YAKAKENT İLÇESİNDEKİ YER ADLARI İLE İLGİLİ COĞRAFİ İNCELEMELER

Yıl 2019, Sayı: 41, 189 - 201, 31.03.2019

Mücahit Yıldırım

https://doi.org/10.17498/kdeniz.510751

Cited By: 2

Öz

Yer adları incelemesi, tarihi
gelişimini ve bulunduğu coğrafyanın özelliklerini yansıtması bakımından birçok
bilime konu olmuştur. Yer adları incelemesinde birçok bilimin bu konu ile
ilgilenmesinin yanı sıra mekânın, yani coğrafi olayların geliştiği, etkilediği
ve etkilendiği yerin adlandırılması şüphesiz en çok coğrafyacıları
ilgilendirmektedir. Bu çalışmanın amacı, Samsun ili Yakakent ilçesindeki yer ve
mevkii adlarının nereden kaynaklandığını tespit etmek ve bu sayede yörenin
doğal ve beşeri coğrafya özelliklerine ışık tutmaktır.

Çalışmada 1/100.000 Ölçekli E34-E35-F34-F35 paftaları kullanılmış ve haritada bulunan tüm adlar
çıkarılarak bu adların kaynağı saptanmaya çalışılmıştır. Yapılan çalışmada
Yakakent’te kullanılan yer ve mevkii adlarının konmasında doğal ve beşeri
coğrafya faktörlerinin oldukça etkili olduğu tespit edilmiştir. Özellikle
yörede doğal coğrafya özelliklerinden yer şekilleri, bitki tür ve adları ile
ilgili adlar yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Yine kişi adları, ekonomik
faaliyet ve hayvan adları ile ilgili kullanılan yer ve mevkii adları da yaygın
olarak kullanılmaktadır. Köy ve mevkii adı konulmasında son derece büyük bir
etkiye sahip olan doğal, beşeri ve ekonomik coğrafya özellikleri, Yakakent
ilçesinde bulunan mevcut köy ve mevkii adlarının konulmasında etkili olmuştur. Yer
adları, kültürümüzün bir parçasıdır ve bu adlardan pek çok coğrafi, tarihi ve
kültürel bilgi ve sonuç çıkarmak mümkündür. Yer adlarından yola çıkılarak
kültüre ait birçok saklı kalmış uygulama ve zenginlik ortaya
çıkarılabilmektedir. Bu bakımdan yer adları ile ilgili çalışmalar ayrı bir önem
kazanmaktadır. Kullanılan yer adlarından da anlaşıldığı gibi yöre insanı
coğrafi faktörlerden oldukça fazla etkilenmiştir. Yaşadıkları yere, yaşadıkları
bölgenin fiziki, beşeri ve ekonomik özelliklerinden esinlenerek isimler
vermişler ve aynı zamanda da o yerin coğrafi özelliklerine de ışık
tutmuşlardır. 

Anahtar Kelimeler

Samsun, Yakakent, Coğrafya, yeradları, toponomi

Kaynakça

• Alagöz, C. A. (1972). Ülkeler Coğrafyası Yakın Çevre Etüdleri Hakkında Açıklama. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, (5-6), 7-21.
• Alagöz, C. A. (1984). Yer Adları Üzerine Bazı Düşünceler. Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, No:60 Seminer Kongre Bildirileri, No: 17, Ankara, 11-22
• Bulut, İ. (1996). Sorgun Yöresi Köy ve Mevkii Adlarının Kaynakları. Akademik Araştırmalar Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 30-40.
• Eröz, M. (1984). Sosyolojik Yönden Türk Yer Adları. Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, No: 60 Seminer Kongre Bildirileri, No: 17, 43-53.
• Gömeç, S. (2009). Divan-ü Lügat-it Türk’te Geçen Yer Adları. D.T.C.F Tarih Araştırmaları Dergisi, (28/46), 1-34.
• İzbırak, R. (1992). Coğrafya Terimleri Sözlüğü. İstanbul, MEB Yayınları.
• Karaboran, H. H. (1984), Türkiye’de Mevkii Adları Üzerine Bir Araştırma. Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, No:60 Seminer Kongre Bildirileri, No: 17, 97-148.
• Şahin, G. (2010). Türkiye’de Yapılmış Toponomi Çalışmaları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 134-156.
• Tunçel, H. (2000). Türkiye’de İsmi Değiştirilen Köyler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (10,2), 23-34.
• Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe Sözlük, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Cilt. 1-2.
• Türk Dil Kurumu, (1993). Derleme Sözlüğü (2. Baskı)., Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yavuz, S., Şenel, M. (2013). Yer Adları (Toponim) Terimleri Sözlüğü. International Periodical For The Languages, Lİterature and History of Turkish or Turkic., (8/8), 2239-2254.
• Yediyıldız, B. (1984). Türkiye’de Yer Adı Usulleri ve Yer Adı Değişikliklerinin Tarihi Gelişimi. Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, No:60 Seminer Kongre Bildirileri, No: 17, 25-41.
• Yıldırım, M. (2011). Yakakent İlçesinde Toponomik (Yer Adları İle İlgili) İncelemeler. [Bildiri]. Mahmut Aydın (Ed.). Samsun Sempozyumu, 13-16 Ekim 2011, 123-132.
• http://www.yakakent.gov.tr/tarihce, (13.12.2018).