Sıfır Atık Yönetimi, Marmara Üniversitesi Anadoluhisarı Kampüsü Örneği

Yıl 2020, , 722 - 735, 31.12.2020

Betül Hande Gürsoy Haksevenler , Fatma Feyza Kavak Aydın Akpınar

https://doi.org/10.35674/kent.798900

Cited By: 4

Öz

Marmara Üniversitesi Anadoluhisarı Kampüsü’nde Sıfır Atık Yönetimi (SAY) uygulanması konu edinilen bu çalışmada, ülkemizde sıfır atık yönetimi anlayışının ne ölçüde gerçekleştirilebileceği sorusuna ışık tutulması hedeflenmiştir. Atığın ekonomiye kazandırılmasının yanı sıra özellikle toplumun yetişmekte olan bireylerinin, diğer bir ifadeyle öğrencilerin bu uygulamayı ne ölçüde benimseyebileceklerinin araştırılması yapılmıştır. Bu kapsamda çalışmada izlenen yöntem, i) mevcut durumun tespiti (mevcut durumda nereden, ne miktarda atık oluştuğu ve bunun ne şekilde bertaraf edildiğinin belirlenmesi), ii) atık ayrıştırma ve azaltma çalışmaları ve iii) farkındalık ölçümü şeklinde olmuştur. Elde edilen bulgular ışığında, kampüste toplanan atık miktarı 193,20 gr/kişi.gün iken, mevcut çalışmanın gerçekleştirilmesi ile birlikte toplanan atık miktarı 295,54 gr/kişi.gün olmuştur. SAY uygulamasından önce atıkların tamamı dönüştürülemeyen atık niteliğinde iken uygulama ile birlikte, dönüştürülebilir atık olarak %69’luk kısım ayrılmış, dönüştürülemeyen atık miktarı %31’e indirilmiştir. Kampüs genelinde toplanan ayrık atığın %9’unu cam, %11’ini kâğıt, %35’ini metal/plastik, %14’ünü organik atık oluşturmaktadır. Farkındalık ölçme adımı olan anket çalışması sonucunda öğrencilerin kampüsteki SAY uygulamasını yeterince fark etmedikleri ve kampüs paydaşlarının bu konu hakkındaki yeterli duyarlılığa sahip olmadıkları belirlenmiştir. Anket sonuçlarına göre kampüs içerisinde SAY uygulaması hakkında bilgilendirme ve yönlendirme faaliyetlerinin arttırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sıfır Atık Yönetimi, Üniversite Kampüsü, Atık Kategorizasyonu, Atık Azaltımı, Farkındalık Araştırması

Destekleyen Kurum

Marmara Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

BAPKO, 6094

Teşekkür

Bu çalışma, " Sıfır Atık Yönetimi, Marmara Üniversitesi Anadoluhisarı Kampüsü Örneği" isimli ve 6094’no’lu Marmara Üniversitesi-Bilimsel Araştırma Projesi (MÜ-BAP) kapsamında desteklenmiştir. Çalışmada desteği olan Beykoz Belediyesine ve Marmara Üniversitesi Anadoluhisarı Kampüsü İdari Personeline teşekkürlerimizi sunarız.

Zero Waste Management, A Case Study for Marmara University, Anadoluhisarı Campus

Öz

In this study, which is about the implementation of Zero Waste Management (ZWM) in Marmara University Anadoluhisarı Campus, it is aimed to shed light on the question of to what extent the understanding of zero waste management can be realized in our country. In addition to the recycling of waste to the economy, it was targeted to reveal out how the highly educated individuals of the society, namely students, can adopt this practice. In this context, the method followed in the study was i) determination of the current situation (determining where and how much waste was generated in the current situation and how it was disposed of), ii) waste segregation and reduction studies and iii) awareness measurement. In the light of the findings obtained, the amount of waste collected in the campus was 193.20 g/person.day before the implementation of ZWM. After applying ZWM, the amount of waste collected was increased to 295.54 g/person.day. While all of the wastes (100%) were non-recyclable before the ZWM application, 69% of the waste was separated as recyclable waste and the amount of non-recyclable waste was reduced to 31%. The recyclable waste collected throughout the campus was composed of 9% glass, 11% paper, 35% metal/plastic, 14% organic waste. As a result of the survey study, it was determined that the students did not sufficiently notice the ZWM application in the campus and the campus stakeholders did not have sufficient sensitivity about this issue. According to the results of the survey, it was necessary to increase the information and guidance activities about the ZWM application in the campus.

Anahtar Kelimeler

Zero Waste Management, University Campus, Waste Categorization, Waste Reduction, Awareness Research

Proje Numarası

BAPKO, 6094

Kaynakça

• Acungil, Y. (2020). Üniversite öğrencilerinin çevresel tutum ve davranış düzeylerini belirlemeye yönelik bir çalışma: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75 (3), 997 – 1032.
• Adeniran, A. E., Nubi, A. T., Adelopo, A. O. (2017). Solid Waste Generation and Characterization in the University of Lagos for a Sustainable Waste Management. Waste Management, 67, 3-10.
• Akın, B. (2020). Erciyes Üniversitesi’nde Sıfır Atık Yönetiminin Gerçekleştirilmesi, Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Aksoy, B., Karatekin, K. (2011). Farklı programlardaki lisans öğrencilerinin çevreye yönelik duyuşsal eğilimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153, 23-36.
• Arlı, M., Nazik, H. (2001). Bilimsel araştırmaya giriş. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Armijo de Vega, C. A., Benítez, S. O., Barreto, M. E. R. (2008). Solid waste characterization and recycling potential for a university campus. Waste Management, 28, S21-S26.
• Bahçelioğlu, E., Buğdaycı, E. S., Doğan, N. B., Şimşek, N., Kaya, S. Ö., Alp, E. (2020). Integratedsolidwastemanagementstrategy of a largecampus: a comprehensivestudy on METU campus, Turkey. Journal of Cleaner Production, 265, 121715.
• Bilgin, R (2020). Niğde Belediyesi binasında sıfır atık uygulamaları, Aksaray Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Aksaray.
• Büyükbektaş, F., Varınca, K. B. (2008). Entegre Atık Yönetimi Kavramı ve AB Uyum Sürecinde Atık Çerçeve Yönetmeliği. Üniversite Öğrencileri III. Çevre Sorunları Sempozyumu (ÇESKO), İstanbul, 15-16.
• Büyükkol, M. (2019). Antalya'da faaliyet gösteren beş yıldızlı otel işletmelerinde sıfır atık projesinin uygulanabilirliği, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Cheremisinoff, N. P., ‘Handbook of Solid Waste Management and Waste Minimization Technologies’, Elsevier Science, Burlington, USA, 2003.
• Çömlekçi, N. (2001). Bilimsel araştırma yöntemi ve istatistiksel anlamlılık sınamaları. Ankara: Bilim Teknik Yayınevi.
• ÇŞB, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017). 2016-2023 Ulusal Atık Yönetimi Eylem Planı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2017, Ankara.
• ÇŞB, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2019). Sıfır Atık Yönetmeliği, 12.07.2019, RG No: 30829, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2019, Ankara.
• Demir, K., Şahinkaya, S. (2019). Adana ilinde sıfır atık projesinin uygulanması, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir
• Dönmez, E., Değirmen, N. (2016). Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye’deki Atık Yönetimi Uygulamalarının Karşılaştırılması. ISEM 2016, 3rd International Symposium on Environment and Morality, Antalya.
• Erdur, E. (2019). Türkiye'de sıfır atık projesi ve projenin kamu kurumlarında uygulanması; Süleymanpaşa belediyesi örneği, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Eryılmaz, Ç., Kıran, Ö. (2017). Üniversite öğrencilerinin çevre algısı: Sinop Üniversitesi örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(61), 186-199.
• Ferronato, N., D’Avino, C., Ragazzi, M., Torretta, V., De Feo, G. (2017). Social surveys about solid waste management within higher education institutes: A comparison. Sustainability, 9(3), 391.
• Gray, Alex. (2017). “Germany recycles more than any other country” . Erişim Adresi: https://www.weforum.org/agenda/2017/12/germany-recycles-more-than-any-other-country/, Erişim Tarihi: 08.09.2020.
• Gül, B. (2019). Sürdürülebilir Sıfır Atık Yönetimi İçin Eğitim Alanlarında Katı Atık ve Karakterizasyonu, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Karakaya, İ. (2008). İstanbul için Stratejik Kentsel Katı Atık Yönetimi Yaklaşımı, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
• Karaman, S. (2019). Kayseri şehir hastanesi örneği sıfır atık projesinin geliştirilmesi, Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Köse, H. Ö., Ayaz, S., Köroğlu, B. (2007). Türkiye’de Atık Yönetimi Ulusal Düzenlemeler ve Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Performans Denetimi Raporu, TC Sayıştay Başkanlığı. Ankara.
• Malakahmad, D., Amirhossein, D., Nasir, C. M., Za’im Zaki, M., Kutty, S. R. M., Isa, M. H. (2010). Solid Waste Characterization and Recycling Potential for University Technology Petronas Academic Buildings. American Journal of Environmental Sciences, 6(5), 422-427.
• Martinez, N. M. J., Borrios, R. G. (2020). Zero Waste University in Mexico: A Model For Grassroots İnnovations in Sustainability. Regional Centre For Multidisciplinary Research, National Autonomous University of Mexico, Mexico.
• Mbuligwe, S. E. (2002). Institutional solid waste management practices in developing countries: a case study of three academic institutions in Tanzania. Resources. Conservation and Recycling, 35(3), 131-146.
• Okutan, P. (2017). Green Campus Application: Boğaziçi University. Boğaziçi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ömürbek, V., Çiğdem, E. R. K., Herek, S. (2019). Üniversitelerde Atık Yönetimi Uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 124-161.
• Palabıyık, H. (2001). Belediyelerde Kentsel Katı Atık Yönetimi: İzmir Büyükşehir Belediyesi Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
• Smyth, D. P., Fredeen, A. L., Booth, A. L. (2010). Reducing Solid Waste in Higher Education: The First Step Towards ‘Greening’ A University Campus. Resources. Conservation and Recycling, 54(11), 1007-1016.
• Şenyurt, A., Temel, A. B. ve Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevresel konulara duyarlılıklarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
• Talay, İ., Gündüz, S. ve Akpınar, N. (2004). On the Status of Environmental Education and Awareness of Undergraduate Students at Ankara University, Turkey. International Journal of Environment and Pollution, 21 (3), 293-308.
• Tangwanichagapong, S., Nitivattananon, V., Mohanty, B., Visvanathan, C. (2017). Greening of a Campus Through Waste Management Initiatives: Experience From a Higher Education Institution in Thailand. Int. J. Sustain. High Educ. 18 (2), 203-217. https://doi.org/10.1108/IJSHE-10-2015-0175.
• TÜİK, 2019. Belediye Atık İstatistikleri, 2018, Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, Ankara. Ulaşlı, K. (2018). Geri kazanılabilir atıkların yönetimi ve sıfır atık projesi uygulamaları: Kadıköy Belediyesi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Bilimleri ve Enerji Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Url-1. Sample Size Calculation http://www.raosoft.com/samplesize.html, Erişim Tarihi: 15.09.2019
• Yıldız, Ş., Saltabaş, F., Balahorli, V., Sezer, K.,Yağmur, K. (2009). Organik Atıklardan Biyogaz Üretimi (Biyometanizasyon) Projesi–İstanbul Örneği. TÜRKAY Türkiye’de Katı Atık Yönetimi Sempozyumu, 15-17.
• Yılmaz, A., Bozkurt, Y. (2010). Türkiye'de Kentsel Katı Atık Yönetimi Uygulamaları ve Kütahya Katı Atık Birliği (KÜKAB) Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1).
• Zen, I. S., Subramaniam, D., Sulaiman, H., Omar, W., Salim, M. R. (2016). Institutionalize waste minimization governance towards campus sustainability: A case study of Green Office initiatives in Universiti Teknologi Malaysia. Journal of Cleaner Production, 135, 1407-1422.
• Zülfikar, H. (2013). İstanbul İlindeki Üniversite Öğrencilerinin Katı Atıklara İlişkin Algı ve Davranışları Üzerine Ölçüm ve Analizler. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (61-74), 61-74.