Kentsel Mekânlarda Kalite Arayışı Çerçevesinde İnsan Odaklı Tasarım Yaklaşımı: Edirne Selimiye Camii ve Çevresi Örneği

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 156 - 173, 15.04.2021

Ayça Negiş , Tuğba Kiper , Murat Özyavuz

https://doi.org/10.35674/kent.829960

Cited By: 1

Öz

Hızlı kentleşme ile ortaya çıkan çevresel sorunların çözümünde yaşanılabilirlik, sürdürülebilirlik temalı birçok strateji geliştirilmiştir. Geliştirilen stratejilerin temelinde de doğa ve insan öncelikli kalite arayışları yer almış olup, yaşam kalitesi, mekân kalitesi gibi kavramlar ön plana çıkmıştır. Bu kapsamda çalışma “Kentsel dış mekânlara yönelik tasarım kararlarının geliştirilmesinde, mekân kalitesi önemli bir etkendir” hipotezi üzerine kurgulanmıştır. Bu amaçla; Edirne İli Selimiye Camii ve yakın çevresinin fiziksel mekân kalitesine yönelik tasarım kararları geliştirilmiştir. Çalışma doğrultusunda; literatür bilgileri ve arazi gözlemleri çerçevesinde konfor-imaj odaklı mekânsal kalite parametreleri geliştirilmiştir. Belirlenen parametreler doğrultusunda; ulaşım durumu, yapı-fonksiyon durumu, yeşil alan durumu, doluluk boşluk durumu, kat yükseklikleri, kentsel imgeler, korunan alanlar ve tescilli yapı durumuna ilişkin haritalar oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda; analizlerden elde edilen bulgular kapsamında alana ilişkin güçlü ve zayıf yönler saptanarak, mekân kalitesini geliştirecek çeşitli tasarım kararları öngörülmüştür.

Anahtar Kelimeler

kentsel mekan, mekan kalitesi, kentsel mekan kalitesi, Edirne İli Selimiye Cami ve Çevresi

Developing Desing Decision within the Framework of the Quest for Quality in Urban Spaces: The Case of Edirne Selimiye Mosque and Its Vicinity

Öz

Many strategies with the themes of livability and sustainability have been developed in solving environmental problems arising with rapid urbanization. At the basis of the strategies developed, nature and human priority quality quests have taken place and concepts such as quality of life and space quality have come to the fore. In this context, the study is built on the hypothesis that "Spatial quality is an important factor in the development of design decisions for urban outdoor spaces". For this purpose, design decisions for the physical space quality of Edirne Province Selimiye Mosque and its vicinity have been developed. In line with the study, comfort-image oriented spatial quality parameters were developed within the framework of literature information and field observations. Maps regarding transportation conditions, building-function condtions, green area conditions, occupancy space, floor heights, urban images, protected areas and registered building conditions were created in accordance to the specified parameters. As a result of the study, the strengths and weaknesses of the area were determined and various design decisions were predicted to improve the quality of the space within the scope of the findings obtained from the analyzes.

Anahtar Kelimeler

urban space, spatial qualty, urban space qualty

Kaynakça

• 1. Acarlı, B., Kiper, T., Korkut, A. (2018). Kent meydanlarının fiziksel mekân kalitesi: İstanbul Taksim Meydanı ve yakın çevre. Kent Akademisi, 11 (33), 29-41.
• 2. Akbaş, C., Kiper, T. (2020). Tekirdağ ili Muratlı İlçesi 100 yıl Caddesi’nin çevre imajı ve kent estetiği açısından incelenmesi. Artium, 8 (1), 30-43.
• 3. Anonim, (2020a). Merkez İlçe. Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, https://edirne.ktb.gov.tr/TR-76438/merkez-ilcesi.html (erişim tarihi, 16.04.2020).
• 4. Anonim, (2020b). Edirne İlimizin Coğrafi Yapısı ve İklimi. https://www.ilimiz.net/detay/22/176/edirne-ili-cografi-yapisi-ve-iklimi.html (erişim tarihi, 16.04.2020).
• 5. Baysal, A. F. (2013). Edirne Osmanlı Erken Dönem Camileri Kalem İşi Örnekleri ve Analizleri (Doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• 6. Birol, G. (2007). Bir kentin kimliği ve kervansaray oteli üzerine bir değerlendirme. Arkitekt Dergisi, 514, 46-54.
• 7. Çelikyay, H.S. (2017). Kamusal Alanların Mekânsal Organizasyonu. Çelikyay, H.S. Editör, Kent İmgelerinin Kamusal Alanı Tariflemedeki Rolü (ss. 21). Bartın Üniversitesi Yayınları No:30, Fen Bilimleri Enstitüsü Yay. No:1.
• 8. Erdoğan, E. (2006). Çevre ve kent estetiği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 8(9), 68-77.
• 9. Erdoğan, E., Kuter, N. (2010). Edirne kenti kültür varlıklarının kent estetiği açısından değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(3), 137-145.
• 10. Erdönmez, E., Çelik, F. (2016). Kentsel mekânda kamusal alan ilişkileri. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 14/2016, 145-163.
• 11. Ersoy, B. (2018). Edirne Yemiş Kapanı ve restitüsyon önerisi. Sanat Tarihi Dergisi, 27(1), 119-133.
• 12. Erten, S. (2016). Bir kentsel tasarım yarışmasının süreç analizi: Edirne/ Selimiye örneği ve tarihi merkezde araç yolu tartışması. Planlama Dergisi, 26(1), 20-31.
• 13. Karakaya, B. (2013). Kentsel Peyzaj-Sürdürülebilirlik-Kent Silueti: Edirne Tarihi Çekirdeği (Yüksek Lisans tezi), Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• 14. Karakaya, B.A., Ertin, D.G., Özyavuz, M. (2016). Kent kimliğinin Edirne Kaleiçi yerleşim alanı özelinde değerlendirilmesi. 4. Uluslararası Kentsel ve Çevresel Sorunlar Ve Politikalar Kongresi, İstanbul.
• 15. Kaya, E. (2007). Kent araştırmaları merkezi ve kentsel yaşam kalitesi. Yerel Siyaset, 24, 35-36.
• 16. Kaypak, Ş. (2010). Antakya’nın kent kimliği açısından irdelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 373-392.
• 17. Koçan, N. (2016). Kuzguncuk (Üsküdar) tarihi doku koruma ve yayalaştırma. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 125-134.
• 18. Koçan, N. (2016). Kültürel miras ve koruma bağlamında Uşak tarihi kent merkezi yayalaştırma projesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1),117-124.
• 19. Korkut, A., Kiper, T., Mısırlı, N., Akliman, S. (2019). Kentsel dönüşümün kent kimliğine etkileri, 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı, 175-187, Gaziantep.
• 20. Madden, K. (2001). How toTurn a PlaceAround, A Handbook for Creating Successful Public Spaces. Projectfor Public Spaces, editedby: Andrew Schwartez.
• 21. Mısırlı, N., Kiper, T., Korkut, A. (2019). Doğal ve kültürel kent kimliklerinin belirlenmesi: Edirne ili Karaağaç Mahallesi örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(1), 52-65.
• 22. Oğurlu, İ. (2014). Çevre- kent imajı- kent kimliği- kent kültürü etkileşimlerine bir bakış. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(14), 373-392.
• 23. Topçuoğlu, S., Kiper, T., Korkut, A., Akliman, S. (2019). Kırklareli ili Vize İlçesi örneğinde kent kimliğinin irdelenmesi. 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı, 165-173s, Gaziantep.
• 24. Usal, A. (2006). Edirne tarihi ve kültürü. Edirne Vergi Dairesi.
• 25. Uzgören, G., Erdönmez, M.E. (2017). Kamusal açık alanlarda mekân kalitesi ve kentsel mekân aktiviteleri ilişkisi üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Megaron, 12(1), 41-56.
• 26. Van der Voort, T.J.M., Van Wegen, H.B.R., (2005). Architecture in use:An Introductiontothe Programming, Design andEvalution of Buildings. ArchitecturalPress, Netherlands.