BİR POLİTİKA TRANSFERİ ÖRNEĞİ OLARAK TÜRK MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNDE REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 359 - 396, 29.11.2023

Ercan Altan , Gökhan Orhan

https://doi.org/10.58658/kaypod.1332853

Öz

Bu çalışmayla, Türkiye’nin Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR) hizmetleri politikalarının geliştirilmesini ve değişim sürecini anlamak ve açıklamak amaçlanmış, politika değişimini açıklama aracı olarak Politika Transferi alanından yararlanmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, literatür taramasını takiben süreç analizi, doküman analizi ve değişim noktaları analizi yöntemleri kullanılarak veriler elde edilmiştir. Literatür taramasıyla bu alanda daha önce yapılan araştırmalar ve tespitler ortaya konulmuştur. Doküman analizi ile araştırma konusuna ilişkin bilgi içeren resmi belgeler incelenmiştir. Süreç analiziyle, ilgili kamu politikası alanındaki değişim politikaların oluşumu, uygulanması ve değerlendirmesi aşamaları üzerinden incelenmiş, değişim noktaları analizi ile de düzenli bir şekilde toplanan verilerin zaman içerisindeki değişiminin nasıl olduğu sorusuna cevap aranmıştır. Çalışmanın elde edilen bulgu ve sonuçları: dünya genelinde PDR hizmetlerine ilişkin kaynak ülkenin ABD olduğu; 1950 yılında Demokrat Partinin (DP) iktidara gelmesinden sonra eğitim politikalarına ilişkin yeni bir arayışla PDR alanındaki politikaların kaynak ülke olan ABD’den transfer edildiği; Bu politika transferine gönüllülük temelinde bir süreç olarak başlandığı; ABD’deki PDR uygulamalarının başlamasından yaklaşık 30-40 yıl sonra Türkiye’de de uygulanmaya alındığı ve alandaki değişimlerin sürekli transfer edildiği; PDR alanına ilişkin politika transferinin öykünme olduğu; Ayrıca, temelde öykünmenin olduğu bu transferde ABD’deki PDR alanının okullardaki rol ve unvan karmaşası gibi sorunlarının da transfer edildiği; PDR alanının okullarda yaygınlaşmasının gecikmesine kurumlar tarafından patika bağımlılığı ekseninde direnç gösterilmesinin sebep olduğu yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Politikası, Politika Transferi, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik

Kaynakça

• Akça, Y., Şahan, G. ve Tural, A. (2017). Türkiye’nin Kalkınma Planlarında Eğitim Politikalarının Değerlendirilmesi, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (3), 394-403.
• Akkoyun, F. (1995). PDR’de Ünvan ve Program Sorunu: Bir İnceleme ve Öneriler, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (6), 1-21.
• Altıntaş, E. (2009). Çağdaş Eğitim Sisteminde Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik, Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Ed.: Can, G., Ankara, Pegem Akademi.
• Anderson, G. L., Herr, K. G. (2007). Encyclopaedia of Activism and Social Justice, New York: Sage Publications.
• Atienza, O., Ang, B. W. (2002). A CUSUM Scheme for autocorrelated observations, Journal of Quality Technology, 34 (2), 187-199.
• Bakırcıoğlu, R. (1982) Temel Eğitim ve Orta Öğretimde Rehberlik, Ankara: Çukurkavaklı Matbaası.
• Bardach, E. (2011). A Practical Guide for Policy Analysis: The Eightfold Path to More Effective Problem Solving, Berkeley: Berkeley Academic Press.
• Baymur, F. (1990) Çağımızda İnsan İlişkilerinin Artan Önemi ve Bu Hususun Eğitimde Dikkate Alınması, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1 (1), 16-26.
• Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, (2019). 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, Erişim Tarihi: 12.11.2019 https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/2019_Yili_Cumhurbaskanligi_Yillik_Programi.pdf.
• Çelik, M., Savaş, G., Takmak, H., Tuti, G. (2018). Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Milli Eğitim Bakanlarının Çalışmalarına İlişkin Bir Analiz, Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1 (2), 136-150.
• Çevik, H. H. ve Demirci, S. (2012). Kamu Politikası: Kavramlar, Aktörler, Süreç, Modeller, Analiz, Karar Verme, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Demirci, G. A. (2010). Bir Politika Transferi Örneği Olarak Türkiye’de Kadro Sisteminin İnşası, Toplum ve Demokrasi Dergisi, 4 (8-9-10), 143-168.
• Deniz, M. (2001). “Milli Eğitim Şûralarının Tarihçesi ve Eğitim Politikalarına Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi. S.B.E. Isparta.
• Dinç, S. (1999) “Cumhuriyet Döneminde Yapılan Milli Eğitim Şûraları ve Alınan Kararların Uygulamaları: 1923-1960”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi S.B.E. Ankara.
• Doğan, S. (1990). Türkiye’de Rehberlik Kavramı ve Uygulamalarının Gelişiminde Millî Eğitim Şûralarının Rolü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1 (1), 45-55.
• Doğan, S. (1991). Başlangıcından Bugüne Türk Resmi Dokümanlarında Rehberlik Kavramı ve Anlayışı: Bir İnceleme, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1 (11), 29-44.
• Doğan, S. (1996) “MEB’in PDR Hizmetleriyle İlgili Temel Politikaları ve Yaklaşımları Son 25 Yıla İlişkin Bir Değerlendirme”, III. Ulusal PDR Kongresi, Adana.
• Doğan, S. (2000). Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberliğin Durumu ve Geleceğe İlişkin Yönelimler, Eğitim ve Bilim, 25 (118), 3-8.
• Dolowitz, D. (2000). Policy Transfer: A New Framework of Policy Analysis, Policy Transfer and British Social Policy: Learning From USA, Ed.: Dolowitz D. ve diğerleri, Buckingham: Open University Press.
• Dolowitz, D., Marsh, D. (1996). Who Learns What from Whom: A Review of the Policy Transfer Literature, Political Studies, 44(2), 343-357.
• Dolowitz, D., Marsh, D. (2000). Learning from Abroad: The Role of Policy Transfer in Contemporary Policy Making, Governance, 1 (13), 5-24.
• D. P. Teşkilatı (1963). Kalkınma planı 1963-2007, (Birinci-Dokuzuncu beş yıllar).
• Duverger, M. (1975). Siyaset Sosyolojisi, Çev. Şirin Tekeli, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Dye, T. R. (1972). Understanding public policy. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.
• Ekizceli, A. (2006). “Yabancı Uzmanların Türk Eğitim Sistemi Hakkında Verdikleri Raporlar (1924-1960) Üzerine Bir Analiz”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, S.B.E. Van.
• Erkan, S. (1995). Kapsamlı Rehberlik Programları, Millî Eğitim Dergisi, 1 (128), 38-43.
• Erkan, S. (2006). Rehberlik Nedir, İlköğretimde Rehberlik, Ed.: Kuzgun, Y., Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Eyestone, R. (1977). Confusion and Innovation, The American Political Science Review, 2 (77), 441-447.
• Gibson, R. L., Mitcell, M. H. (1990). Introduction to Counselling and Guidance, New York: MacMillan Publisher Company.
• Girgin, G. (2004). Çağdaş Eğitim Sisteminde Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik, Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Ed.: Kaya, A., Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gözler, K. (2015). İngilizce Karşılıklarıyla: Hukukun Temel Kavramları, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Haltmatov, S. (2014). “Türkiye’de Psikolojik Danışmanlık ve Rehberliğin Gelişim Süreci”, Yayınlanmamış Doktora Tezi”, Atatürk Üniversitesi E.B.E.: Erzurum.
• Kanunu, M. E. T. (1973). 1739 Sayılı Kanun, Resmi Gazete.
• Kaptı, A., Alaç, A. E. (2015). Kamu Politikaların Uygulama Aşaması, Kamu Politikası Kuram ve Uygulama, Der.: Yıldız, M. ve Sobacı, M. Z., Ankara: Adres Yayınları.
• Kaptı, A. (2013). Kamu Politika Süreci: Teorik Perspektifler, Modeller ve Analiz Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kepçeoğlu, M. (1994). Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Ankara: Özerler Matbaası.
• Kepçeoğlu, M. (2001). Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Ankara: Alkim Yayınevi.
• Keser, A. (2018). Politika Transferi ve Düzenleyici Kurumlar, İstanbul: Kriter Yayınları.
• Kılıç, E. (2008). “Demokrat Parti Dönemi Milli Eğitim Politikası” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi S.B.E.: Eskişehir.
• Kılıç, M. (1988). Kalkınma Planlarında Rehberlik, Ankara, DPT Planlama Dergisi.
• Kılıç, Z. ve Güven, S. (2017). Türk Milli Eğitim Şûralarında Alınan Kararların İncelenmesi, Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 10 (53), 588-599.
• Kingdon, J. W. (1995). Agendas, Alternatives and Public Policies, New York: Longman.
• Korkut, F. (2003). Rehberlikte Önleme Hizmetleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (9), 441-452.
• Korkut, F. (2007). Okul Temelli Önleyici Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Anı Yayıncılık: Ankara.
• Kt Pdr Der. (2017), Hakkımızda, Erişim Tarihi: 25.01.2019: http://kibrispdr.info/hakkimizda.
• Kuzgun, Y. (1981). Rehberlik Ders Notları, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Kuzgun, Y. (1990). “Kendini Değerlendirme Envanterinin Geçerlik ve Güvenirliğine İlişkin Çalışmalar”, Ulusal Psikoloji Kongresi Seminer Dergisi Özel Sayısı. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını.
• Kuzgun, Y. (2014). Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kuzgun, Y. (2000). Mesleki Danışma Uygulama-Kuramlar, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kuzgun, Y. (2003). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Lasswell, H. (1951). The Immediate Future of Research Policy and Method in Political Science, American Political Science Review, 1 (45), 133-142.
• Madge, J. (1965). The Tools of Science: An Analytical Description of Social Science Techniques, Doubleday and Comp: Anchor Books.
• MEB Tebliğler Dergisi, 1968, 1970, 1974. Erişim Tarihi: 27.01.2019: http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/87-2019.
• MEB (1974). Tebliğler Dergisi. Sayı, 1805.
• MEB (1983). Rehberlik Hizmetleri Yönergesi, Ankara.
• MEB (1995). Millî Eğitim Şûraları (1939-2018), Erişim Tarihi: 12.01.2019: http://ttkb.meb.gov.tr/www/gecmisten-gunumuze-mill-egitim-sralari/icerik/328
• MEB (2017). Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği, Ankara.
• MEB (2020). Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği, Ankara.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama için Bir Rehber, Çev. Turan, S., Ankara: Nobel Akademik yayıncılık.
• Mevzuat, (2018). 1 No’lu CB Kararnamesi, Resmi Gazete, Erişim Tarihi: 20.02.2019: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.1.pdf.
• Munley, P. H., Duncan, L. E., Mcdonnell, K. A., Sauer, E. M. (2004). Counselling Psychology in the United States, The Counselling Psychology Quarterly, 3 (17), 247-271.
• Nazlı, S. (2003). Kapsamlı Gelişimsel Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Orhan, G. (2015). Kamu Politikasına Yorumlamacı Yaklaşımlar, Kamu Politikası Kuram ve Uygulama, Der.: Yıldız, M. ve Sobacı, M. Z., Ankara: Adres Yayınları.
• Öner, N. (1977). Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanterinin Türk Toplumundaki Geçerliliği (Yayınlanmış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Özgüven, İ. E. (1990). Ülkemizde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Faaliyetlerinin Dünü ve Bugünü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1 (1), 4-15.
• Özgüven, İ. E. (1999). Çağdaş Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Ankara: PDREM Yayınları.
• Özoğlu, S. Ç. (2007). Eğitimde Rehberlik ve Psikolojik Danışma, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Page, E. C. (2000). Future Governance and the Literature on Policy Transfer and Lesson Drawing, Paper Prepared for the ESRC Future Governance Programme Workshop on Policy Transfer, Londra: Britannia House.
• Pişkin, M. (2006). Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinin Dünü, Bugünü ve Yarını, Türkiye’de Eğitim Bilimleri: Bir Bilanço Denemesi, Ed.: Hesapçıoğlu, M. ve Durmuş, A., Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Polat, M., Arabacı, İ. B. (2015). Emrullah Efendi ve Satı Bey’den Günümüze: Eğitimde Yenileşme Sorunsalı, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 35-43.
• Poyraz, C. (2006). Türkiye’deki Rehberlik Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi, Eğitim Dergisi, 2 (3), 187-209.
• Rose, R. (1991). What is Lesson Drawing?, Journal of Public Policy, 11, 3-30.
• Roukaya, M. N. (2015). Psikolojik Danışma ve Rehberliğin Tarihsel ve Karşılaştırmalı Temelleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi. E.B.F. İstanbul.
• Rummel, J. F. (1968) Eğitimde Araştırmaya Giriş, Çev. Taşçıoğlu, R., Ankara: Ajans Türk Yayınları.
• Rufi, J. (1953). Türkiye’de Orta Öğretim Müşahedeler, Problemler ve Tavsiyeler, Ankara: Maarif Vekâleti.
• Sabatier, P. A. (1999). Theories of The Policy Process: Theoretical Lenses on Public Policy, Colorado: Westview Press.
• Seeliger, R. (1996). Conceptualizing and Researching Policy Convergence, Policy Studies Journal, 2 (24), 287-306.
• Sobacı, M. Z. (2014). İdari Reform ve Politika Transferi: Yeni Kamu İşletmeciliğinin yayılışı, Bursa: Dora Yayıncılık.
• Sönmez, V., Alacapınar, F. G. (2016). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Stone, D. (1999). Learning Lessons and Transferring Policy Across Time, Space and Disciplines. Politics, 19 (1), 51-59.
• Tan, H. (1974). Ülkemizde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Çalışmalarında Gelişmeler ve Sorunlar, Tecrübî Psikoloji Çalışmaları. 11, 33-48.
• Tan, H. (1986). Psikolojik Danışma ve Rehberlik, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Tan, H. (1990). Okullarımızda Psikolojik Hizmetlerin Neresindeyiz, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1 (1), 27-31.
• Tan, H. (1992). Psikolojik Yardım İlişkileri: Danışma ve Psikoterapi, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Tangülü, Z., Karadeniz, O. ve Ateş, S. (2014). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Sistemimizde Yabancı Uzman Raporları (1924-1960), Electronic Turkish Studies, 5 (9), 1895-1910.
• Tompkins, E. (1954). Türkiye Cumhuriyeti Orta Dereceli Okullarda Organizasyon, İstanbul: İdare ve Teftiş.
• Türköne, M. (2006). Seçkinler ve Aydınlar, Siyaset, Ankara: Lotus Yayınevi.
• Yapıcı, M. ve Leblebicier, N. H. (2007). Öğretmenlerin Yeni İlköğretim Programına İlişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 6 (3), 480-490.
• Yeşilyaprak, B. (2004). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi, Ankara: Palme Yayıncılık.
• Yeşilyaprak, B. (2009). Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanının Geleceği: Yeni Açılımlar ve Öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (42), 193-213.
• Yeşilyaprak, B. (2012). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri: Gelişimsel Yaklaşım, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yüksel-Şahin, F. (2012). Türk Millî Eğitim Şûralarında (1939-2010) Psikolojik Danışma ve Rehberlik İle İlgili Alınmış Olan Kararların Değerlendirilmesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 95-118.