Yakup Kadri’nin Anamın Kitabı Adlı Eserinde Eski Eğitim Anlayışı

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 3, 1600 - 1609, 20.05.2020

Hamza Aydoğdu

https://doi.org/10.24106/kefdergi.728557

Öz

Yakup Kadri Karaosmanoğlu (1889-1974), gazetecilik yönünün yanı sıra, roman, öykü, tiyatro, hatıra ve mensur şiir gibi edebiyatın birçok türünde kalem oynatan çok yönlü bir yazardır. Doğu ve Batı kültürüne vakıf olarak fikri ve kültürel çelişkileri bizzat yaşayan bir düşünce insanıdır. Yeni kurulan genç bir devletin ve savaştan yeni çıkmış bir toplumun sorunlarına çareler üretmeye çalışan, bilime ve sanata değer veren bir münevverdir. Osmanlı devletinin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin en sıkıntılı dönemlerinde yaşayan Yakup Kadri, toplumun gelenek ve modern hayattaki keskin değişikliklerine yakından tanık olmuştur. Güçlü bir gözlem gücüne sahip olan Yakup Kadri aynı zamanda eserlerinde de sağlam bir üsluba sahiptir. 1911 yılında Fecr-i Âti Topluluğu içinde yer alarak ‘sanat sanat içindir’ görüşünü benimseyen; bir müddet peşinden gittiği Nev-Yunanîlik akımıyla eski Yunan medeniyetine kapı aralayan; ancak Balkan ve Birinci Dünya savaşlarının acımasız gerçeğiyle yüzleşen Yakup Kadri; mensubu olduğu toplumun dertleriyle ilgilenmeye başlayarak ‘kendimizi işlemek ve kendimiz gibi olmak’ için büyük çaba sarf etmiştir. Toplumu aydınlatmak gibi çok büyük bir sorumluluk üstlenen yazar, Cumhuriyet Türkiye’sinin en büyük sorunlarından biri olarak görülen eğitim-öğretim meselesine de el altmıştır. Düşünce yazıları ve bazı eserinde; genel eğitim sistemi, eğitim kurumları ve kadroları, eğitimin önemi, iyi bir eğitimcinin ve insan olmanın özellikleri, aile eğitimi, dini eğitim, eğitim ve siyaset gibi birçok hususta kalem oynatmıştır. Bazı düz yazılarında da eğitim meselelerini tartışan yazar, edebi eserinde de eğitim değerleriyle ilgili değerlendirmelerde bulunmuştur. Bu eserleri içinde en dikkat çekici olanlarından biri de Anamın Kitabı adlı hatıra kitabıdır. Ailenin ve özellikle annenin bir çocuğun hayatında çok önemli bir rolü olduğuna inanan yazar, bu eserde anılarını anlatırken özellikle eski eğitim meselelerine sık sık kapı aralar. Biz de bu çalışmamızda kitaptan hareketle dönemin eski eğitim anlayışını incelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Yakup Kadri, Anamın Kitabı, Eğitim, Osmanlı

Kaynakça

• Akı, N. (2017), Yakup Kadri Karaosmanoğlu, İletişim Yayınları, İstanbul. Aktaş, Ş., (1987), Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara. Argunşah, H. (2012), “Yakup Kadri’nin Lisan Ve Millî Edebiyatla İlgili Görüşleri”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Y. 4, S. 7, Ocak-Haziran 2012, Ss. 7-33.
• Aydoğdu, H., (2011), Yakup Kadri Karaosmanoğlunun Eserlerinde Eğitim Değerleri, Gazi Üniversitesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 229 S.
• Enginün, İ. (1985), “Millî Mücadele Edebiyatında Yakup Kadri Karaosmanoğlu”, Erdem, Ttk Basımevi, 1/2, Ss. 477-492.,. I/2(1985), Ss. 477-492
• Kara, H. (2013), “Otobiyografik Anlatılarda Bağıntısal Benlik: Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Hatıraları”, Fsm İlmî Araştırmalar İnsan Ve Toplum Bilimleri Dergisi, S: 1 (Bahar). Ss. 234-263.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (1993), Anamın Kitabı, İletişim Yayınları, 6. Baskı, İstanbul.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (2000), Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, İletişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.