Two concepts of actions affecting non-esoteric and esoteric aspects: Intention and Sincerity(ikhlâs)

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 114 - 122, 31.12.2020

Emine Elif Çakmak İgalçı

https://doi.org/10.51177/kayusosder.823097

Öz

The concepts of intention and ihlâs which are significiant phenomenon give shape to life of humans, give meaning to their religious activities and affect their feelings and thoughts. In this study, these concepts which have important roles in religious life and practices will explain in detail in terms of the role of tasawwuf discipline. After terms of intention and ihlâs are evaluated one by one, it will be examined the correlation between these items and make rating system according to explanations and experiences.
According to individuals’ intention, behaviors, feelings and their religious activities can change and also may reach ihlâs point in their life because of this situation. Firstly, these concepts will be defined, then emphasized the importance in Quran and Hadiths, lastly the correlation between intention and ihlâs will be evaluated from thoughts and ideas of popular sufis in tasawwuf field.

Anahtar Kelimeler

Intention, Ihlâs, Tasawwuf, Sufi

Amellerin zahirî ve batınî yönlerini etkileyen iki kavram: Niyet ve ihlâs

Öz

Niyet ve ihlâs kavramları kişinin hayatına yön veren, dinî ritüellerine mana katan, duygu ve düşünce yapısını şekillendiren önemli olgulardandır. Bu çalışmamızda dini yaşantı ve uygulamalarda önemli bir yere sahip olan bu kavramlar Tasavvuf ilmi çerçevesinde ele alınacaktır. Niyet ve ihlâs kavramlarını tek tek ele alıp değerlendirildikten sonra bu iki kavramın birbiriyle olan ilişkilenme derecesinin etkinliliği incelenecektir.
Bireylerin niyetleri doğrultusunda oluşan davranış ve duygular onların ibadet boyutlarındaki hal ve durumlarını etkileyip, ihlâsa ulaşma konusunda zemin hazırlamaktadır. Bu açıdan değerlendirdiğimiz bu tasavvufî kavramların ilk önce sözlük ve terim manaları ele alınacak, Kur’an-ı Kerim ve Hadis-i Şeriflerdeki önemi vurgulanacaktır. Sonrasında tasavvuf ilminin öncülerinin eserleri incelenerek niyet ve ihlâs kavramları arasındaki bağlantı ve hayata iz düşümü zahirî ve batinî yönlerden birlikte değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

niyet, ihlas, tasavvuf, sufî

Kaynakça

• Acar, G. (1995). Kur’an-ı Kerim’de ihlâs (Tez No. 41644) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.
• Afifi, Ebu’l Ala (1996). Tasavvuf İslam’da manevi hayat. (Çev. Ekrem Demirli, Abdullah Kartal). İz Yayıncılık.
• Cebecioğlu, E. (2009). Tasavvuf deyimleri ve terimleri sözlüğü. Ağaç Kitapevi.
• Cürcanî, A. (1997). Tarifat Arapça-Türkçe terimler sözlüğü. (Çev. Arif Erkan). Bahar Yayınları.
• Çetin, İ. (1984). Edeble varış lütufla dönüş tasavvufî adab. Adab Yayınları.
• Develioğlu, F. (2017). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat. Aydın Kitapevi, 33. Basım.
• Dönmez, İ. K. (2007). Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi. TDV Yayınları.
• Dünya, İbn Ebi’d (2006). Hadislerde ihlâs ve niyet. (Çev. Yusuf Özbek). Ocak Yayıncılık.
• Ekin, Y. (2002). İhlâs kavramının semantik analizi. Tasavvuf Dergisi. 3/2, 147-160.
• Erginli, Z. (2006). Metinlerle tasavvuf terimleri sözlüğü. Kalem Yayınevi.
• Etimoloji (t.y.). Niyet. https://www.etimolojiturkce.com/kelime/niyet.
• Gazzâlî, Ebu Hamid b. Muhammed (2012). İhya’u Ulumi’d Din. (Çev.Ahmet Serdaroğlu). Bedir Yayınevi.
• Görmez, V. Çolak S. R. (2019, Mayıs). Davranışlarımızı Yönlendiren Düşünceler. https://bilimgenc. tubitak.gov.tr/makale/davranislarimizi-yonlendiren-dusunceler
• Gülbudak, A. (1981). İslam’da ihlâs. (Yayınlanmamış lisans tezi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi).
• İsfahânî, R. (2010). Müfredat Kur’an kavramları sözlüğü. (Çev. Abdulbaki Güneş, Mehmet Yolcu). Çıra Yayınları.
• Karagöz, İsmail vd. (2007). Dinî kavramlar sözlüğü. DİB Yayınları.
• Kur’an Yolu Meâli (2014). (Çev. Hayrettin Karaman, İbrahim Kâfi Dönmez, Mustafa Çağrıcı, Sadrettin Gümüş). Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Kuşeyri, A. (2016). Tasavvuf ilmine dair Kuşeyri risalesi. (Çev. Süleyman Uludağ). Dergâh Yayınları. Lugatım (t.y.). İhlâs. http://lugatim.com/s/ihlas
• Lugatım (t.y.). Niyet (t.y.). http://lugatim.com/s/niyet.
• Mekkî, Ebu Tâlib (2019). Kûtu’l kulûb kalplerin azığı. (Çev. Dilaver Selvi, Ali Kaya). Semerkand Yayınları.
• Muhasibî, H. (2012). er Riâye li Hukûkillah kalb hayatı. (Çev. Abdülhakim Yüce). Işık Yayınları.
• Öğük, E. (2013). Allah'a yaklaşmada isabetli olan ve olmayan yollar. Usûl, 20/2, 81-112.
• Rabbani, İ. (2011). Mektubat-ı Rabbani. (Çev. Abdulkadir Akçiçek). Yasin Yayınevi.
• Rumî, M. C. (2017). Mesnevî şerhi Tâhirü’l Mevlevi. (Çev. Şefik Can). Şamil Yayınevi.
• Rumî, M. C. (2015). Divan-ı kebir. (Çev. Abdülbaki Gölpınarlı). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Selvi, D. (2018). Beyzavî tefsirinde tasavvuf. Nizamiye Akademi.
• Türkiye Diyanet Vakfı (2000). İhlâs. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi.