Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Alman Mizah Dergilerinde Cihad-ı Ekber Propagandası

Yıl 2022, Sayı: 29, 185 - 209, 26.07.2022
https://doi.org/10.56597/kausbed.1069389

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nun İttifak Devletleri’nin yanında Birinci Dünya Savaşı’na katılmasıyla Osmanlı padişahı ve aynı zamanda 114. İslam halifesi V. Mehmet Reşat Cihad-ı Ekber ilan ederek, İtilaf Devletleri’ne karşı dünya Müslümanlarını savaşa çağırmıştır. Bu dönemde Alman İmparatorluğu’nda propaganda amacıyla hizmet eden dönemin önde gelen mizah dergilerinde Cihad-ı Ekber süreci işlenerek, çeşitli propaganda mesajları verilmiştir. Bu açıdan dönemin mizah dergilerinde Cihad-ı Ekber sürecinin incelenmesi, Alman İmparatorluğu’nun Cihad-ı Ekber’e yönelik propagandasının ortaya konulması bakımından önem taşımaktadır. Çalışmada, Alman İmparatorluğu’nda dönemin önde gelen beş büyük mizah dergisi Fliegende Blätter, Kladderadatsch, Lustige Blätter, Simplicissimus ve Ulk üzerinden Alman mizahında Cihad-ı Ekber sürecinin propaganda amaçlı ne yönde işlendiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada beş dergide Cihad-ı Ekber sürecini konu alan karikatürler, göstergebilim yöntemi üzerinden propaganda boyutunda analiz edilmiştir. Çalışmada ele edilen bulgularda Cihad-ı Ekber’in İtilaf Devletleri’ne karşı Müslümanların büyük isyanlarına yol açacağına yönelik propaganda mesajının verildiği ortaya çıkarılmıştır. Bu şekilde savaşın Alman İmparatorluğu’nun lehine gelişeceğine yönelik algının oluşturulmaya çalışıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Kaynakça

  • Ahang, A., & Ettehad, S. F. (2018). Methods of propagating Islam and preventing anti-religious propaganda in cyberspace. Pure Life , 5 (14), 33-60.
  • Aksakal, M. (2011). ‘Holy war made in Germany’? Ottoman origins of the 1914 jihad. War in History , 18 (2), 184-199.
  • Avcı, R. (2021). Oryantalist Oskar Mann’ın (1867–1917) Osmanlı seyahati mektuplarında Zazacanın tasnifi. Nüsha , 21 (52), 161-178.
  • Avcı, R. (2019). Pan-Islamism and the jihad discourse of the German orientalists in The First World War. Journal of Al-Tamaddun , 14 (2), 25-35.
  • Aydın, Y. (2021a). Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin cihad ilan etmesinin Doğu Türkistan’daki yankıları. Atatürk Yolu Dergisi (68), 127-154.
  • Aydın, Y. (2021b). Cihâd-ı Ekber bağlamında I. Dünya Savaşı’nda Libya’da Türk-Alman-İtalyan faaliyetleri ve Senûsî direnişi. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları (39), 39-74.
  • Banerjee, J. (2014). Jihad and counter-jihad in Germany. Jadavpur Journal of International Relations , 18 (2), 1031-36.
  • Çabuk, M. (2017). Cihan Harbi’nde Sudan’daki Osmanlı faaliyetleri ve Şeyhülislam’ın cihat mektubu. Türkiyat Mecmuası , 27 (1), 101-120.
  • Erden, Ö. O. (2020). The AKP’s electoral strategy in the June 7 and the November 1 popular elections in Turkey: Religion as a tool of political propaganda. Journal for the Study of Religions and Ideologies , 19 (57), 129-144.
  • Fiske, J. (2017). İletişim çalışmalarına giriş (5. Baskı b.). (S. İrvan, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Fliegende Blätter. (1844-1944). Fliegende Blätter – digital: https://www.ub.uni-heidelberg.de/helios/fachinfo/www/kunst/digilit/fliegendeblaetter.html adresinden alınmıştır
  • Fliegende Blätter. (1915). Heidelberg historic literature – digitized: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fb142/0094/image adresinden alınmıştır
  • Goddijn, W. (1960). Propaganda and the continuity of religious groups. Social Compass. Social Compass , 7 (5-6), 449-460.
  • Jung, D. (2014). The ‘Ottoman-German jihad’: Lessons for the contemporary ‘area studies’ controversy. British Journal of Middle Eastern Studies , 41 (3), 247-265.
  • Kılıç, S. (2019). Birinci Dünya Savaşı sırasında Erzurum Palandöken’de bir kayak kursu ve Bakû Heyet-i Seferiyesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (68), 355-368.
  • Kılıç, S. (2018). I. Dünya Savaşı’nda Almanya’nın Kafkas halklarını Rusya’ya karşı ayaklandırma girişimleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (62), 481-507.
  • Kladderadatsch. (1848-1944). Kladderadatsch (1848-1944) - digital: https://www.ub.uni-heidelberg.de/helios/digi/kladderadatsch.html adresinden alınmıştır
  • Kladderadatsch. (1914, Kasım 22). Heidelberg historic literature – digitized: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/kla1914/0727/image adresinden alınmıştır
  • Lustige Blätter. (1886-1944). Lustige Blätter: schönstes buntes Witzblatt Deutschlands – digital: https://www.ub.uni-heidelberg.de/helios/fachinfo/www/kunst/digilit/artjournals/lb.html adresinden alınmıştır
  • Lustige Blätter. (1914). Heidelberg historic literature – digitized: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/lb29/0996/image adresinden alınmıştır
  • McCarthy, J. (1998). Drama, religion and republicanism: Theatrical propaganda in the Spanish civil war. Contemporary Theatre Review , 7 (2), 47-59.
  • Orhan, S. (2018). Alman imparatoru II. Wilhelm’in weltpolitik siyaseti çerçevesinde osmanlı topraklarını ikinci ziyareti (1898). Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi , 7 (5), 651-665.
  • Öğün, T. (2018). Osmanlı basınında Cihad-ı Ekber: İran örneği. Türkiyat Mecmuasi , 28 (1), 91-114.
  • Pearl, D. L. (1993). Tsar and religion in Russian revolutionary propaganda. Russian History , 20 (1-4), 81-107.
  • Sălăvăstru, A. C. (2021). The biblical image of the providential ruler in the protestant propaganda on the eve of the French wars of religion. Religions , 12 (8), 1-18.
  • Sarıtaş, İ. (2019). Alman İmparatorluğu’nun Türk dünyasına yönelik propaganda faaliyetleri: Arkeolog Max Freiherr von Oppenheim ve Doğu Haber Ajansı. Bilig (91), 113-135.
  • Schwanitz, W. G. (2004). Max von Oppenheim und der Heilige Krieg Heilige Krieg. Zwei Denkschriften. Zwei Denkschriften zur Revolutionierung islamischer evolutionierung islamischer Gebiete 1914 und 1940. Sozial. Geschichte , 19 (3), 28-59.
  • Shaw, T. (2002). Martyrs, miracles, and martians: Religion and cold war cinematic propaganda in the 1950s. Journal of Cold War Studies , 4 (2), 3-22.
  • Simplicissimus. (1914, Kasım 10). Simplicissimus 1914/15 19: http://www.simplicissimus.info /index.php?id=6&tx_lombkswjournaldb_pi1%5Bvolume%5D=2&tx_lombkswjournaldb_pi1%5Baction%5D=showVolume&tx_lombkswjournaldb_pi1%5Bcontroller%5D=YearRegister&cHash=345ffc8 adresinden alınmıştır
  • Slight, J. (2019). Reactions to the Ottoman jihad fatwa in the British Empire, 1914–18. R. Johnson, & J. E. Kitchen (Dü) içinde, The Great War in the Middle East (s. 256-274). London: Routledge.
  • Ulk. (1872-1933). Ulk. Illustriertes Wochenblatt für Humor und Satire – digital: https://www.ub.uni-heidelberg.de/helios/digi/ulkhd.html adresinden alınmıştır
  • Ulk. (1914, Kasım 13). Heidelberg historic literature – digitized: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/ulk1914/0357/image adresinden alınmıştır
  • Ulk. (1915, Ocak 15). Heidelberg historic literature – digitized: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/ulk1915/0013/image adresinden alınmıştır
  • Ulucutsoy, H. (2018). Birinci Dünya Savaşı’nda Donanma Mecmuasının cihat ilânı özel sayısı. Türkiyat Mecmuası , 28 (2), 177-204.
  • Warr, C. (2002). Religious habits and visual propaganda: The vision of the Blessed Reginald of Orléans. Journal of Medieval History , 28 (1), 43-72.
  • Zimmermann, H. (2019). Über die Zeitschrift. http://www.simplicissimus.info/index.php?id=9 adresinden alınmıştır
Toplam 36 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İletişim ve Medya Çalışmaları
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Abdülhakim Bahadır Darı 0000-0003-3525-5823

Caner Çakı

Yayımlanma Tarihi 26 Temmuz 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Sayı: 29

Kaynak Göster

APA Darı, A. B., & Çakı, C. (2022). Alman Mizah Dergilerinde Cihad-ı Ekber Propagandası. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(29), 185-209. https://doi.org/10.56597/kausbed.1069389