İki Ayrı Coğrafyada Tarih Eğitimcisi: Lucy Maynard Salmon ve Abdurrahman Şeref

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 2, 418 - 427, 25.05.2021

Aslı Gövercin , Bahri Ata

https://doi.org/10.24106/kefdergi.798758

Öz

Bu araştırmanın amacı, aynı dönemlerde yaşayan Amerika’nın tarih eğitimcisi Lucy Maynard Salmon (1853-1927) ile Osmanlı Devleti’nin tarih eğitimcisi ve siyasetçisi Abdurrahman Şeref Efendi’nin (1853-1925), hayatları ve faaliyetleri hakkında bilgi vermek ve dönemin Amerikan ve Türk toplum yapısı ışığında tarih eğitim anlayışlarını karşılaştırmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği kullanılan bu çalışmada bilim insanlarının yazdığı kitaplar ve makalelerin yanı sıra onlar hakkında yazılan kitaplar, makaleler ve tez çalışmaları betimsel analize tabi tutularak yorumlanmıştır. Farklı iki toplumda yetişen, eğitim alan iki bilim insanının tarih ve eğitim anlayışları da farklılık göstermesi beklenir bir durumdur. Yaşadığı toplumlara ışık olan iki aydının eğitim anlayışında farklılıklar olsa da içinde bulunduğu toplumun tarih anlayışına birçok yenilik getirmesi bakımından ortak yanları bulunmaktadır. Salmon, ders dışı uygulamalar, sınavlar ve ödevler ile öğrencilerin eleştirel düşünme ve yaratıcılık becerilerini geliştirirken Şeref Bey ise mezun öğrencilerine okulda ders anlattırarak mesleki yeterliliklerini geliştirdiğini görüyoruz. Şeref Bey’ in eğitim anlayışı Salmon’a göre daha geleneksel olsa da dönemin Osmanlı eğitim sistemine nazaran yenilikçi sayılabilir. İkisi de toplumun zaman içinde oluşturduğu eğitim alanındaki tabuları yıkmaya çalışmış, uygulamaları ve düşünceleri ile tarih eğitimine yenilikler getirmiş ve bugünün sosyal bilgiler ve tarih eğitim anlayışının temelini atmışlardır. Her iki bilim insanının eğitim alanında gösterdikleri başarı onları farklı alanlarda da hizmet vermeye yöneltmiştir. Salmon sivil toplum örgütlerinde ve derneklerde yöneticilik yaparken Şeref Bey ise siyasi alanda nazırlık ve milletvekilliği görevlerinde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tarih eğitimi, Lucy Maynard Salmon, Abdurrahman Şeref

History Educator in Two Different Geographies: Lucy Maynard Salmon and Abdurrahman Şeref

Öz

The aim of this research is to provide information about the lives and activities of Lucy Maynard Salmon (1853-1927), the history educator of America and Abdurrahman Şeref Efendi (1853-1925), the history educator and politician of the Ottoman Empire, who lived in the same periods, and to compare the understanding of history education in the light of the American and Turkish social structure of the period. In this study, which used the document review technique from qualitative research methods, books and articles written by scientists, as well as books, articles and dissertations written about them, were interpreted by subjecting them to descriptive analysis. It is expected that two scientists who grew up and received education in two different societies will also differ in their understanding of history and education. Although there are differences in the educational understandings of the two intellectuals who are light in the societies in which they live, they have something in common in terms of bringing many innovations to the understanding of history of the society in which they live. Salmon develops students critical thinking and creativity skills through extracurricular practices, exams and assignments, while Şeref Bey improves their professional competence by having graduate students teach courses at school. Although Şeref Bey's understanding of education is more traditional than Salmon's, it can be considered innovative compared to the Ottoman education system of the period. They both tried to break down the taboos in the field of education that society had created over time, brought innovations to history education with their practices and thoughts, and laid the foundation for today's understanding of social studies and history education. The success of both scientists in the field of education led them to serve in different fields. Salmon worked as a manager in non-governmental organizations and associations, while Şeref Bey served as a minister and deputy in the political field.

Anahtar Kelimeler

History education, Lucy Maynard Salmon, Abdurrahman Şeref

Kaynakça

• Binark, İ. (1980). Arşivlerimizin değeri ve son vakanüvis Abdurrahman Şeref Beyin “evrâk-ı atîka ve vesaik-i tarihiyemiz” adlı yazısı. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, (29)1, 23-38.
• Bohan, C. H. (1999). Lucy Maynard Salmon: Progressive historian, teacher, and democrat. In M. S. Crocco & O. L. Davis, Jr. (Ed.) ‘Bending the future to their will’: Civic women, social education, and democracy (pp. 47–72). Lanham, MD: Rowman and Littlefield.
• Bohan, C. H. (2004). Go to the sources. Lucy Maynard Salmon and the teaching of history. New York: Peter Lang.
• Candemir, M. (2008). Yıldız Sarayı Kütüphanesi: Saray’dan üniversiteye. Tarih Dergisi, sayı 45, 123-153.
• Çetin, E. (2019). Abdurrahman Şeref Efendi tarihinde Osmanlı Devletinin ilk yüzyılı (1300-1400): Osmanlı hanedanının kökeni, fetret devri ve siyasetten kayl meselelerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Mardin Artuklu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin.
• Demiryürek, M. (1999). Devlet adamı ve tarihçi Abdurrahman Şeref Efendi (1853-1925). (Yayımlanmamış doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Demiryürek, M. (2003). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e bir Osmanlı aydını Abdurrahman Şeref Efendi (1853-1925). Ankara: Phoenix
• Demiryürek, M. (2003). Biyografi yazarı olarak Abdurrahman Şeref Efendi. Tarih İncelemeleri Dergisi, 18(1), 45-59.
• Demiryürek, M. (2003). Ölümünün 78 yılında son vakanüvis Abdurrahman Şeref Efendi ve Cumhuriyet. Milli Eğitim Dergisi, 128, Bahar.
• Demiryürek, M. (2009). Son vakanüvis Abdurrahman Şeref Efendiyle Osmanlı tarih sohbetleri. İstanbul: Akademik Kitaplar.
• Demiryürek, M. (2017). Son Vakanüvis Abdurrahman Şeref. Ahmet Şimşek (Ed.), Türkiye’de Tarih Eğitimi, (s. 29-36) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Kozan, N. (2011). Abdurrahman Şeref Bey’in eğitim din ve ahlak eğitimiyle ilgili görüşleri.( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Salmon, L. M. (1913). History in a back yard. New York: Poughkeepsıe.
• Salmon, L. M. (1917). What is the modern history. New York: Vassar College Poughkeepsıe.
• Salmon, L. M. (2001). History and the texture of modern life selected essays. Nıcholas Adams And Bonnie G. Smith (Eds.), Philadelphia: University of Pennsylvania.
• Salmon, L. M. (2019). Tarih müzesi. (Bahri ATA, Çev.), Uluslararası Müze Eğitimi Dergisi, 1(1), 76-88.
• Şeref, A. (2012). Tarih musahabeleri. İstanbul: Kapı.
• Şeref, A. (2019). Ahlâk ilmi. (Sadeleştiren Mevlüt Uyanık, Aygün Akyol), Ankara: Elis.
• Tan, Ç. (2014, Ekim). Son Osmanlı vakanüvisi Abdurrahman Şeref Efendi’nin Osmanlı tarih eğitimindeki ve tarih yazıcılığı üzerine bir derleme. I. Uluslararası Türklerde Tarih Bilinci ve Tarih Yazıcılığı Sempozyumu, Zonguldak.
• Taştan, Y. K. (2004). Abdurrahman Şeref: Yaşadığı dönem ve eserleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Tekiner, E. M. (2009). Abdurrahman Şeref Efendi (Biyografisi, resmi ve özel hayatı), Hazırlayan Vehbi Günay, Tarih İncelemeleri Dergisi, 24(1), 253-278.
• Türkgeldi, A. F. (1987). Görüp işittiklerim. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayımları 4. Baskı.
• Webb, R. & Bohan, C. H. (2015). Beyond Jane Addams: The progressive pedagogies of Ella Flagg Young, Lucy Sprague Mitchell, Lucy Maynard Salmon, and Anna Julia Cooper. In Eryaman, M.Y. & Bruce, B.C. (Ed.) The International Handbook of Progressive Education, (pp. 137-154). New York: Peter Lang.
• Yazgan, M. (2003). Tarih-i Osmani Encümeni (kuruluşu, çalışmaları, mensupları, çıkardığı mecmua, kapanışı). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.