Chester Beatty Müzesi Türk-İslam Eserleri Koleksiyonununda Yer Alan Bir Grup Osmanlı Dönemi Yazma Eserin Cilt Sanatı Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 29, 131 - 165, 26.07.2022

Feyzi Aydın

https://doi.org/10.56597/kausbed.1077396

Öz

Yazma eserler medeniyetin göstergesi olarak çok büyük öneme sahiptir. Bu sebeple dünya da hem üretimlerine hem de koleksiyonlarına devam edilmiş pek çok yazma eser bulunmaktadır. Bu eserlerin bir kısmı yazma eser kütüphanelerinde arşivlenmekte, bir kısmı da çeşitli koleksiyonlarda yer almaktadır. Chester Beatty müzesi koleksiyonu da bu eşsiz koleksiyonlardan biridir. İrlanda Dublin’de kurulan Chester Beatty müzesi koleksiyonu farklı inançlara dair tarihi el yazmaları ve kitabeleri bir araya getiren zengin koleksiyonu ile dünya miraslarına ev sahipliği yapmaktadır. Bu çalışmada Cheaster Beaty müzesi bünyesinde bulunan Türk-İslâm koleksiyonundaki altmış sekiz eser detaylı bir şekilde incelenerek içlerinden cilt tezyinatı açısından, tezyinat değeri olarak özellikli altı eser seçilmiştir. İncelemiş olduğumuz yazma eserlerin istinsah tarihleri M.S. 1500-1798 yılları arasında olduğu tespit edilmiş ve dönemsel özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu eserlerin künye bilgileri, cilt tezyinatı, motif, desen ve üslup özellikleri detaylı bir şekilde incelenerek tarihsel kronolojik analizleri tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Cilt Sanatı, Yazma Eser, Chester Beatty Müzesi

Kaynakça

• Arıtan, A. S. (1992). Konya Dışındaki Müze ve Kütüphanelerde Bulunan Selçuklu ve Selçuklu Uslûbunu Taşıyan Cild Kapakları.
• Aslanapa, O. (1982). Osmanlı Devri Cild Sanatı. Türkiyemiz, 12-17.
• Boydak, F. Ş. (2016). Fâtih Devri Cild Sanatı . V. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi (s. 235). içinde Isparta.
• Çığ, K. (1971). Türk Kitap Kapları. İstanbul: Doğan Kardeş Matbaacılık .
• Furat, A. S. (2006). AVRUPA ÜLKELERİNDEKİ ARAPÇA, FARSÇA VE TÜRKÇE YAZMA ESERLERİN KATALOGLARI . Şarkiyat Mecmuası: Journal of Oriental Studies.
• Güney, G. (2017). SAFEVİ-ŞİRAZ DÖNEM ÖZELLİĞİ GÖSTEREN BAZI KUR'AN-I. Asos Journal , 133-153.
• Maraşlı, S. (2019). 18-19. YÜZYIL CİLT SANATI: YENİ FORMLAR YENİ KONULAR. Osmanlı Sanatında Değişim ve Dönüşüm, 241-273.
• Mutçalı, S. (1995). Arapça-Türkçe Sözlük. İstanbul.
• Özcan, Y. (1990). Türk Kitap Sanatında Şemse Motifi. Ankara: Mas Matbaası.
• Özen, M. E. (1998). Türk Cilt Sanatı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları .
• Özkeçeci, İ. Ö. (2014). Türk Sanatında Tezhip. İstanbul: YAZIGEN Yayıncılık.
• Tanındı, Z. (2009). Kitap ve Cildi. G. R. Halil İnalcık içinde, Osmanlı Uygarlığı (s. 841-863). İstanbul: T.C. Kültür Turizm Bakanlığı.
• Uluç, L. (2008). İslam Sanatının Üç Başkentinde Ortak Timuri Mirası. İslam Sanatının 3 Başkenti : Louvre Koleksiyonlarından Başyapıtlarla - İstanbul, Isfafan, Delhi (s. 39-53). içinde İstanbul: SAKIP SABANCI MÜZESİ YAYINLARI.