An Examination of University Students’ Level of Assertiveness According to Self Construal and Five-Factor Personality Traits

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 2, 480 - 489, 25.05.2021

Mücahit Akkaya , Meliha Tuzgöl Dost

Öz

This study aimed to examine undergraduate students’ level of assertiveness with regard to gender, class level, self-construal, and five-factor personality traits. The participants consisted of 507 (194 male, 313 female) undergraduate students receiving education at a state university in Ankara. The study data were collected via Voltan-Acar Assertiveness Inventory, Adjective Based Personality Test, Relational-Individual-Collective Self Construal Scale, and Personal Information Form. The multiple regression analysis was used to identify the predictive power of five-factor personality traits and self-construals predictive power on the participants’ level of assertiveness. Independent samples t-test was used to determine whether there was a statistically significant difference between university students’ level of assertiveness according to gender. One-way ANOVA was used to compare university students’ level of assertiveness in accordance with class level. SPSS 21.0 package was used for statistical analysis. The current findings showed that the personality traits of extraversion, neuroticism, agreeableness, and openness to experience, as well as individual and collective self-construals, predict undergraduate students’ level of assertiveness at a statistically significant level. Also, undergraduate students’ level of assertiveness did not differ at a statistically significant level according to their gender and class level. The findings were discussed in the light of the related literature, and some recommendations were made.

Anahtar Kelimeler

Assertiveness, Five-factor personality traits, Self-construal, Personality, University students

Üniversite Öğrencilerinin Güvengenlik Düzeylerinin Benlik Kurgusu ve Beş Faktör Kişilik Özelliklerine Göre İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin güvengenlik düzeylerini beş faktör kişilik özellikleri, benlik kurgusu, cinsiyet ve sınıf düzeyine göre incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara’da bir devlet üniversitesinde öğrenimlerine devam eden 507 (194 erkek, 313 kadın) lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Voltan Acar Kendini Belirleme (Güvengenlik) Envanteri, Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi, Toplulukçu-İlişkisel-Bireyci Benlik Kurgusu Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Beş faktör kişilik özellikleri ile benlik kurgusu boyutlarının üniversite öğrencilerinin güvengenlik düzeylerini yordama gücünü belirlemede çoklu doğrusal regresyon analizinden yararlanılmıştır. Öğrencilerin güvengenlik düzeylerinin cinsiyete göre manidar farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için bağımsız örneklemler t testi kullanılmıştır. Sınıf düzeyine göre lisans öğrencilerinin güvengenlik düzeylerini karşılaştırmada ise tek yönlü varyans analizinden yararlanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS 21.00 paket programı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre dışa dönüklük, nevrotizm / duygusal denge, yumuşak başlılık ve deneyime açıklık kişilik özellikleri ile bireyci ve toplulukçu benlik kurgusu özellikleri üniversite öğrencilerinin güvengenlik düzeylerini manidar bir şekilde yordamaktadır. Ayrıca lisans öğrencilerinin güvengenlik düzeylerinin cinsiyete ve sınıf düzeyine göre manidar bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. İlgili bulgular alanyazın ışığında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Güvengenlik, beş faktör kişilik özellikleri, benlik kurgusu, kişilik, üniversite öğrencileri

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Batur, H. Z., ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-182.
• Alberti, R. & Emmons, M. (1998). Atılganlık hakkınızı kullanın (Çev. S. Katlan). Ankara: HYB Yayıncılık.
• Alberti, R. & Emmons, M. (2017). Your perfect right: Assertiveness and equality in your life and relationships. Oakland: New Harbinger Publications.
• Arı, R. (1989). Üniversite öğrencilerinin baskın ben durumları ile bazı özlük niteliklerinin ben durumlarına, atılganlık ve uyum düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American psychologist, 55(5), 469-480.
• Aslan, S., ve Güven, M. (2015). Benlik gelişimi sürecinde ayrışma bireyleşme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Atak, H. ve Çok, F. (2010). İnsan yaşamında yeni bir dönem: Beliren yetişkinlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(1), 39-50.
• Attanapola, C. T. (2004). Changing gender roles and health impacts among female workers in export-processing industries in Sri Lanka. Social science & medicine, 58(11), 2301-2312. Retrieved from doi:10.1016/j.socscimed.2003.08.022
• Bacanlı, H., İlhan, T., ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi : Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Başay, A.C. (2015). Üniversite öğrencilerinin benlik yapısı ve eş seçme kriterleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (20. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma ve deseni SPSS uygulamaları ve yorum (25. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cervone, D., & Pervin, L. A. (2016). Kişilik psikolojisi kuram ve araştırma (Çev., M. Baloğlu). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Chamorro-Premuzic, T. (2011). Personality and individual differences. New Jersey: John Wiley & Sons.
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Four ways five factors are basic. Personality and individual difference, 6(13), 653-665. Retrieved from doi: 10.1016/0191-8869(92)90236-I
• Çelik, O. (2016). Öğretmen adaylarında psikolojik iyi oluş algılanan sosyal yetkinlik ve güvengenliğin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Üniversitesi, Erzincan.
• Deltsidou, A. (2009). Undergraduate nursing student’s level of assertiveness in Greece: A questionnaire survey. Nurse education in practice, 9(5), 322-330. Retrieved from doi: 10.1016/j.nepr.2008.08.002
• Dinçer, F. (2008). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin benlik saygısı ve atılganlık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Dinçyürek, S., Çağlar, M., ve Birol, C. (2010). Atılganlık ve denetim odağı düzeyi: Gelecek nesillere etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 142-150.
• Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
• Ercan, H. (2011). İlişkisel-bireyci-toplulukçu benlik ölçeğinin psikometrik özellikleri ve uyarlama çalışması, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(21), 37-45.
• Esen, E., Siyez, D. M., Soylu, Y., ve Demirgürz, G. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Algısının Toplumsal Cinsiyet Rolü ve Cinsiyet Değişkenlerine Göre İncelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 46-63.
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS. California: SAGE Publications.
• Güneş, F. (2018). Genç yetişkinlerde güvengenlik ve utangaçlık: Aile aidiyet duygusunun ve duygu-düzenlemede öz-yeterlik algısının belirleyici etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güven, B. (2016). Etkili iletişim. Ankara: Pegem Akademi.
• Hamid, P. N. (1994). Assertiveness and personality dimensions in Chinese students. Psychological reports, 75(1), 127-130.
• Holland, A. S., & Roisman, G. I. (2008). Big Five personality traits and relationship quality: Self-reported, observational, and physiological evidence. Journal of Social and Personal Relationships, 25(5), 811-829. Retrieved from https://doi.org/10.1177/0265407508096697
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Özerk-ilişkisel benlik: Yeni bir sentez. Türk Psikoloji Dergisi, 11(37), 36-43.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Benlik, aile ve insan gelişimi: Kültürel psikoloji. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kashima, E. S., & Hardie, E. A. (2000). The development and validation of the Relational, Individual, and Collective self-aspects (RIC) Scale. Asian Journal of Social Psychology, 3(1), 19-48. Retrieved from https://doi.org/10.1111/1467-839X.00053
• Kimble, C. E., Marsh, N. B., & Kiska, A. C. (1984). Sex, age, and cultural differences in self-reported assertiveness. Psychological Reports, 55(2), 419-422. Retrieved from https://doi.org/10.2466/pr0.1984.55.2.419
• Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological review, 98(2), 224-253.
• McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1989). Reinterpreting the Myers‐Briggs type indicator from the perspective of the five‐factor model of personality. Journal of personality, 57(1), 17-40. Retrieved from doi: 10.1111/j.1467-6494.1989.tb00759.x
• McWhirter, J., ve Voltan-Acar, N. (1985). Çocukla iletişim: Öğretme, destekleme ve çocuk yetiştirme sanatı. Ankara: Nüve Matbaası.
• Metin, M. (2014). Hemşirelik öğrencilerinin güvengenlik düzeyleri ve bağlanma stilleri (Yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/
• Polyorat, K., Jung, J. M., & Hwang, Y. Y. (2013). Effects of self-construals on consumer assertiveness/aggressiveness: Evidence from Thai and US samples. Journal of Cross-Cultural Psychology, 44(5), 738-747.
• Potter, J. V. (2007). Assertiveness, individuation & autonomy. USA: Afs Publishing.
• Pourjali, F., & Zarnaghash, M. (2010). Relationships between assertiveness and the power of saying no with mental health among undergraduate student. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 137-141. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.12.126
• Sims, M. C. (2017). Do the Big Five Personality Traits Predict Empathic Listening and Assertive Communication. International Journal of Listening, 31(1),163-188. Retrieved from https://doi.org/10.1080/10904018.2016.1202770
• Soto, C. J. (2018). Big Five personality traits. In Bornstein, M. H., Arterberry, M. E., Fingerman, K.L. & Lansford, J.E. (Eds.), The SAGE encyclopedia of lifespan human development (pp. 240-241). Thousand Oaks, CA: Sage. Retrieved from http://dx.doi.org/10.4135/9781506307633.n93
• Şahin, B. (2007). Hemşirelik öğrencilerinin kendilerini anlatma ve stresle başetme ilişkilerinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/
• Şenol, F. B., Akyol, T., ve Can-Yaşar, M. (2018). Öğretmen adaylarının kendini belirleme (güvengenlik) düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi (Journal of Theoretical Educational Science), UBEK-2018, 146-165. http://dx.doi.org/10.30831/akukeg.429106 adresinden erişilmiştir.
• Taşpınar, M. (2017). Sosyal bilimlerde SSPS uygulamalı nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Tripathi, N., Nongmaithem, S., Mitkovic, M., Ristic, L., & Zdravkovic, J. (2010). Assertiveness and personality: Cross-cultural differences in Indian and Serbian male students. Psychological Studies, 55(4), 330-338.
• Tutar, H. (2016). Sosyal psikoloji: kavramlar ve kuramlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Uz-Baş, A. (2014). Kişilerarası ilişkiler ve iletişimde güvengenlik. A. Kaya (Ed.), Kişilerarası ilişkiler ve iletişim içinde (ss. 174-194). Ankara: Pegem Akademi.
• Voltan-Acar, N., ve Öğretmen, T. (2007). Kendini belirleme (güvengenlik) ölçeği geliştirme çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 67-78.
• Voltan-Acar, N., Arıcıoğlu, A., Gültekin, F., ve Gençtanırım, D. (2008). Üniversite öğrencilerinin güvengenlik düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 342-350.
• Voltan-Acar, N. (2013). İnsan ilişkileri iletişim. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yaycı, L., ve Düşmez, İ. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri Tutumları ve Atılganlık Düzeylerinin Bazı Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 34-62. https://doi.org/10.17556/jef.32482 adresinden erişilmiştir.
• Yiğit, R., ve Deniz, M. E. (2012). Polislerin iletişim becerilerinin beş faktör kişilik özellikleri ve empatik eğilimlerine göre incelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 14(3), 67-84.
• Zengin, Ö. (2017). Üniversite öğrencilerinin medya araçlarını kullanma durumlarına göre güvengenlik özelliklerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.