Bir Bilgelik Eğitimi Olarak Çocuklarla Felsefe

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 3, 34 - 58, 20.10.2023

Rabia Dirican

https://doi.org/10.20981/kaygi.1325312

Öz

Amacı ve nihayetinde bir felsefe etkinliği olan çocuklarla felsefe, bilgelik anlayışından uzak tutulmaması, kadim kökleri ile daim bir irtibat üzere kurulması gereken bir eğitim çeşididir. Ancak mevcut duruma bakıldığında çocuklarla felsefenin çoğunlukla pozitivist bir bilim anlayışı ile çalışıldığı, tıpkı endüstri sahasında olduğu gibi çocuklarla felsefenin de maddeci amaçlarla sınırlandırıldığı görülmektedir. Felsefenin kavram olarak içinde barındırdığı bilgelik sevgisi anlayışını amaç edinen, felsefe tarihinden ve kültürel temellerden güç alan bir çocuklarla felsefe algısının inşasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bundan da önce -felsefe tarihinde Platon’un akademisi, Pitagoras okulu ya da Farabi’nin eserleri- gibi muhtelif metinlerde rastlandığı üzere, felsefe yapmanın bazı ön koşullarının olduğu fikri model alınarak çocuk seviyesinden beklenebilecek güçlükte ön koşulların oluşturulması elzemdir. Modern çağın helikopter anne babaları tarafından yetiştirilen kırılgan çocukların önce felsefeye hazırlanması gerektiği, bunun da konfor alanından çıkarak varoluşsal sorumluluklarını çocuğa tekrar vermekle mümkün olacağı düşünülmektedir. Çocuklara ‘aklını kullanma cesareti’ ve kendi kararlarını alarak kendi düşüncelerini üretebilme sorumluluğunu vermek, ebeveynlerin zihnindeki ‘bakıma her zaman muhtaç’ çocuk algısını tekrar irdeleyerek çocukların özerk olabileceği bir zemin inşa etmek, çocuklarla felsefenin en verimli şekilde amacına ulaşabilmesi için neredeyse bir zorunluluktur. Öte yandan teorik yapı çalışmalarında çocuklarla felsefenin çocukların yaratıcılığına etkisi, duygusal zekayı, problem çözme becerilerini geliştirmeye etkisi vb. dar kalıplardan çıkılarak bilgelik sevgisi ve arayışının içinde barındırdığı ‘kendini bilmek’, ‘erdemli olmak’ gibi derin amaçların peşine düşmek, felsefeyi eğitimde araçsallaştırmayı ve basit bir jargona indirgemeyi engelleyebilecektir. Felsefenin nihayetinde bir insan-insan etkileşimi olduğu, bu bağlamda felsefe sevgisini aşılayacak eğitimcinin bir rol model olarak felsefi tutum sahibi olmasının önemli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

çocuklarla felsefe, çocuklar için felsefe, felsefe, eğitim, bilgelik

Philosophy with Children as a Education of Sophia

Öz

Philosophy with children, whose purpose and ultimately is a philosophy activity, is a kind of education that should not be kept away from the understanding of wisdom and should be established in order to have a constant connection with its ancient roots. However, when we look at the current situation, it is seen that philosophy with children is mostly studied with a positivist understanding and it is limited to materialistic purposes just like in the industrial field. There is a need to build a perception of philosophy with children that aims at the love of wisdom contained in philosophy as a concept, draws strength from the history of philosophy and cultural foundations. Before that, -such as Plato's academy, the Pythagorean school or Farabi’s works have some prerequisites- it is essential to create prerequisites for the difficulties that can be expected from the child level. It is thought that fragile children raised by helicopter parents of the modern era should be prepared for philosophy first. it is thought that this will be possible by stepping out of the comfort zone and giving existential responsibilities to the child again. Giving children the ‘courage to use their minds’ and the responsibility to have their own thoughts by making their own decisions, building a ground where children can be autonomous by re-examining the perception of children ‘always in need of care’ in the minds of parents, is almost a necessity for philosophy with children to achieve its goal in the most efficient way. On the other hand, in theoretical structure studies, the effect of philosophy with children on children's creativity, the effect on improving emotional intelligence, problem solving skills, etc. getting out of narrow patterns and pursuing deep goals such as ‘self-knowledge’, ‘being virtuous’, which are contained in the love and search for wisdom, will prevent the instrumentalization of philosophy in education and reducing it to a simple jargon.

Anahtar Kelimeler

philosophy with children, philosophy for children, education, sophia

Kaynakça

• Abaspour, N., Nowrozi, R. A. & Latifi, Z. (2015). Investigating the effect of educating philosophy in the children on the spiritual development of female students with 12-14 years old in the city of Isfahan. Journal of Education and Practice, 6(11), 162-166.
• Arabzadeh, Z., ABDOLAHİ, S. & Lory, S. (2016). Investigating the effectiveness of program philosophy to ıncrease children’s ıntelligence in Tehran. International Journal of Biology, Pharmacy and Allied Scineces (IJBPAS), 5(1), 40-46.
• Aristoteles (2001). Fizik (çev. Saffet Babür), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Badri, R.& Vahedi, Z. (2017). The effectiveness of “the philosophy for children program” on the spiritual ıntelligence of the student. International Journal of Educational and Psychological Researches, XX(XX), 1-7.
• Baltacıoğlu, İ. H. (1998). Hayatım, Dünya Yayıncılık, İstanbul.
• Boethius (2006). Felsefenin Tesellisi, (çev. Çiğdem Dürüşken), Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• Calvert, K. (2007). Creative philosophizing with children. Theory and Research in Education, 5(3), 309-328.
• Camus, A. (2021a). Yabancı (çev. Ayça Sezen), Can Yayınları, İstanbul.
• Camus, A. (2021b). Veba (çev. Nedret T. Öztokat), İstanbul: Can Yayınları.
• Coşkun Özüaydın, B. (2019). Felsefenin trajik iyimserliği. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Güz/28, 73-86.
• Çilingir, L. (2012). Bilgelik uğraşı olarak felsefe. Felsefe Dünyası, 55, 7-38.
• Direk, N. (2013). Çocuklar için felsefe kitapları üzerine. Çocuklar için Felsefe Eğitimi (ed. Betül Çotuksöken, Harun Tepe, ss. 97-99). Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara.
• Dursun Çirci, C. ve Zeybekoğlu Akbaş, Ö. (2023). Türkiye’nin değişen aile yapısında ebeveynliğe ilişkin yeni bir eğilim: helikopter ebeveynlik. 3. International Antalya Scientific Research and Innovatives Studies Congress, 728-737.
• Erfani, N. & Rezaei, M. (2016). The effect of teaching philosophy on the critical thinking of female students. International Journal of Pharmaceutical Research & Allied Science, 5(2), 484-491.
• Güçlü, C.H.ve Çok, F. (2021). Helikopter anababalık ve gençler üzerindeki gelişimsel etkileri. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 4(7),134-150.
• Jahani, R., Nodehi, H. & Akbari, A. (2016). Effect of the P4C (philosophy for children as a content approach) on moral gudgment of sixth grade students (case study: jolgeh rokh area). Scinzer Journal of Humanities, 2(1), 19-23.
• Kaya, M. (2013). İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri, Klasik Yayınları, İstanbul.
• Kılıç, M. E. (2020). Tasavvufa Giriş, Sufi Kitap, İstanbul.
• Kienstra, N., Karskens, M. & Imants, J. (2014). Three approaches to doing philosophy: a proposal for grouping philosophical exercises in classroom teaching. Metaphilosophy, 45(2), 288-318.
• Kranz, W. (1984). Antik Felsefe (çev. Suad Y. Baydur), Sosyal Yayınları, İstanbul.
• Lipman, M., Sharp, A. M. & Oscanyan, F.S. (1980). Philosophy in the Classroom. Temple University, Philadelphia. Magee, B. (2000). Felsefenin Öyküsü (çev. Bahadır S. Şener). Ankara: Dost Kitabevi.
• McNaill, W. H. (2002). Dünya Tarihi (çev. Alaeddin Şenel), İmge Kitabevi, Ankara.
• MEB. (2016). Düşünme Eğitimi Dersi Öğretim Programı, T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Molacı, M. (2021). Sevme sanatı olarak felsefe. Vira Verita e-Dergi, 13, 12-33.
• Mounier, E. (1986). Varoluş Felsefelerine Giriş (çev. Serdar R. Kırkoğlu), Alan Yayıncılık, İstanbul.
• Okan Y., Ç. ve Ö. Demir, Nilüfer (2020). Türkiye’de helikopter ebeveyn sahibi olan Y neslinin aidiyet, yaşam becerisi ve özgüven problemleri. DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 7(2), 450-470.
• Platon (2016a). Devlet (çev. Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Platon (2016b). Sokrates’in Savunması (çev. Nejat Bozkurt), Sentez Yayıncılık, İstanbul.
• Pourtaghi, V., & Hejazi, E. (2014). Effectiveness of implementing philosophy for children program on students’ creativity. Scientific Journal of Pure and Applied Sciences, 3(6), 375-380.
• Rousseau, J. (1941). Emile (çev. Yaşar Avunç), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Sartre, J. P. (2017). Bulantı (çev. Selahattin Hilav), Can Yayınları, İstanbul.
• Sartre, J. P. (2019). Özgürlük Yollar 1, 2, 3 (çev. Gülseren Devrim), Can Yayınları, İstanbul.
• Schertz, M. (2007). Avoiding ‘passive empathy’ with philosophy for children. Journal of Moral Education, 36(2), 185-198.
• Sönmez, B. (2016). Düşünme Eğitimi Dersinin İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Striano, M. (2010). Philosophical Inquiry as a practice for social development. Childhood and Philosophy, 6(11), 55-66.
• Taş, I. (2017). Çocuklar İçin Felsefe Eğitimi Programının 48-72 Aylık Çocukların Zihin Kuramı ve Yaratıcılıklarına Etkisi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova.
• Taşdelen, V. (2015). Felsefe Kültürü, Hece Yayınları, Ankara.
• Topçu, N. (2012). İsyan Ahlakı (8. Baskı). Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Topçu, N. (2016). Reha (4. Baskı), Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Topçu, N. (2017). Taşralı (9. Baskı), Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Türkan, E. V. (2020). Bir Osmanlı Maarif Nazırının Portresi: Emrullah Efendi, VakıfBank Kültür Yayınları, İstanbul.
• Türker Küyel, M. (1976). Felsefeye Başlangıç, M.E.B. Devlet Kitapları, Ankara.
• Ülken, H. Z. (2012). Yarım Adam, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Ülken, H. Z. (2014). Posta Yolu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.