ИССЛЕДОВАНИЕ ТЕОРИИ ТРАНСФОРМАЦИОННОГО ЛИДЕРСТВА В КОНТЕКСТЕ КОНЦЕПЦИИ ЛИДЕРСТВА: ПРИМЕР МУСТАФЫ КЕМАЛА АТАТЮРКА

Yıl 2023, Sayı: 59, 134 - 145, 30.09.2023

Mehmet Güney Uğur , Mehmet Ferhat Erdoğan

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1355834

Öz

Концепция лидерства имеет большое значение в современном мире. Лидерство играет ключевую роль в установлении, управлении и достижении целей группы или организации. В этом контексте концепция трансформационного лидерства в последние годы приобретает все большее значение. Трансформационное лидерство - это подход, при котором лидер поддерживает своих последователей, помогает им раскрывать свой потенциал и стремится освободить их. В этом подходе лидер понимает потребности своих последователей, поощряет их участие и вдохновляет их. Мустафа Кемаль Ататюрк также является примером трансформационного лидерства. Ататюрк, в процессе создания Республики Турции, был лидером, который принес существенные изменения в обществе. Он работал над раскрытием потенциала турецкого народа и боролся за их освобождение. В данном исследовании будут определены понятия лидера и лидерства с использованием теорий из литературы, и будет рассмотрен Мустафа Кемаль Ататюрк как пример трансформационного лидера. Исходя из характеристик, которыми должен обладать трансформационный лидер, Мустафа Кемаль Ататюрк был важным лидером, проявлявшим эти качества. Он боролся за раскрытие потенциала своих последователей и внес вклад в их освобождение. С точки зрения концепции лидерства, лидерство Ататюрка можно рассматривать как пример трансформационного лидерства.

Anahtar Kelimeler

Лидерство, Характеристики лидера, Теории лидерства, Трансформационное лидерство, Мустафа Кемаль Ататюрк

EXAMINATION OF TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP THEORY IN THE CONTEXT OF THE LEADERSHIP CONCEPT: THE CASE OF MUSTAFA KEMAL ATATURK

Öz

The concept of leadership is of significant importance in today's world. Leadership plays a crucial role in setting, managing, and achieving the goals of a group or organization. In this context, the concept of transformational leadership has been gaining importance in recent years. Transformational leadership is an approach in which a leader supports their followers, helps them unlock their potential, and strives to liberate them. In this leadership approach, the leader understands the needs of their followers, encourages their participation, and inspires them. Mustafa Kemal Ataturk is also among the examples of transformational leadership. Ataturk, during the establishment process of the Republic of Turkey, was a leader who brought about significant changes in society. He worked to uncover the potential of the Turkish people and struggled for their emancipation. In this study, leader and leadership theories will be defined using the theories from the literature, and Mustafa Kemal Ataturk will be examined as an example of a transformational leader. Starting from the characteristics that a transformational leader should possess, Mustafa Kemal Ataturk is an important leader who exhibited these qualities. He fought to reveal the potential of his followers and contributed to their liberation. In terms of the concept of leadership, Ataturk's leadership can be considered as an example of transformational leadership.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Leadership Traits, Leadership Theories, Transformational Leadership, Mustafa Kemal Ataturk

LİDERLİK KAVRAMI BAĞLAMINDA DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK KURAMININ İNCELENMESİ: MUSTAFA KEMAL ATATÜRK ÖRNEĞİ

Öz

Liderlik kavramı günümüzde oldukça önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Liderlik, bir grubun ya da organizasyonun hedeflerini belirleme, yönetme ve başarma sürecinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, dönüşümcü liderlik kavramı da son yıllarda giderek önem kazanmaktadır. Dönüşümcü liderlik, liderin takipçilerini destekleyerek, onların potansiyelini ortaya çıkarmasına yardımcı olarak, onları özgürleştirmeye çalıştığı bir liderlik anlayışıdır. Bu liderlik anlayışında lider, takipçilerinin ihtiyaçlarını anlayarak, onların katılımını teşvik eder ve onlara ilham verir. Mustafa Kemal Atatürk de dönüşümcü liderlik örnekleri arasında yer almaktadır. Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu sürecinde, toplumda köklü bir değişim yaratan bir liderdir. O, Türk halkının potansiyelini ortaya çıkarmak için çalışmış ve onların özgürleşmesi için mücadele vermiştir. Bu çalışma kapsamında, lider ve liderlik kuramları, bu kuramların teorilerini literatürden faydalanılarak tanımlarını yaparak dönüşümcü lider olarak Mustafa Kemal Atatürk örneği incelenecektir. Dönüşümcü liderde bulunması gereken özelliklerden yola çıkılarak, Mustafa Kemal Atatürk dönüşümcü liderlik özellikleri taşıyan önemli bir liderdir. O, takipçilerinin potansiyelini ortaya çıkarmak için mücadele vermiş ve onların özgürleşmesine katkı sağlamıştır. Liderlik kavramı açısından Atatürk'ün liderliği, dönüşümcü liderlik anlayışının örneklerinden biri olarak gösterilebilir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Liderlik Özellikleri, Liderlik Kuramları, Dönüşümcü Liderlik, Mustafa Kemal Atatürk

Kaynakça

• ARİKAN, S., 2001. “Otoriter ve Demokratik Liderlik Tarzları Açısından Atatürk’ün Liderlik Davranışlarının değerlendirilmesi”. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19(1):231-57.
• ATAMAN, G., 2009. İşletme Yönetimi Temel Kavramlar ve Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• ATATÜRK, M., K., 2006. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri. 2. bs. Ankara: Divan Yayıncılık.
• AAYDIN, M., 2014. Çağdaş Eğitim Denetimi. Ankara: Gazi Kitapevi.
• BAKAN İ., ve Bulut, Y.,2004. “Yöneticilerin uyguladıkları liderlik yaklaşımlarına yönelik algılamaları: Likert’in yönetim sistemleri yaklaşımı’na dayalı bir alan çalışması”. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (31):151- 76.
• BAKAN, İ., ve BÜYÜKTEPE, T., 2010. “Liderlik ‘Türleri’ Ve ‘Güç Kaynakları’na İlişkin Mevcut-Gelecek Durum Karşılaştırması: Eğitim Kurumu Yöneticilerinin Algılarına Dayalı Bir Alan Araştırması”.
• BASAR, A., 2013. Anılar Yelpazesinde Mustafa Kemal Atatürk. C. 1. 2. bs. Ankara: Hermes Ofset.
• BAYKAL, A., N.. 2017. Mustafa Kemal Atatürk’ün Liderlik Sırları. 1. bs. Hümanist Kitap Yayıncılık.
• BAYSANI, C., ve TEKARSLAN, E., 1998. Davranış Bilimleri. İstanbul.
• BEKİŞ, T., 2016. “Liderlikte Ruhsal Zekâ Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma”. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• BİRCAN, O., 1997. Belge ve Fotoğraflarla Atatürk’ün Hayatı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı.
• BULUÇ, B., 2009. “Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki”. 15(57):5-34.
• ÇELİK, V., 1997. “Eğitim yönetiminde Vizyoner Liderlik”. 3(4):465-74.
• ÇELİK, V. O., 2011. “Basketbol Oyuncularının Görüşlerine Göre Antrenörlerin Karizmatik Liderlik Özelliklerinin Takım Bütünlüğüne Etkisi- ProQuest”.
• DAFT, R. L., 1999. Leadership: Theory and Practice. Fort Worth, Tex.
• DAVIS, K., 1988. İşletmelerde İnsan Davranışı. 5.Baskıdan Çeviri, (Çev. Kemal Tosun, Tomris Somay, Fulya Aykar, Can Baysal, Ömer Sadullah ve Semra Yalçın. İstanbul.
• DEMİRCİ, K., 2015. “Önderlik Kuramları ve Dönüştürücü Önderlik İlişkisi”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (3).
• DİKMEN, B., 2012. “Liderlik kuramları ve dönüştürücü liderlik kuramının çalışanların örgütsel bağlılık algıları üzerindeki etkisine yönelik uygulamalı bir araştırma”. İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• EFİL, İ., 2015. İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Dora Yayınları.
• ERARSLAN, L., 2011. “Liderlikte Post-Modern Bir Paradigma: Dönüşümcü Liderlik”. Journal of Human Sciences 8(1).
• ERDOĞAN, İ., 2007. İşletmelerde Davranış. Ankara: Kişisel Yayınlar.
• ERAN, E., 2020. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• ERER, B., ve Demirel, E., 2018. “Modern Liderlik Yaklaşımlarına Genel Bir Bakış”. Iksad Journal 4(13):647-56. doi: 10.31623/iksad.109.
• ERGÜL, H. F., 2005. “Motivasyon ve Motivasyon Teknikleri”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 4(14):67-79.
• ERKUTLU, H., V., 2020. Örgütsel Davranış Sözlüğü. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• GENCER, A. İ. ve Özel, S., 2022. Türk İnkılap Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
• GENÇ, N., 2012. Yönetim ve Organizasyon / Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• GÜNCAYDI, G., 2017. “Karizmatik Liderlik: Alan Yazın Taraması”.
• GÜNEY, S., 2007. Yönetim ve Organizasyon. 2.Baskı. Editör G. Salih. Ankara: Nobel Yayıncı.
• HELLRIEGEL, D., ve SLOCUM, J., W., 1980. “Assessing Organizational Change Approaches: Toward a Comparative Typology”. Group & Organization Studies 5(1):35-47. doi: 10.1177/105960118000500104.
• IŞIK, M., 2018. İletişim Bilimine Giriş. 2. Baskı. Konya: Eğitim Yayınevi.
• KAHYA, C., 2013. “Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Anlayışları İle Örgütsel Sessizlik arasındaki İlişkide Örgütsel Güvenin Rolü”. 341.
• KARAKULE, İ., 2020. Kavramsal açıdan Liderlik ve Motivasyon: Teorik Bir İnceleme.
• KILIÇ, R., KEKLİK, B., ve Yıldız, H., 2014. “Liderlik Davranış Biçimleri Konusuna Yeni Bir Yaklaşım: Karizmatik Liderlikten Dönüşümsel Liderliğe”. Celal Bayar Üniversitesi, 250-68.
• KOCATÜRK, U., 1982. Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• KOÇEL, T., 2003. İşletme yöneticiliği: yönetim ve organizasyon, organizasyonlarda davranış, klasik-modern- çağdaş ve güncel yaklaşımlar. Beta.
• KOÇEL, Tamer. 2020. İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• OKTAY, E. ve Gül, H., 2003. “Çalışanların Duygusal Bağlılıklarının Sağlanmasında Conker ve Kanungo’nun Karizmatik Lider Özelliklerinin Etkileri Üzerine KAraman ve Aksaray Emniyet Müdürlüklerinde Yapılan Bir Araştırma”.
• SÖKMEN, A., ve BOYLU Y., 2009. “Yol Amaç Modeli KApsamında Önderlik Davranışlarının İncelenmesine Yönelik Bir Ararştırma”. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 4(15):2381-2402. doi: 10.19168/jyu.61916.
• ŞENTÜRK, H. A. 2019. “Kapsayıcı Liderlik Davranışı ve İş Modeli İlişkisi”. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• TÜFEKÇİ, G., ed. 1998. Atatürk Seyahat Notları. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• TÜRK DİL KURUMU. 2011. Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• YEŞİL, A., 2016. “Liderlik ve Motivasyon Teorilerine Yönelik Kavramsal Bir İnceleme”.
• YILDIRIM, B, N. 2012. “Liderlik Özellikleri ve liderlik Tarzlarının Duygusal Zekâ Perspektifinden Değerlendirilmesi”. Kocaeli Üniversitesi.