DESERT MONITOR FIGURES IN PRE-POTTERY NEOLITHIC PERIOD

Yıl 2017, Sayı: 34, 183 - 187, 29.06.2017

Bahattin Çelik

https://doi.org/10.17498/kdeniz.318003

Cited By: 1

Öz

10.th BC, in the PPNA Period, Neolithic communities lived in the Southeast Anatolia Region illustrated various animals figures on the steles made of limestone. These depictions were embroidered on their flattened surface of the steles. Some were made with high relief technique and some with low relief technique. The most interesting animal figure among these animal reliefs is the figure of desert monitor (Varanus griseus), which depiction is controversial. In Göbekli Tepe, the figures of monitor depicted on steles and stone plates are a reptile named desert monitor, which can be seen even in the area today, and it is carnivore, shy and afraid of people. In this study, the general characteristics of the desert monitor depicted in the Neolithic period and the way it’s depiction in the Neolithic period will be emphasized. 

Anahtar Kelimeler

Desert monitor (Varanus giriseus), Monitor illustrations, Lion illustrations, Pre-Pottery Neolithic Period

ФИГУРЫ С ИЗОБРАЖЕНИЕМ ВАРАНА КАМЕННОГО ВЕКА НЕОЛИТА

Öz

На юго-востоке Анатолии сохранились известковые колонны, на которых изображены различные фигуры животных, относящиеся к 10 тысячелетию до нашей эры каменного века неолита. Эти очертания имеют выпуклую форму, поверхность которой обработана. Некоторые имеют приподнятый рельеф, другие же напротив, не имеют отчетливого очертания. На них изображены необычные фигуры животных, среди которых одна из спорных изображений – фигура Варана (Varanus griseus). На колоннах и каменных глыбах Гобекли Тепе изображены фигуры Варана. До настоящего времени в этом регионе Варан является одним их трусливых видов пресмыкающихся, который питается падалью и остерегающийся людей. В данной работе исследуются особенности изображения Варана периода неолита. 

ÇANAK ÇÖMLEKSİZ NEOLİTİK DÖNEMDE VARAN FİGÜRLERİ

Öz

M.Ö. 10.binyılda, Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem'de,
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Neolitik topluluklar kireçtaşından yapılmış
dikilitaşların üstüne çeşitli hayvan tasvirleri yapmaktaydı. Bu tasvirler,
kabartma şeklinde dikilitaşın düzleştirilmiş olan yüzeylerine işlenmektedir.
Bazıları yüksek kabartma tekniğiyle bazıları da alçak kabartma tekniğiyle
yapılmaktadır. Bu hayvan kabartmaları içinde en ilginç hayvan figürü, tasvir
şekli biraz tartışmalı olan Varan (Varanus
griseus) figürüdür. Göbekli Tepe'de, dikilitaşlar ve taş levhalar üzerine
tasvir edilmiş olan Varan figürleri, günümüzde bile bölgede görülebilen Varan
adlı bir sürüngen olup genellikle leş yiyen, ürkek ve insanlardan korkan bir
hayvandır. Bu çalışmada, Neolitik Dönemde tasvirleri yapılan Varan adlı
hayvanın genel özelikleri ile Neolitik dönemdeki tasvir edilme şekli üzerinde
durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Çöl Varanı (Varanus griseus), Neolitik Dönem, Göbekli Tepe

Kaynakça

• BEİLE-BOHN, M., C. GERBER, M. MORSCH ve K. SCHMİDT. (1998) ”Frühneolithische Forschungen in Obermesopotamien. Göbekli Tepe und Gürcütepe.” IstMitt.48: 5-78.
• BECKER, N., O. DIETRICH, Th. GÖTZELT, Ç. KÖKSAL-SCHMIDT, J. NOTROFF ve K. SCHMIDT (2012). "Materialienzur Deutung der zentralen Pfeilerpaare des Göbekli Tepe und weiterer Orte des obermesopotamischen Frühneolithikums."Zeitschriftfür Orient-Archaeologie 5, 14-43.
• BUDAK, A. ve B. GÖÇMEN (2008) Herpetoloji. Ege Üniversitesi Yayınları, Fen Fakültesi Yayın No: 194.Bornova, İzmir.
• ÇELİK, B. (2003) ”Şanlıurfa Kent Merkezinde Çanak Çömleksiz Neolitik Bir Yerleşim: Yeni Mahalle." Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• SCHMIDT, K. (1999). "Boars, Ducks and Foxes-the Urfa Project 99". Neo-Lithics 2/99, 12-15.
• SCHMIDT, K. (2000). "Zuerst kam der Tempel, dann die Stadt, Vorläufiger Bericht zu den Grabungen am Göbekli Tepe und Gürcütepe 1995-1999." IstMitt.50: 5-41.
• SCHMIDT, K. (2007). "Göbekli Tepe", Anadolu'da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa'ya Yayılımı, Türkiye'de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular., (Eds.) M. Özdoğan ve N. Başgelen, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 115-129.
• SCHMİDT, K. (2011). “Göbekli Tepe", The Neolithic in Turkey, New Excavations, New Research., (Eds.) M. Özdoğan, P. Kuniholm ve N. Başgelen, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 41-83.
• STORDEUR, D., B. JAMMOUS, D. HERMER, ve G. WILLCOX (1996). "Jerf el-Ahmar: a New Mureybetian Site (PPNA) on the Middle Euphrates." Neo-Lithics2/96, 1-2. van den DREİSCH A. ve J. PETERS (1999) " Vorläufiger Bericht über die archäozoologischen Untersuchungen am Göbekli Tepe und Gürcütepe bei Urfa, Türkei." Istanbuler Mitteilungen 49, 23-39.