Evrilme ve Aklıyla Buluşma Açısından "Akıllı Şehirler" Kavramı: Şehirler Nasıl Akıllı Olur? Geotasarım Yaklaşımı

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 2, 264 - 273, 15.06.2018

Saffet Erdoğan , Recep Aslan , Mustafa Ulukavak , Mehmet Yılmaz

Öz

Değişim, dönüşüm, evrilme tüm zamanlar ve mekanların ortak evrensel süreçleridir. Tarihsel dönemlere ait coğrafi kesitler bu gerçeği göstermektedir. İnsan eliyle oluşturulan ortamlardan birisi olan şehirlere insan aklı ve duyguları doğrudan yansımaktadır. Bu sebeple şehirler, konumlandırıldıkları coğrafi alan dâhil panaromik görüntüleri, mahrem detayları ve diğer özellikleri yanı sıra soyut hafızalarını, kendilerini kuran geliştiren insanın ortak aklı olarak yansıtırlar. Şehirde insanın sadece elinin değil aklının da izini görebilmeliyiz. İç güdülerin ve salt zekanın orta-uzun vadeli projeksiyon üretemeyen duygusallığından kurtulmuş bir aklı, özellikle de ileri akıl olan öz aklı yansıtması halinde şehrin akıllandığını ve evrildiğini, kemâlat yaşadığını söyleyebiliriz. Görüntü ve fiziksel koşullarla sınırlı mekânsal değişimler, insanı rahatlatıp memnun etse de onun kendini kendi gibi hissedeceği ortamlar oluşturamaz. Eğer evrensel genel doğrularla uyumlu aklın belirleyiciliği yoksa, ileri zekâ ürünleri ile gelen rahatlık ve memnuniyete rağmen mutlu yaşam standardına ulaşmak mümkün olmaz. Teknoloji, insana has bir kavram olarak, kendisini üreten akıl kadar onu kullanan akla göre şekillenir ve yaşama yön verir. Şehirlerin insan ve çevre ayrılmazlığını merkeze alan, koruyan ve geliştiren akılla inşa edilmeleri ancak akılla, dahası öz akılla yani evrensel genel doğrularla uyumlu akılla mümkündür. Öz aklın yön verdiği adımlara bu nedenle şehirleşmenin salih ameli diyebiliriz. Yapay zekâ gibi bilgi işlem kapasitesini kendi geliştirebilen otonom ürün ve sistemlerin şehirlere dokunmasının önüne geçmeye çalışmak, dünya ile birlikte nefes alıyor olmanın gereği olarak yanlıştır, global olarak da hem sağlıklı bir seçim değildir hem de sürdürülebilir bir tercih olmayacaktır. Ancak mekânın zekâ ile şekillendirilmesi sürecini akılla veya öz akılla yönetebilmek, dahası aletsel zekayı öz aklın belirlediği koşullarda yönetmek hayati önemdedir. Bu bakışla, CBS ve Geotasarım gibi güncel imkân ve metodolojileri bu perspektifle kullanmak, insanı ve şehri zekâ ile buluşmanın korkutan risklerinden koruyacağı gibi, gelişen teknolojilerden uzak kalmanın getireceği mahrumiyetlerle yaşamanın da önüne geçebilecektir.

Anahtar Kelimeler

Şehir, Geotasarım, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Akıl, Akıllı Şehirler

The Concept of "Smart Cities" in Terms of Evolution and Meeting with Reason: How Cities Become Intelligent? Geodesign Approach

Öz

Change, transformation, evolution is the common universal process of all times and spaces. Geographical sections of historical periods show this fact. Cities that are one of the environments created by human beings reflect people's feelings and emotions directly. For this reason, cities reflect the abstract memories, as well as the panoramic images including the geographical area they are located in, the intimate details and other features, as common intelligence of the person who develops them. In the city, we should be able to see not only the hand but also the mind. We can say that the intellects and intelligence of the city are intelligent and evolving and kemalat in the case of an intelligent, especially intelligent self-reflection of the intelligence freed from emotionalism that can not produce mid-long term projection. Spatial changes that are limited to image and physical conditions can not create environments in which he can comfort himself and feel like himself. If there is no intelligence that is consistent with universal general truths, it will not be possible to attain a happy life standard, even if it comes with comfort and satisfaction with advanced intelligence products. Technology, as a human concept, is shaped by the mind that uses it as well as the mind that produces it, and it gives life direction. The intelligent construction of cities that centralize, protect and develop the inhomogeneity of human beings and the environment is only possible with reason, and more intelligently, in mind with self-reasoning, that is, universal general truths. For this reason, we can say that urbanization is a righteous process. Trying to prevent autonomous products and systems, such as artificial intelligence, that can develop their own computational capacity from touching cities is wrong as a necessity of breathing with the world, and it is not a healthy choice globally and it will not be a sustainable choice. However, it is vital to manage the process of shaping space with intelligence or self-reasoning, and moreover, to manage the instrumental intelligence on the conditions that self-intelligence determines. From this perspective, using current means and methodologies such as GIS and Geotasium in this perspective will help prevent the risks of scaring people and city intelligence, as well as avoiding the deprivation of being away from evolving technologies.

Anahtar Kelimeler

City, Geodesign, Geographical Information Systems, Intelligence, Smart Cities

Kaynakça

• Akıllı şehirler yol haritası Deloitte Vodafone. (2016). TBV’ nin katkılarıyla 2016.
• Avcı, N. (1988). Nasr, insan ve tabiat. trc. İstanbul: Yeryüzü Yayınları.
• Berger, P.L. (1993). Dinin sosyal gerçekliği. Çev. Ali Coşkun. İstanbul.
• Cansever, T. (2006). İslâm’da şehir ve mimari. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Catriona, M., Gavin, C., Jonathan C., et al.(2014). Mapping smart cities in the EU. Directorate General For Internal Policies Policy Department A: Economic And Scientific Policy. IP/A/ITRE/ST/2013-02. January 2014.
• Cemil, M. (1974). Umrandan uygarlığa. Ötüken Yayınevi. 1974 ISBN 975-470-580-1.
• Çabuk, S.N., Ersoy, M., Çabuk, A., Hocaoğlu, T. (2012). Gezegeni iyileştirmek: geotasarım kuramı ve coğrafi bilgi sistemleri. 6. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu. Afyon 2012.
• Çiçek, D. (2018). Şehirleşme bağlamında kavramsal bir tartışma düşünen şehir. (ss 23-35).
• Dündar, Y. (2003). İnsan hakları ve demokrasi. 2003-2004 akademik yılı açılış dersi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
• Dündar, Y. (1995). Çevresel enformasyon. Yeni Türkiye Çevre Özel Sayısı 5. (ss. 312-319).
• Dündar, Y. (2015). İnşirah: Sadr Kalb Fuad Lüb ISBN: 978-605-87210-3-6. Ankara 2015.
• Düzenli, Y. (2016). Muhakkik Mimar Turgut Cansever’den “İslâm Şehri”ne dair yeni bir tasavvur ve tasarım, 2015(43) (pp. 34-37).
• Düzenli, Y. (2016). Şehri rehinden hangi akıl kurtaracak? http://yahyaduzenli.blogspot.com.tr/2016/04/
• Erdoğan, S. (2014). Bilgisayar destekli harita yapımı ve coğrafi bilgi sistemlerinin temelleri, Afyonkarahisar.
• Erdoğan, S., Aslan, R. (2018). Şehir, şehirleşme ve şehirli algısının evrensel vasıflarıyla sürdürülebilirliği için, kentsel dönüşüm, coğrafi bilgi sistemleri ve geotasarım teknolojileri. HU Müh. Der. (Basımda)
• Kunzmann, K. (1993). GeoDesign chance oder gefahr? In: B. f. Raumor (Ed.), Planungskartographie und Geodesign. Heft.
• McHarg, I. (1969). Design with nature. New York: The Natural History Press.
• Meriç, C. (1996). Ümrandan uygarlığa. ISBN 975-470-580-1. (ss. 38-97). İletişim Yayınları: İstanbul.
• Özdemir, İ. (2014). Yaşanabilir şehirlere doğru. Geleceğin Şehri Sempozyumu Esenler Düşünce Merkezi. 24-25 Aralık 2014. (ss. 59-74). İstanbul.
• Ramaprasad, A., Sánchez-Ortiz, A., Syn, T. (2017). A Unified definition of a smart city. In M. Janssen, K. Axelsson, O. Glassey, B. Klievink, R. Krimmer, I. Lindgren, P. Parycek, H. J. Scholl, & D. Trutnev (Eds.), Electronic Government (pp. 13-24). Springer International Publishing.
• Steinitz, C. (2012). A Framework for geodesign: ghanging geography by Design. Esri Press.
• Taşçı, H. (2016), Hz. Peygamberin şehircilik anlayışı http://m.esenler.bel.tr/icerik/32/3806/hz-peygamberin-sehircilik-anlayisi.aspx
• The bartlett centre for advanced spatial analysis the age of the smart city casa Working Paper 210, 2017.
• Tobler, W. (1970). A computer movie simulating urban growth in the Detroit region. Economic Geography 46 (pp. 234-240).
• URL-1: https://www.iso.org/standard/62436.html (Erişim Tarihi: 12 Şubat 2018)
• URL-2: https://www.youtube.com/watch?v=m45SshJqOP4 (Erişim Tarihi: 24 Nisan 2018)
• URL-3: http://www.akillisehirler.org/ (Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2018)
• URL-4: https://www.sehirsizin.com/Documents/Deloitte-Vodafone-Akilli-Sehir-Yol-Haritasi.pdf (Erişim Tarihi: 22 Nisan 2018)
• WCED, (1987). Report of the World Commission on environment and development (WCED)-our common future. Birleşmiş Milletler (Erişim tarihi: 05.05.2018)