An Index Method in Sustainable Landscape Design Evaluation

Yıl 2021, , 616 - 633, 15.09.2021

Fatma Aşılıoğlu

https://doi.org/10.35674/kent.982854

Öz

Parks are important components of the built environment in the settlements and should be designed and improved to protect the functions in the long term. The aim of this study is to develop a method that quantitates the sustainability levels of park designs. The study was carried out in three parks, namely Şehitler Park, Osman Arslan Park and Atatürk Park, in Kalecik district of Ankara. First of all, the criteria determined by the SITES rating system for the land design were examined and regulated by considering regional conditions. In this context, four main criteria, including soil and vegetation, material selection, water, human health and well-being, and 30 sub-criteria were evaluated. The Simos procedure was used to assign weight to criteria and the 5-likert scale was used to establish the suitability scores. Sustainable Landscape Design Index (SLDI) was calculated for each park and each sub-criteria with various equations. SLDI values expressing sustainability levels of parks were given and interpreted in tables and diagrams. Accordingly, one of the parks has the highest SLDI average in terms of the main criterion of the water and the other two of the soil and vegetation. SLDI values for human health and well-being are at the lowest level in all parks. When the sub-criteria were examined, it was seen that the three parks reached the highest SLDI value in three different sub-criteria, including the suitable plant use, reducing the use of wood material produced from threatened species and an efficient irrigation system, and the lowest SLDI value in the sub-criteria of providing smokeless airspace. The study revealed a comprehensive, comparable and reproducible index method that quantitates the sustainability levels of existing parks. The method is expected to be used as a measurement tool in the creation of new parks suitable for sustainable design and the renovation of existing parks.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Landscape Design Index, SLDI, SITES Rating System, Simos procedure

Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı Değerlendirmesinde Bir Katsayı Yöntemi

Öz

Sürdürülebilirlik insan sağlığı, çevre ve doğal kaynaklar üzerinde etkilere sahip birçok alanda olduğu gibi peyzaj tasarımında da önemli ve güncel kavramlardan biridir. Dünyada sürdürülebilir tasarımları değerlendirmek üzere oluşturulmuş çok sayıda derecelendirme sistemi vardır. Bu sistemlerin çoğu, yapı ve açık alan tasarımlarının sürdürülebilirlik düzeylerini ölçen nicel analizlere dayanmaktadır. Parklar, yerleşim merkezlerindeki yapılı çevrenin önemli bileşenlerindendir ve işlevlerini uzun vadede korumak üzere tasarlanmalı ve geliştirilmelidir. Bu çalışmanın amacı park tasarımlarının sürdürülebilirlik düzeylerini nicel olarak ifade eden bir yöntem geliştirmektir. Çalışma Ankara ili Kalecik ilçesinde Şehitler Parkı, Osman Arslan Parkı ve Atatürk Parkı olmak üzere üç parkta yürütülmüştür. Öncelikle SITES Derecelendirme Sisteminin alan tasarımı için belirlediği kriterler incelenmiş ve bölgesel koşullar dikkate alınarak düzenlenmiştir. Bu kapsamda toprak ve vejetasyon, materyal seçimi, su, insan sağlığı ve refahı olmak üzere dört ana kriter ve bunların kapsadığı 30 alt kriter değerlendirmeye alınmıştır. Kriterlere ağırlık tayin etmede Simos prosedürü, uygunluk puanlarının verilmesinde ise 5’li Likert ölçeği kullanılmıştır. Çeşitli eşitliklerle her bir park ve her bir alt kriter için Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı Katsayısı (Sustainable Landscape Design Index, SLDI) hesaplanmıştır. Parkların sürdürülebilirlik düzeylerini ifade eden SLDI değerleri tablo ve diyagramlar halinde verilmiş ve yorumlanmıştır. Buna göre parklardan biri su, diğer ikisi ise toprak ve vejetasyon ana kriteri bakımından en yüksek SLDI ortalamasına sahiptir. Tüm parklarda insan sağlığı ve refahına ilişkin SLDI değerleri en düşük düzeydedir. Alt kriterler incelendiğinde ise üç parkın uygun bitki kullanımı, tehdit altındaki türlerden üretilen ahşap materyal kullanımını azaltma ve randımanlı sulama sistemi olmak üzere üç farklı alt kriterde en yüksek, dumansız hava sahası sunma alt kriterinde ise en düşük SLDI değerine ulaştığı görülmüştür. Çalışma, mevcut parkların sürdürülebilirlik düzeylerini nicel olarak ifade eden, anlaşılır, karşılaştırılabilir ve tekrarlanabilir bir katsayı yöntemi ortaya koymuştur. Yöntemin, sürdürülebilir tasarıma uygun yeni parkların oluşturulması ve mevcutların yenilenmesinde bir ölçüm aracı olarak kullanılması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı Katsayısı, SLDI, SITES Derecelendirme Sistemi, Simos prosedürü

Kaynakça

• Aşılıoğlu, F. (2016). Sustainable landscape design in contemporary residential gardens. In M. Özyavuz (Ed.), Environmental Sustainability and Landscape Management (pp. 19-32). Peter Lang GmbH.
• Aşılıoğlu, F. (2021). GISimos MCDA Land Suitability Model for Ecotourism Development. Journal of Environmental Engineering and Landscape Management, 29 (3), 200-214.
• Aşılıoğlu, F., & Memlük, Y. D. (2017). Determining and mapping eco-cultural subregions using GIS and Simos procedure. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 45 (3), 553-567.
• Aslan, B. G., & Yazıcı, K. (2016). Yeşil Altyapı Sistemlerinde Mevcut Uygulamalar. Ziraat Mühendisliği, 2016 (363), 31-37.
• Bean, C., & Yang, C.-H. (2016). Standards in Sustainable Landscape Architecture. Erişim Tarihi: 8 Haziran 2021 https://soa.utexas.edu/sites/default/disk/preliminary/preliminary/4-Bean_Yang-Standards_in_Sustainable_Landscape_Architecture.pdf
• Bullock, P., & Gregory, P. J. (2009). Soils - a neglected resource in urban areas. In P. Bullock & P. J. Gregory (Eds.), Soils in the Urban Environment (pp. 1-5). Wiley-Blackwell.
• Çınar, K. (2020). Kalecik Tarihi Kent Merkezinin Kültürel Peyzajlar Kapsamında Değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı]. Ankara.
• Cook, T. W., & VanDerZanden, A. M. (2011). Sustainable Landscape Management; Design, Construction, and Maintenance. John Wiley & Sons, Inc.
• de Sousa Pereira, L., & Morais, D. C. (2020). Multicriteria Decision Model to Establish Maintenance Priorities for Wells in a Groundwater System. Water Resources Management, 34 (1), 377-392.
• Dong-dong, Z., Yu-shan, S., & Le, L. (2009). Study on Sustainable Landscape Design of Abandoned Quarries. Procedia Earth and Planetary Science, 1 (1), 1107-1113.
• Dönmez, Özyavuz, M., & Gökyer, E. (2015). Safranbolu Kentinin Konut ve Site Alanlarının Yeşil Alan Durumlarının Saptanması. İnönü Üniversitesi Sanat Ve Tasarım Dergisi, 5 (11), 1-12.
• Drake, J. A. P., Bradford, A., & Marsalek, J. (2013). Review of environmental performance of permeable pavement systems: state of the knowledge. Water Quality Research Journal of Canada, 48 (3), 203-222.
• EPA. (2012). Cool Pavements. Erişim Tarihi: 23 Mart 2021 https://www.epa.gov/heat-islands/heat-island-compendium
• Figueira, J., & Roy, B. (2002). Determining the weights of criteria in the ELECTRE type methods with a revised Simos' procedure. European Journal of Operational Research, 139 (2), 317-326.
• Górecka, D. (2016). Using Sipres–A Fusion of the Revised Simos’ Procedure and Zapros–in the Road Route Selection Process. Optimum. Economic Studies, 83 (5), 97-112.
• Govindan, K., Kadziński, M., & Sivakumar, R. (2017). Application of a novel PROMETHEE-based method for construction of a group compromise ranking to prioritization of green suppliers in food supply chain. Omega, 71, 129-145.
• Gürbüz, R., & Arıdağ, L. (2013). Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı İçin ASLA Ve LEED Kriterlerinin Karşılaştırılması. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6 (2), 77-92.
• Güvenç, İ., & Demiroğlu, D. (2016). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Merkez Yerleşkesi Yeşil Alanlarının “Xeriscape” (Kurakçıl Peyzaj Düzenlemesi) Açısından Değerlendirilmesi 3rd International Symposium on Environment and Morality 2016 (3. Uluslararası Çevre ve Ahlak Sempozyumu 2016 – ISEM2016), Antalya.
• Hajimohammadipour, O. (2016). Açık Otoparklar Üzerine Bir İnceleme ve Tasarım Stratejilerinin Geliştirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı]. İstanbul.
• Hussain, M. R. M., Tukiman, I., Zen, I. H., & Shahli, F. M. (2014). The Impact of Landscape Design on House Prices and Values in Residential Development in Urban Areas. APCBEE Procedia, 10, 316-320.
• Jaber, F., Woodson, D., LaChance, C., & York, C. (2012). Stormwater management: Rain gardens. Erişim Tarihi: 12 Temmuz 2021 https://agrilifecdn.tamu.edu/water/files/2013/02/stormwater-management-rain-gardens.pdf
• Kats, G. (2003). Green building costs and financial benefits. Massachusetts Technology Collaborative. Erişim Tarihi: 29 Mart 2021 http://staging.community-wealth.org/sites/clone.community-wealth.org/files/downloads/paper-kats.pdf
• Kim, H. W., & Li, M.-H. (2017). Managing stormwater for urban sustainability: An evaluation of local comprehensive plans in the Chesapeake Bay watershed region. Journal of Environmental Planning and Management, 60 (10), 1702-1725.
• Marzouk, M., Nouh, A., & El-Said, M. (2014). Developing green bridge rating system using Simos’ procedure. HBRC Journal, 10 (2), 176-182.
• Mehta, V. (2014). Evaluating public space. Journal of Urban design, 19 (1), 53-88.
• Merad, M., Dechy, N., Serir, L., Grabisch, M., & Marcel, F. (2013). Using a multi-criteria decision aid methodology to implement sustainable development principles within an organization. European Journal of Operational Research, 224 (3), 603-613.
• Müftüoğlu, V., & Perçin, H. (2015). Sürdürülebilir Kentsel Yağmur Suyu Yönetimi Kapsaminda Yağmur Bahçesi. İnönü Üniversitesi Sanat Ve Tasarım Dergisi, 5 (11), 27-37.
• Özyılmaz Küçükyağcı, P. (2020). Peyzaj Alanları Planlamasında SITES Sertifikasyon Sistemi. Kent Akademisi, 13 (3), 475-486.
• Patil, P. R. (2013). Plant Selection Criteria for Landscaping in Gulbarga. International Journal of Research in Engineering and Technology, 2013 (Nov.), 428-430.
• Reed, R., Bilos, A., Wilkinson, S., & Schulte, K.-W. (2009). International comparison of sustainable rating tools. Journal of sustainable real estate, 1 (1), 1-22.
• Ribas, J. R., & da Silva Rocha, M. (2015). A decision support system for prioritizing investments in an energy efficiency program in favelas in the city of Rio de Janeiro. Journal of Multi‐Criteria Decision Analysis, 22 (1-2), 89-99.
• Seçkin, N. P., Seçkin, Y. Ç., & Seçkin, Ö. B. (2011). Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı ve Uygulama İlkeleri (1 ed., Vol. 621). Literatür Yayınları.
• Şenol, Y. (2019). Sürdürülebilir Peyzaj Tasarım Kriterleri Doğrultusunda Sultanbeyli Gölet Parkı çin Bir Model Önerisi [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı ]. İstanbul.
• Sert, E. (2013). Enerji Etkin Kentsel Peyzaj Tasarımında Yağmur Suyu [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. İstanbul.
• Shahli, F. M., Hussain, M. R. M., Tukiman, I., & Zaidin, N. (2014). The Importance Aspects of Landscape Design on Housing Development in Urban Areas. APCBEE Procedia, 10, 311-315.
• Shanian, A., Milani, A., Carson, C., & Abeyaratne, R. (2008). A new application of ELECTRE III and revised Simos’ procedure for group material selection under weighting uncertainty. Knowledge-Based Systems, 21 (7), 709-720. SITES. (2014). Sustainable Sites Initiative, SITES v2 Rating System For Sustainable Land Design and Development. Green Business Certification Inc.
• The Sustainable SITES Initiative. (2021). Homepage. Erişim Tarihi: 12 Şubat 2021 http://www.sustainablesites.org/
• Thompson, W., & Sorvig, K. (2008). Sustainable Landscape Construction: A Guide to Green Building Outdoors (2 ed.). Island Press.
• TÜİK. (2020). Türkiye İstatistik Kurumu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. Erişim Tarihi: 3 Temmuz 2021 https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• Turner, C., Frankel, M., & Council, U. (2008). Energy performance of LEED for new construction buildings. New Buildings Institute, 4 (4), 1-42.
• Ünal, S. G. (2014). Ankara Sinpaş Altınoran Konut Projesi ve Ekolojik Tasarım. Planlama, 24 (2), 95-106.
• Wilkens, I., & Schmuck, P. (2012). Transdisciplinary Evaluation of Energy Scenarios for a German Village Using Multi-Criteria Decision Analysis. Sustainability, 4 (4), 1-26.
• Yaşar, Y., & Düzgüneş, E. (2013). Peyzaj Tasarımına Sürdürülebilirlik Kavramının Entegrasyonu: Bir Stüdyo Çalışması. İnönü Üniversitesi Sanat Ve Tasarım Dergisi, 7 (2013), 31-43.
• Yurtsev, A. A. (2015). Sürdürülebilir Mimarlık Kapsamında Enerji Etkin Peyzaj Tasarım Yaklaşımları [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı ]. İzmir