NEOLİBERALİZM VE SOSYAL POLİTİKA: AHLAKİ VE POLİTİK DEĞERLERDEN YOKSUN BİR ANLATININ ELEŞTİRİSİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 11 - 27, 11.08.2022

Hülya Eşki Uğuz , Sibel Çalışkan

Öz

Sosyal politika, uygulandığı dönemin hâkim yaklaşımının gölgesinde, kazandığı veya yitirdiği anlam ve değerler ile köklü bir değişime uğramıştır. Zaman içerisinde uğradığı değişim neticesinde hem içerik olarak hem de kurum ve mekanizmalarıyla yeni bir görünüme kavuşmuştur. Yeni görünümü her nasıl olursa olsun sosyal politika, ahlaki ve politik değerlerden bağımsız düşünülemez. Dolayısıyla sosyal politikanın ne olduğuna ve nasıl olması gerektiğine ilişkin yapılacak bir fikir inşasının ahlaki ve politik değerleri içermesi gerekir. Bu bağlamda, İkinci Dünya Savaşı’nın enkazında Beveridge Raporu’yla toplumsal sorunlara karşı başlatılan mücadelenin ve müteakiben refah döneminde sosyal politika konusunda yapılan tartışmaların ve çalışmaların ahlaki bir zemine kavuşturduğu sosyal politika tartışmaları, 1970’lerin sonu itibarıyla neoliberal yaklaşımın gölgesinde yeni bir değişim sürecine girmiştir. Bu değişim süreciyle birlikte ahlaki ve politik değerler üzerinden kazandığı anlamını giderek yitirmeye başlamış günümüz rasyonalitesinde sosyal politika ekonomik mantık ile çerçevelenen bir anlam kipine doğru evrilmeye başlamıştır. Sosyal politika söyleminin ekonomikleştirilmesi, sosyal politikanın geleneksel unsurlarının birçok yönüyle aşınmasına yol açmıştır. Neoliberalizmin epistemik bir çerçevede ele alındığı bu çalışmada, neoliberalizmle birlikte sosyal politikanın ahlaki/siyasi değerlerden uzaklaştırılarak nasıl dönüştürüldüğü ve ekonomileştirildiği sorusuna eleştirel bir dille syanıt verilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Sosyal Politika, Ekonomileştirme, Siyasetten Arındırma

Kaynakça

• Akbaş, Sezgi (2017), “Eşitlik, Yurttaşlık ve İstihdam Bağlamında Sosyal Yatırım Devleti”, Emek Araştırma Dergisi (GEAD) , Cilt 8, Sayı 12, Aralık 2017, 115-130.
• Aksu, Cemil (2015), “Neoliberal Toplumda Öznellik”, Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Yaz, 66-89.
• Bottrell, D. (2013). Responsibilised Resilience? Reworking Neoliberal Social Policy Texts. M/C Journal, 16(5). https://doi.org/10.5204/mcj.708
• Brown, W. (2021a), Halkın Çözülüşü Neoliberalizmin Sinsi Devrimi, Çev. B. A. Aksoy, Metis Yayınları, İstanbul.
• Brown, W. (2021b), Neoliberalizmin Harabelerinde Batı’da Antidemokratik Siyasetin Yükselişi, Çev. B. O. Doğan, Metis Yayınları, İstanbul.
• Busso, Sandro (2017), “The De-Politicization of Social Policy at The Time of Social Invesment: Mechanisms and Distinctive Features”, Partecipazione e Conflitto, 10(2), 421-447.
• Çuhadar, Seyran Gürsoy (2017), “Sosyal Politika ile Klientalizm İlişkisi; Gıda Bankacılığı Üzerinden Bir Değerlendirme”, Çalışma ve Toplum, 2017/2, 681-702.
• Durmaz, Orkun Saip (2016), “Neo-Liberal Sosyal Politika Rejiminin Tesisi ve AKP”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 1(48), 143-168.
• Esin, Pars (1982), İşbölümü, Yabancılaşma ve Sosyal Politika, A.Ü. SBF Yayınları, Ankara, No: 52.
• Fischer, Andrew M. (2020), “The Dark Sides of Social Policy: From Neoliberalism to Resurgent Right-wing Populism”, Development and Change 51(2): 371–397.
• Huffschmid, Jörg (2005), Economic Policy for a Social Europe-A Critique of Neo-liberalism and Proposals for Alternatives, Palgrave Macmillan.
• Koray, Meryem (2007), “Sosyal Politikanın Anlamı ve İşlevini Tartışmak…”, Çalışma ve Toplum, 2007/4, 19-56.
• Koray, Meryem (2008), Sosyal Politika, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Laruffa, Francesco (2017), “Social investment: Diffusing ideas for redesigning citizenship after neo-liberalism?”, Critical Social Policy, 1–19.
• Laruffa, Francesco (2018), “Towards a Post-Neoliberal Social Policy? Social Investment versus Capability Approach”, Momentum Quarterly, Vol. 7, No. 4, 171-187.
• Laruffa, Francesco (2019), “Social Welfare Discourses and Scholars’ EthicalPolitical Dilemmas in the Crisis of Neoliberalism, Ethics and Social Welfare”, 13:4, 323-339
• Laruffa, Francesco (2021a), “Studying the relationship between social policy promotion and neoliberalism: the case of social investment, New Political Economy”, DOI: 10.1080/13563467.2021.1973398
• Laruffa, Francesco (2021b), “Promoting social goals through economisation? Social investment and the counterintuitive case of homelessness”, Policy & Politics, Volume 49, Number 3, July, pp. 413-431.
• Laruffa, Francesco (2022), “Toward a post-neoliberal social citizenship?”, Constellations, 1-17.
• Lazzarato, Maurizio (2013), “Neoliberalizm İş Başında: Eşitsizlik, Güvensizlik ve Toplumsalın Yeniden Kurulumu. Politik-Ekonomik Alanın İncelenmesi İçin Temel Öğeler”, Çev: Sibel Yardımcı, Skop Dergi, Sayı: 4.
• Öztürk, Şenol (2011), “Kapitalist Devlet İçin Post Modern Bir Orta Yol Önerisi: Sosyal Yatırım Devleti”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 61, 81-131.
• Özuğurlu, M. (2003) “Sosyal Politikanın Dönüşümü ya da Sıfatın Suretten Kopuşu”, Mülkiye, Cilt XXVII, Sayı 239, 59-74.
• Peter, Michael A. (2001), Poststructuralism, “Marxism, and neoliberalism : between theory and politics”, Rowman & Littlefield Publishers, Inc., Boston, U.S.A.
• Putzel, James (2020), “The ‘Populist’ Right Challenge to Neoliberalism: SocialPolicy between a Rock and a Hard Place”, Development and Change, 51(2): 418–441.
• Savaşkan, Osman (2008), “Neoliberalizm ve Sosyal Politikanın Yeniden Kurumsallaşma Süreci: Türkiye Örneği”, Toplum ve Hekim, Eylül-Ekim, C. 23, S. 5, 382-390.
• Yaşar, Yavuz ve Gülbiye Yenimahalle Yaşar (2012), “Neoliberal Küreselleşme ve Sosyal Politikada Dönüşüm”, Mülkiye, C. XXXVI, S. 274, 63-92.