Relation of Entailment of Counterfactuality in Turkish

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 65 - 76, 30.06.2023

Büşra Belek

https://doi.org/10.5281/zenodo.8091185

Öz

Semantics has an important place in language studies. Studies on semantics are not limited to the dictionary level. Apart from the word level, it also focuses on the meaning problem of sentences and phrases. Elements of entailment and counterfactual are also part of sentence semantics. It is among the elements of formal semantics. In this study, entailment and counterfactuality are emphasized and then entailment and counterfactuality in Turkish are examined. Then, the relationship between necessity and coun-terpositivism in Turkish was examined. In counterfactual sentences, imperative relations are seen depending on the sequence of tense aspect-modality suffixes in the entailment-counterfactual relations-hip. In these sentences, one event is conditional on the occurrence of another event, and both events are in the past and the second does not seem to have happened because the first did not happen.

Anahtar Kelimeler

meaning, semantic, entailment, counterfactuality, paraphrase, linguistic, Turkish

Türkçede Gerektirim ve Karşıolgusallık İlişkisi

Öz

Anlambilimi, dil çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Anlambilimine dair yapılan çalışmalar yalnızca sözcük düzeyiyle kalmaz. Sözcük düzeyinin dışında tümcelerin ve öbeklerin de anlam sorununa odaklanır. Gerektirim ve karşıolgusallık ögeleri de tümce anlambiliminin bir parçasıdır. Biçimsel anlambiliminin ögeleri arasında yer alır. Bu çalışmada gerektirim ve karşıolgusallığın ne olduğu üzerinde durulmuş, ardından da Türkçede gerektirim ve karşıolgusallık incelenmiştir. Sonrasında da Türkçede gerektirim ve karşıolgusallığın arasında ne gibi bir ilişki olduğuna bakılmıştır. Karşıolgusal tümcelerde, gerektirim-karşıolgusallık ilişkisinde zaman görünüş-kip eklerinin dizilimlerine bağlı gerektirim ilişkileri görülür. Bu tümcelerde bir olay, başka bir olayın gerçekleşmesi koşuluna bağlıdır ve her iki olay da geçmiştedir ve ilki gerçekleşmediği için ikincisin de gerçekleşmemiş olduğu görülür.

Anahtar Kelimeler

anlambilimi, anlam, gerektirim, karşıolgusallık, açımlama, dilbilim, Türkçe

Kaynakça

• Akşehirli, S. (2022). Biçimsel Anlambilim Temel Kavramlar, Ankara: Anı Yayıncılık
• Aygen-Tosun, G. (1997). Türkçe’de Koşul Tümcelerinin Bazı Sözdizimsel ve Anlambilimsel Özellikleri. D. Zeyrek ve Ş. Ruhi (Haz.) XI. Dilbilim Kurultayı: Bildiriler içinde (ss.35-45). Ankara: ODTÜ.
• Denizer, F.U. (2023). Türkçede Karşıolgusallık, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Deniz Yılmaz, Ö. (2014). Türkiye Türkçesinde Gerçekleşmemiş Olanak Kipi (konyunktif, subyonktif). Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(1), 135-147.
• Erk Emeksiz, Z. (2011). Anlambilim: Tümce Anlamı. A. S. Özsoy ve Z. Erk Emeksiz (ed.), Genel Dilbilim-II içinde (ss. 72-89). Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Göksel, A. ve Kerslake, C. (2005). Turkish: A Comprehensive Grammar. London, New York: Routledge.
• Huang, Y. (2007). Pragmatics. Oxford: Oxford University Press.
• Uzdu, F. (2010). Açıklama ve Açımlama Üzerine. Synergies Turquie, sa.3, ss.261-270.
• Üzüm, M. (2020). Türkçede Karşıolgusallık: Korpus Temelli Bir İnceleme. A. Uçar, P. İbe Akcan ve F. Çetintaş Yıldırım (ed.), Dilbilimde Güncel Tartışmalar içinde (ss. 123-130). Ankara: Dilbilim Derneği Yayınları.
• Şener, N. ve Şener S. (2019). Tümce Anlambilimi. A. S. Özsoy ve Ü. D. Turan (ed.), Genel Dilbilim II-içinde (ss. 87-110). Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Tekin, T. (2016). Orhon Türkçesi grameri. Ankara: TDK Yayınları.