Ortaokul Öğretmenlerinde İş-Aile Çatışması Düzeyleri

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 1, 129 - 138, 15.01.2019

Ramazan Özkul Melike Cömert

https://doi.org/10.24106/kefdergi.2414

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı araştırmaya katılan öğretmenlerin
iş-aile çatışması algılarının belirlenerek, bağımsız değişkenler açısından
değerlendirilmesidir.Bu nedenle araştırmada genel tarama modeli kullanılmıştır.
Araştırmanın evreni, Gaziantep ili Şahinbey merkez ilçe belediye sınırları
içerisinde yer alan ortaokullarda görev yapan 3114 öğretmenden oluşmaktadır.
Araştırmanın örneklemi ise tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 526
öğretmenden oluşmaktadır.Araştırmada iş-aile çatışması düzeylerinin
belirlenmesinde Netenmeyer, Bolesve Mcmurrian
(1996) tarafından geliştirilen “İş-Aile Çatışması Ölçeği” kullanılmıştır.
Araştırmada elde edilen veriler analiz edilirken, öncelikle betimsel istatistik
hesaplamaları yapılmıştır. Öğretmenlerin iş-aile çatışmasına ilişkin
algılarının cinsiyet değişkenine göre farklılık gösterip göstermediğini
belirlemek için t- testi, kıdem, ders yükü, okul büyüklüğü ve öğrenim düzeyi
değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için ANOVA
testi yapılmıştır. Yapılan betimsel istatistikler sonucunda öğretmenlerin
İş-Aile Çatışması ölçeğinde yer alan ifadelere “nadiren” düzeyde katıldıkları
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul Öğretmenleri, İş-Aile Çatışması, Aile-İş Çatışması

Secondary School Teachers Work-Family Conflict Levels

Öz

The aim of this study is to determine the perceptions of work-family conflict of the teachers who participated this study and to evaluate them in terms of independent variables. In this study, survey research model is used.   The scope of the research consists of 3114 teachers who work in secondary schools in the central districts of Sahinbey central district of Gaziantep. The sample of the research consists of 526 teachers selected by stratified sampling method. In the study, “Work-Family Conflict Scale” developed by Netenmeyer, Boles and McMurran (1996) was used to determine the levels of work-family conflict. First, descriptive statistics calculations were made while analyzing the data obtained in the study. In order to determine whether teachers’ perceptions of work-family conflict differ according to gender variable, ANOVA test was used to determine whether it differed according to t-test, seniority, course load, school size and level of education. As a result of the descriptive statistics, it was determined that the teachers “rarely” agreed with statements in the Work-Family Conflict scale.

Anahtar Kelimeler

Secondary School Teachers, Work-FamilyConflict, Family-WorkConflict

Kaynakça

• Akın, M. (2008). Örgütsel destek, sosyal destek ve iş-aile çatışmalarının yaşam tatmini üzerin-deki etkileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 141-170.
• Allen, T. D.,Herst, D. E., Bruck, C. S. ve Sutton, M. (2000). Consequencesassociatedwith work-tofamilyconflict: A reviewandagendaforfutureresearch. Journal of OccupationalHealthPsychology, 4,278-308.
• Arseven, A. D. (1993). Alan araştırma yöntemi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası (Gül Yayınevi).
• Aryee, S.,Luk, V., Leung, A. andLo, S. (1999). Role stressors, interroleconflictandwell–being: Themoderatinginfluence of spousal support and coping behaviors among employed parents in Hong Kong. Journal of VocationalBehavior, 54, 259-278.
• Ay, F. K. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş yükü algısı ve iş-aile çatışması. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Aycan, Z. ve Eskin, M. (2005). Relative contributions of childcare, spousal support, and organizational support in reducingwork-familyconflictformen andwomen: Thecase of Turkey. SexRoles, 53(7/8),453-471.
• Aycan, Z., Eskin, M. ve Yavuz, S. (2007). Hayat dengesi iş, aile ve özel hayatı dengeleme sanatı. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Aydın, İ. P. (2004). İş yaşamında stres. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Balet, K. and Kelchtermans (2009). Strugglingwithworkload: Primaryteachers’ experience of intensification. TeachingandTeacherEducation, 25, 1150-1157.
• Barnett, R. C. (1998). Toward a reviewandreconceptualization of thework-familyliterature.
• Genetic, Social, and General PsychologyMonographs, 124(2), 125- 182. Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (12.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Dolcos, S. M. (2006). Managing life andworkdemands: Theimpact of organizational support on work-familyconflict in publicandprivatesectors. UnpublishedPhDthesis. Faculty of North Carolina StateUniversity, North Carolina.
• Duxbury, L. andHiggins, C. (2001). Work-life conflict in Canada in thenewmillenium. Ottawa: A Status Report.
• Edwards, J. R. andRothbard, N. P. (2000). Mechanismslinkingworkandfamily: Clarifying the relationship between work and family constructs. Academy of Management Review, 25(1), 178-199.
• Efeoğlu, İ. (2006). İş-aile yaşam çatışmasının iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri: İlaç sektöründe bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova.
• Elloy, D. F. and Smith, C. (2004). Antecedents of work-family conflict among dual- career couples: An Australianstudy. Cross Cultural Management: An International Journal, 11(4), 17 – 27.
• Evans P. andBartolome F. (1984). The changing pictures of the relationship between career and family. Journal of OccupationalBehavior, 5, 9-21.
• Friedman, S. D. andGreenhaus, J. H. (2000). Workandfamily-alliesorenemies? What happens when business professionals confront life choices. New York: Oxford Univer-sityPress.
• Frone, M.,Russell, M. and Cooper, M. L. (1992). Prevalence of work-family conflict: Are work and family bound raies asymmetrically permeable?.Journal of Organizational Behavior, 13, 7, 723-729.
• Grandey, A. A. and Cropanzano, R. (1999). Theconservation of resources model appliedto work–familyconflictandstrain. Journal of VocationalBehavior, 54, 350–370.
• Greenhaus, J. H. andParasuraman, S. (1984). Consequences of work-familyconflict on employeewell-beingover time. WorkandStress, 15(3), 214-226.
• Greenhaus, J. H. andBeutell, N. J. (1985). Sources of Conflict between Work and Family Roles. Academy of Management Review, 10(1), 76-88.
• Greenhaus, J. H. andParasuraman, S. (1999). Research on work, family, and gender: Current statusandfuturedirection. In G. N. Powel (Ed.), Handbook of genderandwork, 391–412.
• Greenhaus, J.,Collins, K. M. andShaw, J. D. (2003). Therelationbetweenwork– family balance andquality of life. Journal of VocationalBehavior, 63, 510–531.
• Griffin, R. W. (1990). Management (3. Baskı). Houghton: MifflinCompany.
• Gutek, B.,Searle, S. andKlepa, L. (1991). Rational versus gender role explanations fo rwork- familyconflict. Journal of AppliedPsychology, 76.
• Lambert, S. J. (1990). Processinglinkingworkandfamily: A critical review and research agenda. Human Relations, 43, 239-257.
• Lo, S. (2003). Perceptions of work family conflict among married female professionals in Hong Kong. PersonnelReview, 32 (3).
• Nazlı, O. A. (1997). Çalışan evli kadınlarda aile ve çalışma yaşamına ilişkin rol çatışması. 20. Yüzyılın sonunda Kadınlar ve Gelecek Konferansı. Poster bildiri. Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Netenmeyer, R. G.,Boles J. S. andMcmurrian R. (1996). Development andvalidation of work-familyconflictandfamily-workconflictscales. Journal of AppliedPsychology, 81,400-410.
• Özdevecioğlu, M. ve Doruk, N. Ç. (2009). Organizasyonlarda iş-aile ve aile iş çatışmalarının çalışanların iş ve yaşam tatminleri üzerindeki etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(70), 69-99.
• Özdoğan, H. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinde mesleki tükenmişlik.Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bi-lim Dalı, Sivas.
• Parasuraman, S. andSimmers, C. A. (2001). Type of employment, work-familyconflictand well-being: A comparativestudy. Journal of OrganizationalBehavior, 22 (5), 551-568.
• Sökmen, A. (2005). Konaklama işletmelerinin yöneticilerinin stres nedenlerinin belirlenmesinde cinsiyet faktörü: Adana’da ampirik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştır-malar Dergisi, 1, 1-27.
• Takahaski, M. (1994). Theissues of gender in contemporaryJapaneseworking life: A Japanese “viciouscircle”. Feminist Issues, 14(1), 37-56.
• Tetik, H., Polat, S. ve Ercengiz, M. (2012). Öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 152-173.
• Zedeck, S. andMoiser, K. L., (1990). Work in the family and employing organization. AmericanPsychologist, 45, 240-251.