MOLİÈRE PİYESLERİNİN TÜRKÇE ÇEVİRİLERİNDE KADIN İLE İLGİLİ SÖYLEMLERİN AKTARIMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Sayı: 31, 95 - 122, 12.06.2023

Ceylan Yıldırım Yaşar

https://doi.org/10.56597/kausbed.1249522

Öz

Bu çalışma, Molière’in kadın temalı piyeslerinin Türkçe çevirilerinde kadın ile ilgili söylemlerin nasıl aktarıldığına odaklanmaktadır. Bu odak çerçevesinde, Molière’in kadın meselelerine bakışının, feminist harekete katkısının ve çevirmenlerin üstelendikleri rolün açığa çıkarılması amaçlanmaktadır. Çalışmanın konusu çerçevesinde, betimleyici yaklaşım benimsenerek incelenen çeviri eserler, Kadınlar Mektebi (Molière, 1933a), Kadınlar Mektebinin Tenkidi (Molière, 1944a; 1965), Bilgiç Kadınlar (Molière, 1944b) , Okumuş Kadınlar (Molière,1933b), Dudukuşları (Moliere, 1933c) ve Gülünç Kibarlar (Molière, 1943) başlıklı Türkçe çevirilerle sınırlandırılmıştır. Çevirilerdeki yan metinlerin analizinde Massardier-Kenney’in feminist çeviri stratejilerine başvurulmuştur. Çalışmadan elde edilen bulgular, çevirilerdeki yan metinlerin çoğunlukla Molière piyesleri, Molière’in kadın meselelerine, kadının eğitimine, kadının toplumsal konuma verdiği önem üzerine bilgi ve açıklamalar içerdiğini göstermiştir. Bu durum, yazar odaklı stratejilerden “açımlama”ya işaret etmiştir. Çevirilerin incelenmesi neticesinde, bazı çevirmenlerin kadın ile ilgili bazı söylemleri yumuşatma yoluna gittikleri görülmüştür. Bazı çevirmenlerin ise kadını, kadına ilişkin söylemi çevirilerinde daha görünür kıldıkları gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, yan metinlerin yazar ve çevirmenin kadına bakışı ile ilgili bilgi verdiğini, ayrıca çevirilerde takınılan tutumun çevirmenin kadına bakışı ile ilgili bilgi verdiğini söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Çeviri, Molière, kadın meseleleri, Massardier-Kenney, feminist çeviri stratejileri

Kaynakça

• Molière (1660). Les précieuses ridicules. Gwénola, Ernest et Paul Fièvre tarafından Ağustos 2015’te yayımlanmıştır. Molière (1662). L’école des femmes. Gwénola, Ernest et Paul Fièvre tarafından Ocak 2015’te yayımlanmıştır. Molière (1663). La Critique de l’école des femmes. Ernest et Paul Fièvre tarafından Ekim 2016’da yayımlanmıştır. Molière (1672). Les Femmes savantes. Gwénola, Ernest et Paul Fièvre tarafından Mayıs 2015’te yayımlanmıştır. Molière (1933a). Kadınlar mektebi. ( A. Vefik Paşa, Çev.) İstanbul: Kanaat Kütüphanesi. Molière (1933b). Okumuş kadınlar. (A. Vefik Paşa, Çev.) İstanbul: Kanaat Kütüphanesi. Molière (1933c). Dudukuşları. (A. Vefik Paşa, Çev.) İstanbul: Kanaat Kütüphanesi. Molière (1941). Kadınlar mektebi. (B. Tuncel ve S. Eyüboğlu, Çev.) Ankara: Maarif Matbaası. Molière (1943). Gülünç kibarlar (İ. G. Arcan, Çev.) Ankara: Maarif Matbaası. Molière (1944a). Kadınlar Mektebi’nin tenkidi (S. Eyüboğlu, Çev.) Ankara: Maarif Matbaası.