İÇ GÜVENLİK BAĞLAMINDA I. DÖNEM TBMM’DE DÂHİLİYE VEKÂLETİ VE BAĞLI KURULUŞLAR BÜTÇE GÖRÜŞMELERİ

Yıl 2022, Sayı: 53, 124 - 142, 25.03.2022

Hacı Veli Gök

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1060714

Öz

Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşına dâhil olması ve Mondros Mütarekesi sonrası yaşanan gelişmeler, Milli Mücadelenin başlamasında en önemli etken olmuştur. Bu süreçte Türk ordusu ve halkı topyekûn bir mücadele içerisine girmiş ve vatan savunması temelinde bir mücadele başlamıştır. Milli Mücadele döneminde, iç ve dış güvenlik ayrımı ortadan kalkarak vatanın kurtuluşuna yönelik tek bir güvenlik stratejisi söz konusu olmuştur. Bu strateji doğrultusunda Mustafa Kemal Paşa öncülüğünde verilen İstiklal mücadelesi neticesinde emperyalist güçler hezimete uğratılarak vatan topraklarından çıkarılmışlardır. Ancak bu süreçte ülkede eşkıyalık, asayişsizlik ve isyanlar patlak vermiş ve bu durum halk üzerinde tedirginlik ve kaygıya yol açmıştır. Bu kaygının ortadan kaldırılması amacıyla Dâhiliye Vekâleti ve bağlı kuruluşlar önemli bir misyon üstlenmişlerdir. Zira dış güvenliğin sağlanmasının en önemli şartları arasında güçlü bir iç güvenliğin tesisi hayati öneme sahiptir. Bu öneme binaen Dahiliye Vekaleti ve bağlı kuruluşları önemli bir mücadele içerisine girmişleridir. Verilen bu mücadele sürecinde yaşanan aksaklıklar TBMM’de yankı bulmuş ve bu konuda zaman zaman tartışmalar yaşanmıştır. Bu çalışmada, 1921 Türkiye’sinde güvenlik teşkilatlarındaki yapısal bozukluklar, dönemin iç güvenlik anlayışı ve iç güvenlik teşkilatları Meclis zabıtları merkezli incelenerek sağlıklı bir değerlendirmeye varılması amaçlanmıştır. Türkiye’de 1921 yılında iç güvenlik teşkilatları ve iç güvenlik meselesi ile ilgili çok önemli bilgiler veren Dâhiliye Vekâleti ile bağlı kuruluşlar bütçe görüşmelerinin ayrıntılı analizi bu çalışmanın ana eksenini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dâhiliye Vekâleti, Emniyet Umum Müdürlüğü, Jandarma Umum Komutanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Bütçe Görüşmeleri

IN THE CONTEXT OF INTERNAL SECURITY, BUDGET NEGOTIATIONS WITH THE MINISTRY OF INTERNAL AFFAIRS AND ITS AFFILIATES IN THE FIRST TBMM

Öz

Being included in the First World War of the Ottoman Empire and developments after Mondros Armistice Agreement were the most essential factor in the beginning of National Struggle. Within this period, the Turkish army and public got into the fight and a struggle on the basis of nation defense had started. In the period of the National Struggle, the difference between internal and external security was disappeared and it was tried to find a strategy under the one security concept about the liberation of the homeland However, thuggery, lawlessness and rebellions broke out and this situation led to uneasiness and anxiety among the people. With the aim of removing this uneasiness, the Ministry of Interior and establishments undertook an important mission. In this study, it is aimed to evaluate the structural problems of the establishments mentioned, the internal security concepts and internal security governances properly by analyzing official reports. The internal security governances and budget discussions of establishments affiliated with Ministry of Interior, giving important information about internal security issue, in 1921 are comprised the main theme.

Anahtar Kelimeler

Ministry of Interior, General Directorate of Security, Gendarmerie General Command, Grand National Assembly of Turkey, Budget Discussions

БЮДЖЕТНЫЕ ПЕРЕГОВОРЫ В ВЕЛИКОМ НАЦИОНАЛЬНОМ СОБРАНИИ ТУРЦИИ (TBMM) ПЕРВОГО СОЗЫВА: ОБЕСПЕЧЕНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ И ПУТИ РЕШЕНИЯ

Öz

Участие Османской империи в Первой мировой войне и события после Мудросского перемирия были наиболее важными факторами в начале национальной борьбы. В этом процессе турецкая армия и народ вступили в тотальную борьбу и борьба началась на основе защиты родины. Исчезло различие между внутренней и внешней безопасностью в период национальной борьбы и осталась только одна стратегия безопасности для освобождения родины. Согласно этой стратегии, в результате борьбы за независимость под руководством Мустафы Кемаля-паши империалистические державы потерпели поражение и были изгнаны с родины. Но в ходе этого процесса в стране вспыхнули бунты , бандитизм и беззаконие , что вызвало беспокойство и волнение среди населения. Чтобы устранить это беспокойство , Министерство внутренних дел и его подразделения взяли на себя важную миссию. Одним из важнейших условий обеспечения внешней безопасности жизненно важное значение имеет создание прочной внутренней безопасности. Из-за этой важности Министерство внутренних дел и его подразделения вступили в важную борьбу. Неудачи, пережитые во время этой борьбы нашли отражение в Великом Национальном Собрании Турции, и этот вопрос время от времени обсуждался. В этом исследовании их цель - направлен на получение здоровой оценки путем изучения структурных дефектов в организациях безопасности в Турции 1921 года, понимания внутренней безопасности того периода и организаций внутренней безопасности в центре парламентских протоколов. Основным направлением этого исследования является подробный анализ переговоров по бюджету с Министерством внутренних дел, который дал очень важную информацию об организациях внутренней безопасности и проблеме внутренней безопасности в Турции в 1921 году.

Anahtar Kelimeler

Министерство внутренних дел, Главное управление безопасности, Главное командование жандармерии, Великое национальное собрание Турции (TBMM), переговоры по бюджету

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri Resmi Yayınlar Süreli Yayınlar Telif ve Tetkik Eserler