ŞANLIURFA’DAN NEOLİTİK DÖNEM TUZAK ALANLARI

Yıl 2018, Sayı: 37, 28 - 36, 22.03.2018

Bahattin Çelik , Kaya Tolon

https://doi.org/10.17498/kdeniz.401311

Cited By: 9

Öz

Tuzak alanları, Türkiye’de yapılan
arkeolojik çalışmalarda fazla araştırılmamış olan bir konudur. Şanlıurfa il
merkezinde bulunan Tektek dağları ve çevresinde 2013 yılından bu yana yapılan
yüzey araştırmalarında çok sayıda tuzak alanı tespit edilmiştir. Şimdiye kadar
yaklaşık 12 adet tuzak alanı tespit edilmiş olup her birinin alanı yaklaşık 10-100
dekar genişliktedir. Bu tuzak alanlarının etrafı büyük yassı taş bloklarla
çevrelenmiş, bu taş bloklar balık pulu tarzında ardı ardına gelecek şekilde
sıralanmışlardır. Tuzak alanlarının genellikle bölgede yoğun olarak görülen
ceylanları avlamak için yapılmış oldukları düşünülmektedir. Her dönemde
kullanılmış olduğu düşünülen tuzak alanlarının etrafında yamaç yerleşimleri
bulunmaktadır. Yamaç yerleşimlerinin yüzeyinde yapılan araştırmalarda, bu
yerleşimlerin Neolitik, Kalkolitik, Tunç çağları, Demir çağları Hallenistik,
Roma, Bizans ve Osmanlı dönemleri boyunca kullanılmış olduğu ele geçen
buluntulardan anlaşılmaktadır. Ayrıca, tuzak alanlarının yakınlarında içinde
“T” şeklinde dikilitaşlar barındıran kült merkezleri de bulunmaktadır.
Harbetsuvan Tepesi, Karahan Tepe ve Kurt Tepesi gibi kült merkezlerinin
etrafında çok sayıda büyük boyutlarda tuzak alanları tespit edilmiştir. Bu
çalışmada, 2013 yılından 2017 yılına kadar yapılmış olan yüzey araştırmalarında
tespit edilmiş tuzak alanlarının tümü birlikte değerlendirilecektir.  

Anahtar Kelimeler

Tuzak alanı, Ceylan tuzakları, Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem, Harbetsuvan Tepesi, Kurt Tepesi, Şanlıurfa

Kaynakça

• BAR-OZ, G. ve NADEL, D (2013) "Worldwide large-scale trapping and hunting of ungulates in past societies." Quaternary International, Sayı 297, 1–7.BARGE, O.-BROCHIER, J.E. ve CRASSARD, R. (2015) "Morphological diversity and regionalisation of kites in the Middle East and Central Asia" Arabian Archaeology and Epigraphy, Sayı 26, 162-176.CHAMBRADE, M.-L. (2016) Dynamique spatio-temporelle et Environnement des Sites Néolithiques précéramiques de Syrie intérieure. Archéologie et Préhistoire. Université de Franche-Comté, https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00926596v1, Doktora Tezi.ÇELİK, B. (2014a) "Şanlıurfa İli Merkez İlçesi Neolitik Dönem ve Öncesi Yüzey Araştırması, 2013", 32. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Gaziantep 02-06 Haziran 2014, C. II, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, 311-328. ÇELİK, B. (2014b) "Differences and Similaries Between the Settlements in Şanlıurfa Region where “T” Shaped Pillars are Discovered.", Tüba-Ar, Vol. 17, Ankara, 9-24.ÇELİK, B. (2015a) “Şanlıurfa İli Yüzey Araştırması”, Belgü, Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 2, Ankara,79-99.ÇELİK, B. (2015b) "Neolithic Settlements of Şanlıurfa in Southeastern Turkey" Recent Studies on the Archaeology of Anatolia, (Eds.) E. Laflı - S. Patacı, BAR International Series. 2750, Oxford, 441-452.ÇELİK, B. (2016a) "Şanlıurfa İli Merkez İlçesi Neolitik Dönem ve Öncesi Yüzey Araştırması, 2014", 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Erzurum 11-15 Mayıs 2015, C. II, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, 409-426.ÇELİK, B.(2016b) “A small-scale cult centre in Southeast Turkey: Harbetsuvan Tepesi.”, Documenta Praehistorica, 43, Ljubljana, 421-428.ÇELİK, B. (2017) "Şanlıurfa İli Yüzey Araştırması, 2017" Karadeniz, Sayı 36, Ankara, 61-75.ÇELİK, B. ve A. BİNGÖL (2016) “Şanlıurfa Province Central District Tektek Mountains Year 2015 Surface Survey.” Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kars, Ek 1,1-20. GÜLER, M. ve ÇELİK, B. (2015), “Şanlıurfa Bölgesi Neolitik Dönem Araştırmaları.” Belgü, Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı. 1, Ankara, 75-102.HOLZER, A.-AVNER, A.-PORAT, N.-HORWITZ, N.K. (2010) "Desert kites in the Negev desert and northeast Sinai: Their function, chronology and ecology" Journal of Arid Environments, Sayı 74, 806–817. MADI, K. SEBA, H.-KHEDDOUCI, H. ve BARGE, O. (2017) " A Graph-based approach for Kite recognition " Pattern Recognition Letters, Sayı. 87, 186-194.