KREMNA'DAN BİR KADIN TORSOSU

Yıl 2022, Sayı: 53, 96 - 107, 25.03.2022

Abdulhadi Durukan

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1074789

Öz

Burdur İli, Bucak İlçesi, Çamlık Köyü yakınlarında konumlanan Kremna, Pisidia bölgesinin önemli kentlerinden birisidir. Bu çalışmada 2013-2019 yılları arasında Kremna ve Çevresinde gerçekleştirilen araştırmalarda keşfedilen bir kadın torsosu tanıtılmıştır. Torso, kentin güney surlarının dışında tarla sınırı için kullanılan taş yığını içerisinde bulunmuştur. Bu sebeple hangi yapıda bulunmuş olabileceği konusunda bir öneri sunulamamıştır. Torsonun baş kısmı ve belden aşağısı kırık ve eksiktir. İnsan boyutlarına göre küçük işlenmiştir. Daha önce kentin Q yapısında (Hamam/Kütüphane) yapılan çalışmalarda ele geçen heykellerin oldukça kaliteli işçiliğe sahip olduğu belgelenmiştir. Bu açıdan değerlendirilen torso kentin heykel envanteri için önemlidir. Zira mermer kalitesi, işleniş özellikleri ve elbisede görülen kıvrım yapısıyla daha önce Kremna’da bulunmuş heykellerin bir başka benzer örneği olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca çalışma konusu torsonun, yurt dışına kaçırılmış ve bugün J. Paul Getty Müzesi’nde sergilenen Kremna’dan Muse heykelleriyle malzeme niceliği, gövde ebatlarının hemen hemen aynı ölçülerde olması ve işleniş özelliklerinin benzerliği dikkat çekicidir. Bu verilerden yola çıkılarak, eserin Muse heykellerinden birisi olabileceği düşünülmüştür. Öte yandan eserde detayların belirgin olmaması, hangi museye ait olabileceği hususunda yorum yapmayı zorlaştırmıştır. Torsonun Muse heykelleriyle stilistik benzerlikleri ve dönemsel özelliklerinden hareketle MS. 200’lü yıllara ait olduğu sonucuna varılmıştır. Son araştırmalarda çalışma konusu torsonun ele geçmesiyle, kentte yapılacak kazılarla Muse heykellerinin başka örneklerine de rastlanabileceği varsayılabilir.

Anahtar Kelimeler

Pisidia, Kremna, Heykel, Torso, Muse

A WOMAN TORSO FROM KREMNA

Öz

Located in Burdur Province, Bucak District near Çamlık Village, Kremna is one of the important cities of the Pisidia region. In this study, a female torso discovered during the researches carried out in and around Cremna between 2013-2019 was introduced. Torso was found outside the southern walls of the city, in the pile of stones used for the field border. For this reason, no suggestion could be made as to which structure it might have been in. The head of the torso and the lower part of the waist are broken and missing; also small for normal human size. It has been documented that the sculptures unearthed during the previous studies in the city's Q building (Bath / Library) have high quality craftsmanship. In this respect, the torso is important for the sculpture inventory of the city. It has been revealed that it is another similar example of the sculptures previously found in Cremna, with its marble quality, processing features and the fold structure seen on the dress. In addition, it is striking that the torso, which is the subject of the study, is similar to the Muse statues brought from Kremna, which were smuggled abroad and are exhibited in the J. Paul Getty Museum today, in terms of material quantity, body dimensions, and processing features. From this point of view, it was thought that the work could be one of the Muse sculptures. On the other hand, the lack of clear details in the work makes it difficult to comment on which muse it might belong to. Depending on the stylistic similarities and periodical features of torso with muse sculptures, it has been concluded that it belongs to the 200s AD. It can be assumed that with the discovery of the torso, which is the subject of the study, other examples of Muse statues can be found during the excavations which will be conducted in the city.

Anahtar Kelimeler

Pisidia, Cremna, Statue, Torso, Muse

ЖЕНСКИЙ ТОРС ИЗ КРЕМНЫ

Öz

В статьи рассматривается Кремна расположенная в районе Бучак провинции Бурдур, неподалеку от Чамлыка, которая считается одним из весомых городов региона Писидия. В статье описывается женский торс, отысканный на протяжении исследовательских работ в Кремле и районах в период 2013-2019 гг. Туловище было найдено за южной стеной города, в груде камней, использовавшихся для огораживания полей. По этой причине невозможно представить, в каком сооружении оно могло находиться. Голова туловища и нижняя часть талии сломаны и отсутствуют. Маленькие людские статуи, отысканные во время прошлых исследовательских работ в городском здании Q (Баня / Библиотека), имеют высочайшее качество изготовления и это документально подтверждено. В этом отношении торс имеет важное значение для инвентаризации скульптур города. Выяснилось, что это еще один аналогичный пример скульптур, ранее найденных в Кремне, с качеством мрамора, необыкновенностями обработки и структурой складок, видимых на платье. Кроме того, примечательно, что торс, который является предметом исследования, вывезен контрабандой за рубеж и выставлен сегодня в Музее Дж. Пола Гетти, а количество материала, размеры тела почти такие же, и необыкновенности обработки идентичны. На основании этих данных было высказано мнение, что работа может быть одной из скульптур Музы. С другой стороны, отсутствие четких деталей в работе затрудняло комментирование того, какой музе она может принадлежать. На основании стилистического сходства и периодических особенностей торса со статуями муз был сделан вывод, что она относится к 200-м годам после Рождества Христова. Можно предположить, что после обнаружения торса, который является предметом исследования. В ходе раскопок, которые будут проводиться в городе, могут быть найдены и другие примеры статуй муз.

Anahtar Kelimeler

Писидия, Кремна, скульптура, торс, Муза

Kaynakça

• ARUNDELL, F. V. J. (1834). Discoveries in Asia Minor. Including a Description of The Ruins of Several Ancient Cities And Especially Antioch of Pisidia, Vol. 2, London.
• DAVIS, E. J. (1874). Anatolica; or, the Journal of a Visit to Some of the Ancient Ruined Cities of Caria, Phrygia, Lycia, and Pisidia, London.
• ERHAT, A. (1978). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• HOWATSON, M. C. (2013). Oxford Antikçağ Sözlüğü, ( 1. Baskı), (Çev: Faruk Ersöz). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• İNAN, J. (1972). “Kremna Kazısı Raporu”, Türk Arkeoloji Dergisi XIX-II. Ankara. 51-97.
• LEVICK, B. (1967). Roman Colonies in Asia Minor, Oxford.
• METİN, H. (2012a). “Pisidia’da Görkemli Bir Kent Kremna: Tarihi Coğrafya ve Araştırmalar”, Pisidia Araştırmaları-I Sempozyum Bildiri Kitabı, (Edit: B. Hürmüzlü-M. Fırat-A. Gerçek). Isparta. 215-226.
• METİN, H. (2012b). “Kremna”, Makü Bülten, Asım’ın Sesi, 1, 45-47.
• METİN, H. (2014a). “Toroslarda Saklı Bir Antik Kent: Sia”, Makü Bülten, Asım’ın Sesi, 4, 14-16.
• METİN, H. (2014b). “Kremna’nın Kuzey Yayılımı Hakkında İlk Gözlemler”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 1-27.
• METİN, H. (2015a). “Kremna Araştırmalarında Yeni Bulgular”, I. Teke Yöresi Sempozyumu, 4-6 Mart, Burdur, Cilt I, 655-666.
• METİN, H. (2015b). “Temple of Men in Keraitai within the Pisidia Region (Bucak, Burdur”, Turkey)”, Mediterranean Archaeology and Archaeometry (MAA), Vol. 15.3. DOI: 10.5281, 9-15.
• METİN, H. (2015c). “Kremna: Dağlık Pisidia Bölgesi’nin Görkemli Kenti”, Aktüel Arkeoloji, 45, 22-24.
• METİN, H. (2015d). “Burdur Müzesi’nden İki Kalıp Işığında Pisidialı Bir Kalıp Yapımı Kâse Ustası APTEMH”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 149, 146-150.
• METİN, H. (2016). “Kremna İlham Perilerini Bekliyor”, SDU Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Arkeoloji Günleri Etkinlikleri, Poster Sunum, 2016.
• METİN, H. (2017a). “Burdur’da Yeni Bir Alternatif Kültür Turizm Modeli: Tarihiyle, Doğasıyla Bucak”, I. Uluslararası Turizm ve Kültürel Miras Kongresi, 4-8, Ekim, Muğla.
• METİN, H. (2017b). “Hellenistic Mouldmade Bowl Moulds from Kremna”, OLBA, 25, 271-297.
• METİN, H. (2018). “Pisidia Altıkapılı Kaya Kilisesi’ndeki Kaya Üstü Resimlerine (Petroglif) İlişkin Bir Gözlem”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5, 17. ek, 164-176.
• METİN, H. (2019a). “Merkez Pisidia’daki Karapınar/Asartepe Şarap İşliği”, Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı, (Ed. Vedat Keleş – Hasan Kasapoğlu – H. Ertuğ Ergürer – Ersin Çelikbaş – Alper Yılmaz), 411-420.
• METİN, H. (2019b). “Pisidia Bölgesi’ndeki Keraitai Antik Kentinde Ostothek Üretimine Dair Kanıtlar”, Çağlar Boyunca Üretim ve Ticaret: Prehistorya’dan Bizans Dönemi’ne (Ed. Oktay Dumankaya), 437-445.
• METİN, H. (2020). “Rural Settlement Organization in the Central Pisidia in Light of Karadiğin Hill (Southwest Turkey)”, Mediterranean Archaeology and Archaeometry (MAA), Vol. 20.2. DOI: 10.5281/zenodo.3746940, 83-96.
• METİN, H. (2021). “The Cremna Archaeological Research-Project in Central Pisidia: Last Season Field Studies”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 49. 312-338.
• METİN, H. (2022). Metal Statuettes from Pisidia and Surroundings in Burdur Museum, Ankara.
• METİN, H. - BECKS, B. A. P. - BECKS, R. (2014a). “Pisidia Bölgesi'nde Yeni Bir Yüzey Araştırması: Kremna ve Çevresi Çalışmaları 2013”, TEBE Haberler, 37, 40-43.
• METİN, H. - BECKS, B. A. P. - BECKS, R. (2014b). “Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması 2013/ Surveys in and around Kremna in 2013”, ANMED, 12, 71-78.
• METİN, H. - BECKS, B. A. P. - BECKS, R. - ATAYETER, Y - SAROĞLU, G. (2014c). “Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması 2013”, AST.32.1, 321-334.
• METİN, H. - BECKS, B. A. P. - BECKS, R. (2015a). Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması 2014, TEBE Haberler, 39, 38-40.
• METİN, H. - BECKS, B. A. P. - BECKS, R. (2015b). “Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması 2014”, AST.33.1, 205-216.
• MITCHELL, S. (1987). “Cremna and Sagalassos Studies”, 4. RRM. 1, 167-170.
• MITCHELL, S. - WAELKENS, M. (1987). “Sagalassos and Cremna 1986”, Anatolian Studies, 37, 37-47.
• MITCHELL, S. (1988). “Cremna 1987”, 6. RRM. 1, 219-274.
• MITCHELL, S. - WAELKENS, M. (1988). “Cremna and Sagalassos 1987”, Anatolian Studies, 38, 53-65.
• MITCHELL, S. (1995). Cremna in Pisidia. An Ancient City in Peace and in War, London: The Classical Press of Wales.
• ÖZSAİT, M. (1985). Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidia Tarihi, İstanbul.
• ROTT, H. (1908). Kleinasiatische Denkmäler aus Pisidien, Pamphylien, Kappadokien und Lykien, Leipzig.
• SEARS, K. (2017). Mitoloji 101 -Eski Yunan ve Roma Mitolojisi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey-, (4. Baskı), (Çev: Ekin Duru), İstanbul: Say Yayınları.
• STRABON, (2002). Geographika: XII-XIII-XIV. Antik Anadolu Coğrafyası, (Çev: A. Pekman). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• TOWNE, E. - MARKUS. (1997). Masterpieces of the J. Paul Getty Museum-Antiquities, (Edit: Benedicte Gilman). Los Angeles: The J. Paul Getty Museum.
• https://www.aktuelarkeoloji.com.tr/index.php?%2F=1177
• https://aphrodisias.classics.ox.ac.uk/tr/tr-excanastylosis.html
• https://www.getty.edu/art/collection/objects/6531/unknown-maker-statue-of-a-muse-roman-about-ad-200/