Güncel Gelişmeler Işığında Türkiye’de Yeni Büyükşehir Modelinde Kırsal Mahallelerin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, , 771 - 784, 31.12.2020

Emre Ekinci

https://doi.org/10.35674/kent.820203

Cited By: 2

Öz

Türkiye’de büyükşehir belediyesi modeli, 6360 sayılı Kanun ile getirilen değişikliklerin 2014 yılı yerel seçimleri ile birlikte yürürlüğe girmesi ile yeni bir boyuta taşınmıştır. Bu modelde büyükşehir olan illerin mülki sınırı ile büyükşehir belediyesi sınırı bütünleştirilmiş; bu sınırlar içerisinde kalan, kırsal/kentsel, şehir merkezine uzak/yakın, nüfusu büyük/küçük tüm belde ve köylerin tüzel kişilikleri son bulmuştur. Tüzel kişilikleri kaldırılan bu birimler, bağlı bulundukları büyükşehir ilçe belediyelerinin birer mahallesi olmuşlardır. Bu şekilde büyükşehir sınırları içerisinde kalan ve mahalle statüsüne dönüştürülen köyler ve şehirden uzak, kırsal özellik taşıyan beldeler, literatürde “kırsal mahalle” olarak adlandırılmıştır. Çalışmada, öncelikle yeni büyükşehir modelinde kırsal mahalle olarak nitelendirilen köy ve beldeler tanımlanmış, kırsal mahallelere olan etkileri kapsamında 6360 sayılı Kanun’a yöneltilen eleştirilere yer verilmiş, konuya ilişkin güncel resmî belgeler aktarılmış, yeni bütçe teklifinin kırsal alanla ilişkili olanları belirtilmiş ve sonuç olarak mevcut durum ile 16 Ekim 2020 tarihinde yürürlüğe giren yeni yasanın bu kapsamdaki düzenlemeleri değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı, yerel yönetimlerle ilgili güncel düzenlemeler ışığında konuyla ilgilenen araştırmacılara kaynak olmak ve kırsal mahallelerin daha iyi yönetilebilirliğinin bilimsel olarak tartışılmasını sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

büyükşehir belediyesi, kırsal mahalle, köy, belde, yerel yönetimler

Rural Districts in the New Metropolitan Model in Turkey in the light of Current Affairs

Öz

Metropolitan municipality model in Turkey has been transformed into a new form when the changes made in accordance with the law no. 6360 came into force after 2014 local elections. In this model, the local borders of metropolitan cities have been integrated with the borders of metropolitan municipality borders; and the legal entities of all towns and villages came to an end whether they are rural/urban, near/far from the city center and densely populated or not. These units, whose legal entities were abolished, have become districts of the metropolitan municipality of which they are a part. In this way, in the literature these villages and towns which are far from the city and have rural characteristics and stay within the borders of metropolitan municipalities and which were transformed into districts have been called “rural districts”. In the study, first of all, the villages and towns called rural neighborhoods in the new metropolitan model were defined, the criticisms directed to the Law No. 6360 within the scope of its effects on rural areas were included, the current official documents were transferred, the ones related to the rural areas in new budget proposal were specified, and as a result, the regulations of the new law, which entered into force on October 16, 2020, were evaluated. The aim of the study was to be a source for researchers who were interested in the subject, in the light of current regulations regarding local governments and to provide a scientific discussion of the better manageability of rural neighborhoods.

Anahtar Kelimeler

Law No. 6360, metropolitan municipality, rural neighborhood, village, town, local administrations

Kaynakça

• AA. ANADOLU AJANSI. (2020, Ekim 03). Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/politika/ak-partinin-yerel-yonetimler-yasa-taslagi-hazir/1601405 adresinden alındı
• AYYILDIZ, M., ÇİÇEK, A., AYYILDIZ, B. (2016). 6360 Sayılı Büyükşehir Yasasının Kırsal Kesime Olası Etkileri. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD Özel Sayı. 280-285.
• ÇŞB. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2010). KENTGES. https://webdosya.csb.gov.tr/db/kentges/editordosya/kentges_tr.pdf adresinden alındı.
• ÖZÇAĞLAR, A. (1996). Türkiye'nin İdari Coğrafyası Bakımından Köy, Bucak, İlçe, İl ve Belde Kavramları Üzerine Düşünceler. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Araştırmaları Dergisi (12), 7-24.
• ÖZÇAĞLAR, A. (2005). Türkiye'de Mülki İdare Bölümlerinin İdari Coğrafya Analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 3(1), 1-25.
• DİK, E. (2014). 6360 sayılı Kanun Bağlamında Köylerin Mahalleye Çevrilmesi Sorunu. Mülkiye Dergisi, 38(1), 75-102.
• E-İÇİŞLERİ BAKANLIĞI. (2020). İçişleri Bakanlığı Mülki İdare Birimleri. https://www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx adresinden alındı
• EKİNCİ, E. (2020a). Hizmet Sunumundan Hukukilik Boyutuna: 6360 Sayılı Kanun'a Yönelik Akademik Eleştiriler. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 3(1), 89-115.
• EKİNCİ, E. (2020b). 6360 Sayılı Kanun'un Temsil ve Hizmet Kalitesi Yönünden Kapatılan Belde Belediyelerine Etkisi ve Vatandaşın Algısı: Hatay İli Örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmış Doktora Tezi.
• EKİNCİ, E. (2020c). Yeni Büyükşehir Modelinde Temsil, Katılım ve Hizmet Kalitesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• ERKAN, R. (2010). Kentleşme ve Sosyal Değişme. Ankara: Bilimadamı Yayınları 3. Baskı.
• ERYILMAZ, B. (2017). Kamu Yönetimi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• GÖZLER, K. (2018). Mahalli İdareler Hukuku. Bursa: Ekin Yayınevi.
• GÖZLER, K. (2013). 6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Hâline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun mudur?. Legal Hukuk Dergisi, 11(122), 37-82.
• HAZAR, D. (2017). Kır-Kent Çeperinde Ekolojik Yaklaşım. Şehir&Toplum Dergisi (7), 135-142.
• KANTAR DAVRAN, M., TOK, N. (2018). Kırsal Kesimde Yoksulluk Algısı ve Yaşam Memnuniyeti. International Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR). 5(25). 2140-2152.
• KARTAL, N., & DEMİRHAN, Y. (2015). Yerel Hizmetlerin Kırsal Alanlara Götürülmesi ve Kent Belediyeciliğinden Alan Belediyeciliğine Geçiş: Bir Model Önerisi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 384-402.
• KB. KALKINMA BAKANLIĞI (2014). Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi. https://sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/2014-2023_B%c3%b6lgesel_Geli%c5%9fme_Ulusal_Stratejisi.pdf adresinden alındı.
• MERT, M. (2014, Mart 3). Büyükşehir (Bütünşehir) Yasasının Tarıma ve Kırsala Etkileri. Pusula Gazetesi: http://www.pusulagazetesi.net/kose-yazilari/buyuksehir_butunsehir_yasasinin_tarima_ve_kirsala_etkileri-2039.html adresinden 15.10.2020 tarihinde alındı.
• TBMM. (2013). TBMM Komisyon Raporu (435 Sıra Sayılı, 24. Dönem 3. Yasama Yılı). https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/sirasayi_gd.sorgu_yonlendirme?donem_kodu=24&Sirasayi_no=435&Baslangic_Tarihi=&Bitis_Tarihi=&sorgu_kelime= adresinden alındı.
• THEWORLDBANK. (2020). The Wolrd Bank Data Bank: https://databank.worldbank.org/reports.aspx?source=2&series=SP.URB.TOTL.IN.ZS&country= adresinden 10.10.2020 tarihinde alındı.
• ULUSOY, A., & VURAL, T. (2001). Kentleşmenin Sosyo Ekonomik Etkileri. Belediye Dergisi-http://kadirgurbetci.com.tr/yonetim/dosya/e8fd2e0154hnk.pdf adresinden 20.04.2020 tarihinde alındı., 7(12), 8-14.
• ÜNAL, A. (2016). Kırsal ve Kentsel Alan Tartışmasında Belediyeler. İller ve Belediyeler Dergisi (821-822), 50-54.
• YASLIKAYA, R. (2014). 6360 Sayılı Yasanın Uygulanmasında Yaşanan Sorunlar: Mersin Büyükşehir Belediyesi Örneği. Uluslararası Türk Dünyası Yerel Yönetimler Sempozyumu. Gazi Magusa/Kıbrıs.
• YILMAZ, C. (2019). Türkiye Kırsal Yerleşme Coğrafyası Literatürü. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 17(34), 519-560.
• YILMAZ, M. (2016). Türkiye'de Kırsal Nüfusun Gelişimi (1927-2012). Türkiye Belediyeler Bilrliği İller ve Belediyeler Dergisi (821-822), 46-49.
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu. Resmî Gazete, 25531, 23.07.2004.
• 6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Resmî Gazete, 28489, 12.11.2012.
• 7254 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Resmî Gazete, 31276 (Mükerrer), 16.10.2020.