ДЛНЕСЕНИЯ ПОСЛА ГРУЗИНСКОЙ ДЕМОКРАТИЧЕСКОЙ РЕСПУБЛИКИ СИМОНА МДИВАНИ ПО ПОВОДУ АНАТОЛИИ (06-10. 02. 1921;1930)

Yıl 2020, Sayı: 46, 153 - 168, 10.06.2020

Roin Kavrelişvili

https://doi.org/10.17498/kdeniz.717303

Öz

Правительство Демократической республики Грузия, созданная 26 мая 1918 года, 27 декабря 1920 года отправило своё дипломатическое представительство в Анкару. В нижеследующей статье рассматриваются донесения посла Демократической республика Грузия в Анкаре С. Мдивани, отправленные в МИД Грузии.
В донесении от 06. 02. 1921 года говорится о путешествии между Тбилиси и Анкарой. Путешествие началось в 27. 12. 1920 г. и закончилось 01. 01. 1921 г. Представительство Грузии до пибывания В Анкару сопровождалось министром иностранных дел правительства Анкары Бекиром Сами Беем. Тот факт, что путешествие заняло так много времени, объясняется поломкой дорог и автомобилей. В своем донесении Мдивани благодарит Бекира Бея за его интерес и отметает, что их приветствовали местные правительства и депутаты правительства Анкары в Самсуне, Трабзоне и всех городах, через которые они прошли. По словам Мдивани, здание посольства Грузии находилось за пределами Анкары и было очень удобно выполнять работу в соответствии с условиями того времени.
В своем донесении от 02. 1921 г. С. Мдивани рассказывает о государственном строе Анатолии. По его словам, бюрократы, военные командиры, мэры и другие должностные лица всех провинций были назначены правительством Анкары. Однако, система управления осталась в старом, османском стиле. Автор донесений рассказывает о “Национальном пакте” и объясняет смысл и ход Национально-освободительного движения Турции. По его словам, одним из причин ограничений в ходе национальной борьбы являлось нахождение железных дорог Анатолии в руках государств Антанты. В связи с этим, Национально-освободительная борьба более усилилась между Эрзурумом и Сивасом. В донесении упоминаются об основных причинах разногласий между лидерами национально-освободительного дпижения, отношение народа к национально-освободительному движению, деятельность и авторитет влиятельных лидеров этого движения. Там же отражается деятельность Энвера Пашы в Москве и контакты, установленные между правительством Анкары и правительством большевиков. Принятие Севрского договора правительством Стамбула оценивается праздным движением. Также С. Мдивани упоминает о выводе британских и итальянских вооруженных сил из Анатолии и поддержки Армении и Греции государствами Антанты. Он дает информацию о Великом Национальном Собрании Турции и рассказывает о политической предвзятости депутатов.
В донесении от 1930 г. С. Мдивани делает политическую оценку по поводу отношений между Россией, Польшей и Турцией.

Anahtar Kelimeler

Грузия, Анкара, С. Мдивани, Самсун, Трабзон

THE REPORTS OF GEORGIAN DEMOCRATIC REPUBLIC AMBASSADOR SIMON MDIVANI CONCERNING ANATOLIA (06-10. 02. 1921;1930)

Öz

Georgian Democratic Republic Government sent ambassador to Ankara on December, 27 in 1920 after the Russian Empire dissolved on May, 26, 1918.
In the study, the reports sent to foreign ministry in Georgia by Georgian Democratic Republic Ankara ambassador called S. Mdivani were discussed.
The reports give information on the travel made between Tiflis and Ankara on 06 February in 192. The journey started on 27 December in 1920 and ended on 31 January in 1921. Foreign minister of Ankara Bekir Sami Bey accompanied Georgian embassy through the journey. The fact that the journey took a long time stemmed from the rough road and broken down cars. S. Mdivani expressed his thanks to Bekir Sami Bey and wrote that they were welcomed by the local government and representatives of Ankara government. According to S. Mdivani, the building of Georgian ministry was located outside the borders of Ankara and the activities were conducted favourably those days.
S. Mdivani wrote in the reports dating 10.02.1921 about the government policy. According to him, all the officers, generals, mayors were appointed by Ankara government but the policy was still Ottoman. The writer also mentioned the national pact and national struggle. To him, the reason for the inability of national struggle was that the railway of Anatolia was being kept by allied powers. That is why, the national struggle was centered in Erzurum and Sivas firstly. In the report, it is also written about the reason of conflict among the leaders of national struggle and government and the attitude of public towards the national struggle, the activities of leaders and the authorities of other leaders which affected their performance. In the report, Enver Pasha’s activities on Moscow and the contact between Bolshevik government and Ankara are reflected. The acceptance of the treaty of Sevres by Istanbul government was considered as an unproductive act in the report. Also, S. Mdivani mentioned that England and Italy disengaged their soldiers in Anatolia and the allied power support for Armenia and Greece. He talked about Grand National assembly of Turkey and representatives’ political biases.
The documents dating 1830 are Svimon Mdivani’s political review about Russia, Poland and Turkey. In the document he widely surveys the issues of diplomatic relations between Poland and Turkey.

Anahtar Kelimeler

Georgia, Ankara, S. Mdivani, Samsun, Trabzon

GÜRCİSTAN DEMOKRATİK CUMHURİYETİ ANKARA SEFİRİ SİMON MDİVANİ’NİN ANADOLU RAPORLARI (06-10. 02. 1921; 1930)

Öz

26 Mayıs 1918 yılında kurulan Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti hükümeti tarafından 27 Aralık 1920 yılında Ankara’ya elçiler gönderildi. Bu makalede, anılan olayla ilgili Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti Ankara sefiri S. Mdivani tarafından Gürcistan Dışişleri Bakanlığına gönderilen raporlar değerlendirilmiştir.
06. 02. 1921 tarihli raporda Tiflis-Ankara arasında yapılan bir yolculuktan bahsedilmiştir. Yolculuk 27. 12. 1920 yılında başlamış ve 31. 01. 1921 yılında sona ermiştir. Gürcistan elçiliğine bütün yolculuk boyunca Ankara Hükümeti Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey eşlik etmiştir. Yolculuğun bu kadar uzun sürmesi arabaların ve yolun bozuk olmasından kaynaklanmıştır. S. Mdivani raporunda Bekir Bey’e ilgileri için teşekkür ediyor ve Samsun, Trabzon ve geçtikleri bütün şehirlerde yerel hükümet ile Ankara Hükümeti milletvekilleri tarafından bütün heyeti sıcak karşıladıklarından bahsediyor. S. Mdivani’ye göre Gürcistan Sefirliğinin binası Ankara dışında bulunuyordu ve o zamanın şartlarına göre çalışmaları yürütmek için çok uygundu.
10. 02. 1921 tarihli raporunda S. Mdivani Anadolu’nun devlet nizamından bahseder. Ona göre bütün eyaletlerin yöneticileri, askeri komutanlar, belediye başkanları ve diğer memurlar Ankara Hükümeti tarafından atanmışlardır. Ancak, yönetim sistemi eski Osmanlı tarzında kalmıştır. Yazar “Misak-i Milli’den” bahseder ve Mili Mücadele hareketini anlatır. Kendisine göre Milli Mücade hareketinin ilk etapta kısıtlı olmasının sebeplerinden birisi Anadolu demir yollarının İtilaf Devletlerinin elinde olması idi. Dolaysıyla Milli Mücadele hareketi ilk önce Erzurum-Sivas arasında yoğunlaştı. Raporda Milli Mücadele yöneticiler arasında var olan belli başlı anlaşmazlık sebeplerinden, halkın milli hareketlere bakışından, liderlerin faaliyetlerinden, onların çalışmalarını etkileyen diğer liderlerin otoritelerinden de söz edilmiştir. Raporda Enver Paşa’nın Moskova faaliyetleri ve Ankara Hükümeti ile Bolşevik Hükümeti arasında kurulan temaslar dile getirilmiştir. İstanbul Hükümeti tarafından Sevr Antlaşması’nın kabulü atıl bir hareket diye değerlendirilmiştir. Ayrıca Sv. Mdivani İngiltere ve İtalya askeri güçlerinin Anadolu topraklarından çekilmesinden ve İtilaf Devletleri tarafından Ermenistan ile Yunanistan’a destek verilmesinden bahsetmektedir. Kendisi TBMM hakkında bilgi vermekte ve milletvekillerinin siyasi yanlılıklarından söz etmektedir.
1930 Tarihli mektup S. Mdivani’nin Rusya, Polonya ve Türkiye hakkında yaptığı siyasi değerlendirmesidir. Sv. Mdivani raporunda Polonya ve Türkiye arasında var olan ilişkilere etraflıca değinmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gürcistan, Ankara, S. Mdivani, Samsun, Trabzon

Kaynakça

• Svanidze, M., (2007), Turketis İstoria (1299-2000), Tbilisi/Türkiye Tarihi (1299-2000), Tiflis.
• Guruli, V., (2011), 1918 Tslis 26 Maisi, Tbilisi/26 Mayıs 1918, Tiflis.
• Kavrelişvili, R., (2013), Dimitri Şalikaşvilis Turkuli Dğiurebi (Sakartvelos Tsarmomadgenloba Turketşi 27 Dekemberi 1920-20 Marti 1921), Trapizoni/Dimitri Şalikaşvili’nin Türkiye Günlüğü (Türkiye’de Gürcistan Temsilciliği 27 Aralık 1920-20 Mart 1921), Trabzon.
• Sürmeli, S., (2001), Türk-Gürcü İlişkileri 1918-1920, Ankara.
• Dayı (Derinsu), S. Esin., (1997), Elvie-i Selase’de (Kars, Ardahan, Batum) Milli Teşkilatlanma, Erzurum.
• Toidze, L., (1991), İntervenciats, Okupaciats, Zaldatanebiti Gasabwoebats, Faktobrivi Aneksiats, Tbilisi/Askeri Müdahale, İşgal ve Fiili İlhak, Tiflis.
• Svanidze, M., (2000), Diplomatiuri Urtiertobebis Damkareba Sakartvelosa da Kemalis Turketis Mtavrobebs Shoris, Kartuli diplomatia (Tselitsdeuli)Tbilisi/Gürcistan ve Kemal’in Türkiyesi Hükümetleri Arasında Diplomatik İlişkilerinin Kuruluşu, Gürcü Diplomasisi (Yıllık), Tiflis.
• Sakartvelos Respublika, 1920: Sayı № 29, Kasım.
• Hakimiyet-i Milliye, (1337/1921), 7 Şubat, No:102; 9 Şubat, 1337/1921, No:104.
• Sakartvelos Tsentraluri Saistorio Arkivi, Pondi, 2118, Aghtsera, 1, Dokumenti 8/ Gürcistan Merkezi tarihi Arşivi, Fon, 2118,D. 1. Belge Numarası,18.