski, J. (Ed.), State Feminism and Political Representation içinde (pp. 1-19). United Kingdom: Cambridge University Press. Mamur Işıkçı, Y. ,& Karatay, Z. (2018). Kamu Denetçiliği Kurumunun kadının insan haklarına katkısı açısından önemi. Woff, R.A., Yılmaz, S., Mamur Işıkçı, Y., Bülbül, H., & Mamur Yılmaz, E. (Eds), Kadın çalışmalarında güncel konular içinde (ss. 332-357). Konya: Eğitim Yayınevi, 2. Baskı. Mazur, A.G., & Mcbride, D.E. (2007). State feminism since 1980’s: from loose notion to operationalized. Politics and Gender, 3(4), 501-513. Mcbride, D.E., & Mazur, A.G. (2010). The politics of state feminism: innovation in comparative research. USA Philadelphia: Temple University Press. Mcbride, D.E., & Mazur, A.G. (2013). Women’s policy agencies and state feminism. Waylen, G., Celis, K., Kantola, J., & Weldon, S. L. (Eds). The oxford handbook of gender and politics içinde (pp. 654-678). USA: Oxford University Press. Sarıer, B. (2010). Kadın-erkek eşitliği bağlamında bağımsız bir kamu denetim kurumu: ombud(sman). Ankara: Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları. Şeren Kurular, G.Y. (2016). Toplumsal cinsiyet ana akımlaştırma stratejisi doğrultusunda bir maliye politikası aracı toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Şeren Kurular, G.Y. (2018). Toplumsal cinsiyete duyarlı kamu denetçiliği kurumu Avrupa uygulamaları ve Türkiye için öneriler. Akademik Ombudsman, 9 (5), 75-106. UNDP (2018). Yerel Yönetimlerde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Anaakımlaştırılması. 15 Ocak 2020 tarihinde https://www.tr.undp.org/content/dam/turkey/UNDP-TR-GENDERGUIDE-TR.pdf adresinden erişildi. Valiente, C. (2007). Developing countries and new democracies matter: an overview of research on state feminism world wide. Polities &Gender, 3 (4), 530-541. Yıldırım, A., & Şimşek H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik