LEYL HÂNIM İLE KASTAMONULU BAHÂRZÂDE FERÎDE HÂNIMIN “ ‘ÂLEM BU Y” REDİFLİ GAZELLERİ ÜZERİNE BİR KARŞILAŞTIRMA

Yıl 2017, Sayı: 33, 250 - 268, 20.03.2017

Kudret Safa Gümüş

https://doi.org/10.17498/kdeniz.297862

Öz

Türk edebiyatında, karşılaştırmalı edebiyat
ekseninde yapılan çalışmalar bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde; Dîvân
şiiri bağlamında da üzerinde çalışılmış, kayda değer eserler söz
konusudur.  Çalışmamızda;  Dîvân şiirinin son döneminde kadın
şâirlikleri ile karşımıza çıkan 19.yy’ın ilk yarısında yaşamış olan Leylâ Hânım
ile 19. yy’ın ikinci yarısında hayat süren Kastamonulu Bahâr-zâde Ferîde
Hânım’ın “‘âlem bu yâ” redifli gazelleri incelenerek karşılaştırmaya tabi‘
tutulacaktır.

Kastamonulu Bahâr-zâde Ferîde Hânım, yaşadığı
dönemde Kastamonu'da bulunan ve zaman zaman Kastamonu'ya uğrayan şâirlerle şiir
sohbetlerinde bulunmuştur. Özellikle Vali Sırrı Paşa’nın Hânımı şâire Leylâ
Hânım ile şiir sohbetinde bulunmuş olan Kastamonulu Bahar-zâde Feride Hanım,
birbirlerinin şiirlerine nazîreler yazmışlardır. Bunun
yanında, her iki şâir de intisap ettikleri tarikâtlere şiirlerinde değinmişler
ve o tarikâtlerin kurucularını kendilerine “dest-gîr” saymışlardır. Leylâ Hânım
Mevlevîlik tarikâtine intisap ederken, Kastamonulu Bahâr-zâde Ferîde Hânım da
Halvetîliğin Şabâniyye kolunu oluşturan Şa‘bân Baba’ya intisap etmiştir.  Bu çalışmamızda; iki dost hâmenin birbirinde
yarattığı etki “‘âlem bu yâ”  redifli
birbirine nazîre olan gazellerden hareketle ortaya konulmuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Karşılaştırmalı Edebiyat, Dîvân Şiiri, Leylâ Hanım, Kastamonulu Bahâr-zâde Feride Hanım

Kaynakça

• Aslan, Mehmet (2003). Leylâ Hanım Dîvânı, İstanbul, Kitabevi Yayınevi.
• Bayram, Yavuz (2004). “Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi ve Bir Uygulama”, Konya, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi: S.16, s. 69-93.
• Çağlayan, Bünyamin (2006). Ferîde Hânım Dîvânı: Şeyh Şaban-ı Veli, Ankara, Kültür Merkezi Yayınları.
• İnal, M. Kemal (1969). Son Asır Türk Şâirleri, İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Karaman, Gülay. (2013). “ Gidenleri Ardından: Şeyhî ve Ahmet Paşa’nın Sen Gideli Redifli Gazelleri Üzerine Bir Araştırma”, Turkish Studies, Volume 8 /13.
• Şentürk A. Atillâ, Kartal, Ahmet (2007). Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, Dergâh Yayınları, Gözden Geçirilmiş 4. Baskı.
• Şentürk, A. Atillâ (2013). Osmanlı Şiiri Antolojisi, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• ÜNVER, İsmail (2003).“Leylâ Hanım” Maddesi, Ankara, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 27.