TARIK BUĞRA’NIN OĞLUMUZ HİKÂYESİNDE METNİN NİYETİNE HİZMET EDEN VE ESTETİK DOKUYU OLUŞTURAN ANLATIM TEKNİKLERİ

Yıl 2024, Sayı: 33, 145 - 159, 11.06.2024

Gülsüm Tarakçı

https://doi.org/10.56597/kausbed.1380736

Öz

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının tanınmış isimlerinden olan Tarık Buğra, edebiyat dünyasında önce hikâye yazarlığıyla tanınır. Yayımlanmış ilk hikâyesi Oğlumuz adını taşır. Bir ebeveynin oğullarına duydukları sevgi ve onun için yaşadıkları endişelerin anlatıldığı hikâyede anlatılanların kurgu dünyasında görüntü ve algı düzeyine taşınması çeşitli anlatım teknikleriyle sağlanır. Bir anlatının neyi anlattığı kadar anlattığı şeyi nasıl anlattığı da önemlidir. Anlatım tekniklerinin kullanımı, anlatılan şeyin nasıl anlatıldığıyla ilgilidir ve bu teknikler yazar kadar okuru da ilgilendirir. Kurgu dünyasında okura verilmek istenen mesaj, estetik bir yapıyla sunulmalıdır ki, okur eserden bir haz alabilsin. Anlatım tekniklerinin bilinçli ve yerli yerinde kullanılması da bir esere sanat değeri kazandıran, eseri güçlü kılan unsurların başında gelir. Farklı işlevlere sahip olan her bir anlatım tekniğinin, kurgunun organik bütünlüğü içinde bir değeri ve anlamı vardır. Anlatım teknikleri, metnin estetik dokusunu oluşturur ve metnin niyetine hizmet ederler. Oğlumuz hikâyesinde anlatıcı, baba figürüyle okurun karşısına çıkan kahraman anlatıcıdır ve onun perspektifiyle sunulan hikâyede niyeti görünür kılan ve hikâyenin estetik yapısını dokuyan çeşitli anlatım teknikleri kullanılmıştır. Bu çalışmada Oğlumuz hikâyesinde kullanılan bu teknikler tespit edilmeye ve bu tekniklerin hikâye içerisindeki işlevleri belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Oğlumuz, anlatım teknikleri, estetik yapı, niyet

Kaynakça

• Arı, Z. (2008). Ferit Edgü’nün öykü ve romanlarında anlatım teknikleri. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi.
• Aytür, Ü. (1977). Henry James ve roman sanatı. Ankara: Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Ayvazoğlu, B. (1995). Tarık Buğra güneş rengi bir yığın yaprak. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çetin, N. (2015). Roman çözümleme yöntemi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çetişli, İ. (2014). Metin tahlillerine giriş 2, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Dervişcemaloğlu B. Anlatıbiliminde (Narratology) “mimesis” ve “diegesis” kavramları. https://www.academia.edu/441163/ANLATIB%C4%B0L%C4 %B0M%C4%B0NDE_NARRATOLOGY_M%C4%B0MES%C4%B0S_ve_D%C4%B0EGES%C4%B0S_KAVRAMLARI, Erişim Tarihi: 23.10.2023.
• Dervişcemaloğlu, B. (2014). Anlatıbilime giriş. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Moran B. (1998), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sağlık, Ş. (2002). Kurmaca âlemin kurmaca sözcülerinden romanda zaman-mekân-tasvir. Hece Türk Romanı Özel Sayısı. S.65/66/67. s.130-164.
• Sazyek, H. (2004). Romanda temel anlatım yöntemleri üzerine bir sınıflandırma çalışması. Folklor-Edebiyat. S.37. s.103-118.
• Sazyek, H. (2021). Roman terimleri sözlüğü. Ankara: Hece Yayınları.
• Schorer, M. Teknik ve öz. Roman teorisi. (Haz. Philip Stevick). (Çev. Sevim Kantarcıoğlu). Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Tarık, B. (1996). Oğlumuz. Yarın diye bir şey yoktur. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Tekin, M. (2001). Roman sanatı 1 (romanın unsurları). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Tekin, M. (2018). Doğumunun yüzüncü yılında Tarık Buğra itaatsiz bir taşralının entelektüel portresi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Temizkan, M. (2014). Yaratıcı yazma süreci (hikâye yazma). Ankara: Pegem Akademi.