НАЦИОНАЛИЗМ В ТУРЕЦКОЙ НАЦИОНАЛИСТИЧЕСКОЙ ПАРТИИ: ОТ ЧКМП К ИЙИ ПАРТИИ НАЦИОНАЛЬНЫЕ ПАРТИИ В ТУРЦИИ

Yıl 2023, Sayı: 59, 146 - 165, 30.09.2023

Ali Rıza Savaş , Ahmet Hilkmet Zabun

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1298283

Cited By: 1

Öz

Движение национализма, возникшее во времена Французской революции и впоследствии оказавшее влияние на большую часть мира, также повлияло на Османскую империю. После крушения Османской империи на территории Турецкой Республики, основанной впоследствии, националистическое движение проявило себя как осознание национального государства. В этом контексте акцент на понятиях "турк" и "нация" становится показателем национализма. В турецкой политической жизни периода Республики было создано множество партий, которые претендовали на власть. Эти партии обычно возникали в результате объединения определенных социальных групп и, как правило, являлись представителями идеологического движения. В стране функционировали политические партии, ориентированные на лево, право, либерализм, религию и национализм. В данной работе рассматривается исторический процесс создания партий и связанных с этим событий, связанных с национализмом, как движущей силой многопартийной демократии. Сначала рассматривается происхождение понятия национализма, его определения и теоретические рамки националистического движения в Турции. Делаются разные определения этого понятия, и проводятся разные оценки его происхождения. В этом контексте отмечается, что национализм богатеет в связи с понятиями гражданства, патриотизма, этничности, враждебности к иностранцам, шовенизма и т. д. и утверждается, что Германия, Великобритания или Франция являются колыбелью национализма. Затем проводится анализ и сравнение исторического развития ЧКМП, МПП, ББП и "Хорошей партии". В завершении производятся сравнительные оценки и анализ тех партий, которые выделяются акцентом на национализме, и тех, которые воспринимаются как националистические. Отмечается, что национализм имеет значительный потенциал в выборах и в Турецком парламенте и имеет потенциал на 20% голосов.

Anahtar Kelimeler

турецкий национализм, нация, национализм, политические партии, турецкая политическая жизнь.

TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN PARTİLEŞME SÜRECİ: CKMP’DEN İYİ PARTİ’YE TÜRKIYE’DE MİLLİYETÇİ PARTİLER

Öz

Fransız İhtilali ile ortaya çıkan ve sonrasında dünyanın önemli bir bölümünü etkileyen milliyetçilik akımı Osmanlı Devleti'ni de etkilemiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nde milliyetçilik hareketi ulus-devlet bilinci olarak kendini göstermiştir. "Türk" ve "millet" kavramlarına yapılan vurgu bu anlamda milliyetçilik göstergesi olarak karşımıza çıkıyor. Cumhuriyet dönemi Türk siyasal hayatında birçok parti kurulmuş ve yönetime talip olmuştur. Bu partiler belirli toplumsal kesimlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkmış ve genelde bir ideolojik hareketin de temsilcileri konumunda olmuşlardır. Sol, sağ, liberal, din ve milliyet temelli siyasal partiler siyasal faaliyetler yürütmüşlerdir. Bu çalışmada çok partili demokratik hayatta Türk milliyetçiliğini hareket noktası olarak kabul eden ya da toplumsal kesimlerce Türk milliyetçiliği bağlamında konumlandırılan partilere ve partileşme sürecine ilişkin tarihsel akış ve karşılaştırmalara yer verilmektedir. İlk olarak, milliyetçilik kavramının ortaya çıkışı, tanımları ve Türkiye'deki milliyetçi hareketlerin teorik çerçevesi ele alınmaktadır. Kavramın çeşitli tanımları yapılmakta ve kökenine ilişkin farklı değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu bağlamda milliyetçiliğin vatandaşlık, vatanseverlik, etnikçilik, yabancı düşmanlığı, şovenizm gibi kavramlarla ilişkili olarak zenginleştiği vurgulanmakta, Almanya, İngiltere veya Fransa'nın milliyetçiliğin beşiği olduğu görüşlerine yer verilmektedir. Bu doğrultuda CMKP, MHP, BBP ve İYİ Parti’nin tarihsel gelişim süreçlerine yer verildikten sonra analiz ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Değerlendirme aşamasında ise Türkiye'de milliyetçilik vurgusuyla öne çıkan partiler ile milliyetçi olarak algılanan partilere ilişkin karşılaştırma ve değerlendirmeler yapılıyor. Milliyetçiliğin önemli bir oy potansiyeline sahip olduğu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde her dönem temsil edilme olanağına sahip olduğu ve yüzde yirmi oy potansiyeline sahip olduğu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçülük, Millet, Milliyetçilik, Siyasi Partiler, Türk Siyasal Hayatı

THE PARTYING PROCESS OF TURKISH NATIONALISM: NATIONALIST PARTIES IN TURKEY FROM CKMP TO THE IYI PARTY

Öz

The nationalism movement, which emerged with the French Revolution and affected a significant part of the world afterwards, also affected the Ottoman Empire. In the Republic of Turkey, which was established after the collapse of the Ottoman Empire, the nationalism movement manifested itself as a nation-state consciousness. The emphasis on the concepts of "Turk" and "nation" appears as a nationalist indicator in this sense. In the Turkish political life of the Republican period, many parties were established and aspired to government. These parties emerged with the unification of certain social segments and were generally the representatives of an ideological movement. Political parties based on left, right, liberal, religion, and nationality have carried out political activities. In this study, the historical flow and comparisons regarding the parties that accepted Turkish nationalism as a starting point in multi-party democratic life or were positioned in the context of Turkish nationalism by social segments and the process of party formation are included. The first, discusses the emergence of the concept of nationalism, its definitions, and the theoretical framework for nationalist movements in Turkey. Various definitions of the concept are offered and there are different evaluations regarding its origins. In this context, the enrichment of nationalism in relation to concepts such as citizenship, patriotism, ethnicism, xenophobia, and chauvinism is emphasized, and the views that Germany, England or France is the cradle of nationalism are included. In this regard, after the historical development processes of CMKP, MHP, BBP, and İYİ Party are provided, analysis and comparisons are made. In the evaluation phase, comparisons and evaluations are made regarding the parties that stand out with an emphasis on nationalism in Turkey and the parties that are perceived as nationalist. It has been evaluated that nationalism has a significant vote potential and has the opportunity to be represented in the Turkish Grand National Assembly in every term and has a twenty percent vote potential.

Anahtar Kelimeler

Turkism, Nation, Nationalism, Political Parties, Turkish Political Life

Kaynakça

• Akçura, Y. (1990). Türkçülük. Toker Yayınları. İstanbul.
• Arıkan, E. B. (2008). Milliyetçi Hareket Partisi. Agora Kitaplığı. İstanbul
• Baydur, M. (1994). Milliyetçilik. Ağaç Yayıncılık. İstanbul
• BBC.(2016). Erişim: 22.05.2021, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160229 mhp_ne_oluyor
• Bora, T. & Can, K. (2009). Devlet Ocak Dergâh. İletişim Yayınları. İstanbul
• Bora, T. & Can, K. (2011). Devlet ve Kuzgun. İletişim Yayınları. İstanbul
• Bora, T. (2014). Türk Sağının Üç Hali. Birikim Yayınları. İstanbul.
• Copeaux, E. (2008). Türk Milliyetçiliği: Sözcükler, Tarihler (Çev. Görkem Doğan), İşaretler. İçinde Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 4, (ss.44-52). İletişim Yayınları. İstanbul.
• Dieckhoff, A. & Jaffrelot, C. (2013). Milliyetçiliği Yeniden Düşünmek. (Çev. Devrim Çetinkasap). İletişim Yayınları. İstanbul.
• Dursun, D., (2018). Türkiye’nin Siyasal Hayatı. Beta Yayınları. İstanbul
• Erer, T. (1986). Türkiye’de Parti kavgaları. Tekin Yayınları. İstanbul
• Ertan, F.T. & Örs, O. (2018). Milliyetçiliğin Müphemliği: Milliyetçilik Nedir?.
• Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, (62). Bahar, 39-84
• Haberler.com. (2021a). Erişim: 11.05.2021, https://secim.haberler.com/1973/
• Haberler.com. (2021b.) Erişim: 12.05.2021, https://www.haberler.com/secim/1977/
• Habertürk.(2021). Erişim: 22.05.2021, https://www.haberturk.com/gundem/haber/1257339-mhpde-bitmeyen- tartisma-kurultay-sureci-ve-devlet-bahceli-muhalefeti
• Heywood, A., (2011), Siyasetin Temel Kavramları. Adres Yayınları. Ankara.
• Georgeon, F. (2009). Osmanlı-Türk Modernleşmesi (Çev. Ali Berktay). Yapı Kredi Yayınları. İstanbul
• Gökalp, Z. (2005). Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak, (Haz. Kader Aksu).
• Eflatun Yayıncılık. İstanbul.
• Kerestecioğlu, İ.,Ö. (2009). Milliyetçilik “Uyuyan Güzeli Uyandıran Prens”ten Frankeştayn Canavarına, içinde H.Birsen Örs (Der.), 19.Yüzyıldan 20.Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler, (ss.307-350). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. İstanbul.
• Kurban, İ. (2005). Bizim Kırım Dergisi. Sayı.7
• Oba, A. E. (1995). Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu. İmge Kitabevi. Ankara
• Osmanoğlu, C. (2008). Ziya Gökalp’te Türkçülük Akımı. XII Levha Yay. İstanbul
• Önen, N. (2005). İki Turan. İletişim Yayınları. İstanbul
• Özdoğan, G. G. (2001). Turan’dan Bozkurt'a, İletişim Yayınları, İstanbul
• Özkırımlı, U. (2009). Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, Doğu Batı Yayınları, Ankara
• Öznur, H. (1999). Ülkücü Hareket, Cilt:1, Alternatif Yayınları, Ankara
• Semiz, Y. (2014). İttihat ve Terakki Cemiyeti ve Türkçülük Politikası. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (14), 221-247
• Tokluoğlu, C. (2013). Ziya Gökalp ve Türkçülük. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, (68), 113-139
• Uzun, T. (2013) Milliyetçi Hareket Partisi. İçinde Turgay Uzun (Ed.), İttihat Terakki’den Günümüze Siyasal Partiler, (ss.237-281). Orion Kitabevi, Ankara
• Yücel, S. (2005). Türkiye’nin Siyasal Partileri, Alfa Yayınları, İstanbul
• Toker, M. (1992). Demokrat Partinin Altın Yılları 1950-1954, Bilgi Yayınevi, Ankara
• TRT.(2021). Erişim: 21.05.2021,https://www.trthaber.com/haber/gundem/muhsin-yazicioglu- 12-olum-yil- donumunde-aniliyor-567418.html
• Tuncel, G. (2015). Siyasal Partiler. İçinde Ahmet Karadağ (Ed.), Osmanlıdan Cumhuriyete Türkiye’de Siyasal Hayat, (ss.169-249). Bilsam Yayınları, Malatya
• Turgut, H. (1995). Türkeş’in Anıları; Şahinlerin Dansı, ABC Yayınları, İstanbul
• Yayman, H. (2009). Değişim ve Süreklilik Ekseninde MHP, SETA Analiz Dergisi, www.setav.org, Sayı:5
• YSK. (2021a). Erişim: 12.05.2021, www.ysk.gov.tr
• YSK.(2021b). Erişim: 22.05.2021, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/ KesinSecimSonuclari/2018MV96C.pdf
• Yön Dergisi. (1965). CMKP, Erişim: 20.07.2021, , (123), 1- 4, www.issuu.com