TÜM POLİTİKALARDA SAĞLIK: KURAM VE UYGULAMA

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 3, 119 - 136, 30.11.2022

Jebağı Canberk Aydın

Öz

Sağlığın sadece tıpla ilgili olmadığı fikri uzun zamandan beri yeni bir düşünce değildir. Sağlık ve iyilik hali sosyal, çevresel ve ekonomik pek çok faktörden etkilenmektedir ve bu durum sağlığın sosyal belirleyicileri olarak adlandırılmaktadır. Sağlık politikası, sağlıkla ilgili toplumsal hedeflerin, önceliklerin ve bunların gerçekleştirilmesi sürecinde yürütülen faaliyetlerin bütünlüğü olarak tanımlanabilir. Tüm Politikalarda Sağlık, kamu politikalarında sağlık üzerine etkileri odağına alan ve kamu politikaları ile sağlık düzeyini en üst seviyeye çıkartmak ve sağlıkta eşitsizlikleri azaltmak için hükümet ve hükümet dışı aktörlerin işbirliğini teşvik eden bir yaklaşımdır. Tüm Politikalarda Sağlık yaklaşımının tarihsel kökenlerini 1978 yılındaki Temel Sağlık Hizmetlerine İlişkin Alma-Ata Deklarasyonu’nunda bulabilmek mümkündür. Aynı zamanda yaklaşımın düşünsel arka planı Sağlığın Geliştirilmesi ve Sağlığın Sosyal Belirleyicileri kavramları ve çalışmalarıyla da yakından ilişkilidir. Tüm Politikalarda Sağlık kilit unsuru, politika alanlarında ve uzun dönemde karar alma süreçlerinde sağlık ve hakkaniyetin değerlendirilmesini destekleyen yapısal veya prosedürel değişiklikler yaratmaktır. Bu nedenle Tüm Politikalarda Sağlık uygulamaları, sağlıkta eşitsizliklerin giderilmesi ve önlenmesi için politikalar ve programlar geliştirmek için sektörlerin koordinasyonu ve bütünleşmiş şekilde işbirliği yaptığı, ulusal ve yerel düzeylerde çok yönlü faaliyetleri kapsamaktadır. Bu çalışmanın amacı; Tüm Politikalarda Sağlık yaklaşımının tanımlanması, Tüm Politikalarda Sağlık kapsamında bulunan ve bağlantılı olduğu kavramların ortaya çıkarılması, Tüm Politikalarda Sağlık yaklaşımının tarihsel gelişimi ve arka planının açıklanması ve Tüm Politikalarda Sağlık uygulamalarının sahip olması gereken özelliklerin tanıtılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

sağlık, sağlık politikası, sağlığın sosyal belirleyicileri, tüm politikalarda sağlık

Kaynakça

• Barton, H. & Grant, M. (2006) A health map for the local human habitat. The Journal of the Royal Society for the Promotion of Health 126(6), 252-253.
• Braveman, P., & Gottlieb, L. (2014). The social determinants of health: it's time to consider the causes of the causes. Public health reports, 129, 19-31.
• Çakmak Barsbay, M. (2021). Tüm politikalarda sağlık yaklaşımının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 6(2), 191-199.
• Freiler, A., Muntaner, C., Shankardass, K., Mah, C. L., Molnar, A., Renahy, E., & O'Campo, P. (2013). Glossary for the implementation of Health in All Policies (HiAP). J Epidemiol Community Health, 67(12), 1068-1072.
• Harris, E., & Harris-Roxas, B. (2010). Health in All Policies: A pathway for thinking about our broader societal goals. Public Health Bulletin South Australia, 7(2), 43-46.
• Kanj, M., & Mitic, W. (2009). Promoting health and development: closing the implementation gap. In Unpublished conference document, 7th global conference on health promotion. Nairobi, Kenya: October.
• Leppo, K., Ollila, E., Pena, S., Wismar, M., & Cook, S. (2013). Health in all policies-seizing opportunities, implementing policies. Sosiaali-ja terveysministeriö.
• Marmot, M., Friel, S., Bell, R., Houweling, T. A., Taylor, S., & Commission on Social Determinants of Health. (2008). Closing the gap in a generation: health equity through action on the social determinants of health. The lancet, 372(9650), 1661-1669.
• Nalçacı, E., Hamzaoğlu, O., & Özalp, E. (2006). Eleştirel Sağlık Sosyolojisi Sözlüğü. Baskı. Nazım Kitaplığı.
• Porter, R. (2016). Kan Revan İçinde: Tıbbın Kısa Tarihi. Metis Yayınları.
• Puska, P. (2007). Health in all policies. The European Journal of Public Health, 17(4), 328-328.
• Rudolph, L., Caplan, J., Ben-Moshe, K., & Dillon, L. (2013). Health in all policies. A guide for state and local governments. Washington, DC and Oakland, CA.
• Viner, R., & Macfarlane, A. (2005). Health promotion. BMJ, 330(7490), 527-529.
• WHO. (1978). Declaration of alma-ata (No. WHO/EURO: 1978-3938-43697-61471). World Health Organization. Regional Office for Europe.
• WHO. (1986). Ottawa charter for health promotion, 1986 (No. WHO/EURO: 1986-4044-43803-61677). World Health Organization. Regional Office for Europe.
• WHO. (1992). Sundsvall statement on supportive environments for health, 9-15 June 1991, Sundsvall, Sweden (No. WHO/HED/92.1. Unpublished).
• WHO. (1998). New players for a new era: leading health promotion into the 21st century: 4th International Conference on Health Promotion, Jakarta, Indonesia 21-25 July 1997 (No. WHO/HPR/HEP/41CHP/98.1).
• WHO. (1998). Second international conference on health promotion. Adelaide, South Australia.
• WHO. (2000). Mexico Ministerial Statement for the Promotion of Health: from ideas to action. Health Promotion International, 15(4), 275–276.
• WHO. (2005). The Bangkok Charter for Health Promotion in a globalised world.-editorial. Health promotion journal of Australia: official journal of Australian Association of Health Promotion Professionals, 16(3): 168-171.
• WHO. (2010). Adelaide statement on health in all policies. Adelaide: Government of South Australia.
• WHO. (2014). Health in all policies: Helsinki statement. Framework for country action.
• WHO. (2015). Health in all policies: training manual. World Health Organization.
• WHO. (2019). Adelaide statement II on health in all policies: implementing the Sustainable Development Agenda through good governance for health and well-being: building on the experience of health in all policies (No. WHO/CED/PHE/SDH/19.1).