Mahalle Ölçeğinde Kültürel Değerlerin Kent Kimliğine Etkileri: Kale Mahallesi-Samsun

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 4, 1156 - 1190, 25.12.2021

Birnur Köse , Yasin Dönmez

https://doi.org/10.35674/kent.955281

Cited By: 6

Öz

Sahip oldukları özelliklerle geçmişten günümüze önemli bir yerde olan kentler, sürekli bir gelişim ve dönüşüm içerisindedir. Gelişim süreci içerisinde farklı kültür, tarihsel geçmiş ve farklı fiziksel özellikler barındıran kentler, bu açıdan kendine özgü değerler taşımaktadır. Bu değerlerde kentin özgün kimliğini ortaya koymaktadır. Tarihsel süreç içerisinde somut ve somut olmayan değerler birikimi ile oluşan kent kimliği, çeşitli bileşenler altında değerlendirilmekte ve bu bileşenler birçok araştırmaya da konu olmaktadır. Bu çalışma kentlerin sahip olduğu kültürel değerlerin kent kimliğine olan etkilerinin belirlenmesi doğrultusunda şekillenmiştir ve bu amaçla kent kimliği ve kent kültürü kavramları ve aralarındaki ilişki irdelenmiştir. Kültürel değerlerin kent kimliği üzerindeki etkilerinin ortaya konulması açısından uzun bir tarihi geçmişe sahip aynı zamanda önemli liman kentlerinden biri olan Samsun kentinin en eski yerleşim bölgelerinden, tarihi ticari merkez niteliğindeki Kale Mahallesi çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Çalışmanın kültürel değerlerin, kent kimliğinin oluşmasındaki etkilerinin ortaya çıkarılmasında ve verilen Samsun Kale Mahallesi örneği doğrultusunda Samsun kentinin kimliğini oluşturan, kentin simgesi haline gelmiş değerlerini vurgulayarak farkındalık kazandıracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kent kimliği, kent kültürü, kültürel değerler, samsun, kale mahallesi

The Effects of Cultural Values on Urban Identity in Neighbourhood Scale: Kale Neighbourhood-Samsun

Öz

Cities, which have an important place from past to present with their features, are in a continuous development and transformation. Cities, which have different culture, historical past and different features within the developmental process, have unique values in this respect. These values show the unique identity of the city. Urban identity, which is formed by the accumulation of tangible and intangible values within the historical process, is evaluated under various components and these components also become the subject of many researches. This study was shaped in line with the determination of the effects of the cultural values of cities on the urban identity and for this purpose, the concepts of urban identity and urban culture and the relationship between these were examined. In terms of revealing the effects of cultural values on urban identity, Kale neighbourhood, a historical industrial centre which is one of the oldest settlement areas of Samsun province, which has a long history and which is also an important port city, has been determined as the study area. It is thought that the study will create awareness by revealing the effects of cultural values on creating urban identity and by emphasizing the values that have become the symbol of the city and form the identity of Samsun province in line with the example of Samsun Kale neighbourhood.

Anahtar Kelimeler

urban identity, urban culture, cultural values, samsun, kale neighbourhood

Kaynakça

• Akkoyunlu, K., (2007). "Sürdürülebilir Kent", Kent ve Politika: Antik Kentten Dünya Kentine, Der: Ayşegül Mengi, İmge Yayınevi, Ankara.
• Aktaş, A., (2016). "Göç ve Modernleşme Bağlamında Siit’te Değişen Kent Kimliği", Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı:2., s. 79-100.
• Alevkayalı, A., Uzun A., (2020). ‘’Kent Kimliği Oluşmasında Üniversite Öğrencileri-Yerel Halk İlişkisi: Balıkesir Üniversitesi/Kenti Örneği’’, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 47 Sayfa: 281-302.
• Alver, K., (2012). "Kent İmgesi" Kent Sosyolojisi, Hece Yayınları, s. 9-31.
• Ayyıldız, S., & Ertürk, F. (2017). "Kentsel Kimlik Bileşenleri İle Yerel Kimliğin İzlerini Sürmek: Kapanca Sokak Örneği", Journal of Architectural, 2(1), 65-88.
• Bayramoğlu, E., & Özdemir, B. (2012). "Trabzon kent merkezi, uzun sokak kentsel donatı elemanlarının kent kimliği açısından değerlendirilmesi", Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 12(2), 182-191.
• Birol, G., (2007). “Bir Kentin Kimliği ve Kervansaray Oteli Üzerine Bir Değerlendirme”, Arkitekt Dergisi, sayı: 514, s. 46-54.
• Boussaa, D., (2018). "Urban Regeneration And The Search For İdentity İn Historic Cities", Sustainability, 10(1), 48.
• Deniz, K., (2004). Konya'da farklı üç kentsel mekanda kent kimliği üzerine bir araştırma, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya.
• Dönmez, Y., Öztürk, M., Gökyer, E., Türkmen, F., & Türk-Kazak, H. A. Y. U. (2017). "Korunan Alanlarda Koruma Kurullarının Turizme Olan Etkileri: Safranbolu Örneği", Proceedıngs Book, 778.
• Erdoğan, G., Akay Çorbacıoğlu S., (2018). "Denizli Kent Kimliği Bileşenleri", Kent Akademisi, 11 (33), Issue 3, Sayfa, 459-473.
• Erkök, F. (2002). "Kentsel Bileşenleri Ve Kıyı Kenti Kimliği Bağlamında İstanbul’un Öznel Ve Nesnel Değerlendirmesi", İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Güler, T., Şahnagil, S., Güler, H., (2016). "Kent Kimliğinin Oluşturulmasında Kültürel Unsurların Önemi: Balıkesir Üzerine Bir İnceleme", Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt:12, ÖzelSayı.
• Günaydın, A.S., Altunkasa, M.F., (2019). "Tarihi Kent Merkezlerinin Koruma Ve Geliştirme Stratejilerinin Belirlenmesi: Gaziantep Örneği", Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 17.
• Hayta, Y., (2016). “Kent Kültürü ve Değişen Kent Kavramı“, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi / Journal of Bitlis Eren University Institute of Social Sciences, Cilt/volume:5 • Sayı/Number:2, ss.165-184.
• İlgar, E., (2008). "Kent kimliği ve kentsel değişimin kent kimliği boyutu: Eskişehir Örneği", Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Ismep, (2014), “Kültürel Mirasın Korunması”, http://www.Guvenliyasam.Org/Wp-Content/Uploads/2016/02/Kulturel.Pdf.
• Kaypak, Ş., (2010). "Antakya’nın Kent Kimliği Açısından İrdelenmesi", Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 14, s. 373 – 392.
• Keleş, R., (2005). "Kültür Üzerine", Mülkiye Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 246.
• Kiper P., (2006), "Kent Kimliğinin Korunmasında Planlamanın Rolü", http://21inciyuzyilicinplanlama.org/wpcontent/uploads/2016/08/Perihan-Kiper
• Kısakürek, Ş., & Bayazıt, E., (2018). "Kahramanmaraş Kenti Örneği’nde Kent Kimliği ve Kentsel Donatı Elemanları", Turkish Journal of Forest Science, 2(1), 49-59.
• Koçak, H., (2011). "Kent-Kültür İlişkisi Bağlamında Türkiye’de Değişen ve Dönüşen Kentler", Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. II, ss.259-269.
• Kodal G., & Demirel, Ö., (2014). "Trabzon Kenti Ortahisar Bölgesi Tarihi Aksının Kent Kimlik Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi", Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 1(1).
• Koyuncu, A., (2013). "Kimliğin İnşasında Kent: Konya Örneği", Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) Cilt/Volume: 8, Sayı/Number: 2.
• Kökten, K., Özgüç, N., Özgüç, T., (1945). “1940-1941 Yılında Türk Tarih Kurumu Adına Yapılan Samsun Bölgesi Kazılarını Hakında İlk Kısa Rapor”, Belleten, Sayı: IX/35, s. 361-400.
• Kutlu, R., Manav, B., & Ertürk, Z. (2011). İstanbul Kıyı Mimarisinin Görsel Matris Üzerinden Kimlik İncelemesi, The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 1(2).
• Lynch K., 1961, The Image of the City, MIT Press,Cambridge, MA (1961).
• Negiz, N., (2017). "Kentlerin Tarihsel Sürdürülebilirliğinde Kültürel Miras: Önemi ve Değeri Üzerine Düşünmek", Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 159-172.
• Oğan, O., Yasak, Ü. (2020). Küreselleşme bağlamında mekansal kent kimliği ve markalaşmanın kent turizmine etkisi. Türk Coğrafya Dergisi, (74), 97-105.
• Oğurlu, İ., (2014). "Çevre-kent imajı-kent kimliği-kent kültürü etkileşimlerine bir bakış", İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Yıl: 13 Sayı: 26 Güz 2014 s. 275-293.
• Ouf, T.A., Makram, A., (2019). "An Approach to Improve Quality of Life and Sustainability in the Centers of Old Cities", Journal of Civil Engineering and Architecture, 461-468.
• Ozturk, S., Isinkaralar. O. ve Ayan, E. (2018a). Visibility Analysis in Historical Environments: The case of Kastamonu Castle and its Surrounding. Journal of Current Researches on Social Sciences, 8 (4), 405-412.
• Ozturk, S., Ayan, E. ve Isinkaralar O., (2018b). “Visual Landscape Evaluation of Kastamonu Clock Tower Environment as a Historical urban Area,” Fresenius Environmental Bulletin, 27(12B), 9617–9625.
• Ozturk, S., Ayan, E. ve Isinkaralar O., (2018c). "Kentsel İmgelerin Görsel Açıdan Değerlendirilmesi, Samsun Amisos Örneği", Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi,, 10 (40), 428–431, Aralık.
• Öztürk S., Işınkaralar Ö., Çiçek E., Vural Ö. ve Meydan K. (2020b). "Kentsel Donatı Elemanlarının Kent Kimliği Açısından Değerlendirilmesi: Safranbolu Örneği", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 69 (13), 667-677.
• Öztürk, S, Işınkaralar, Ö, Yılmaz, D, İhtiyar, M. (2020a). "Koruma Yaklaşımı Olarak Tarihi Bir Güzergâhın Kültür Rotasına Dönüştürülmesi: Kastamonu Örneği", Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 9 (2), 144-159.
• Öztürk, S., Işınkaralar, Ö., Yılmaz, D., (2021), "Restorasyon çalışmaları sonrası yerel halkın algı ve tutumları (Kayseri kalesi örneği)", Doğu Coğrafya Dergisi 26(45), 183-194.
• Perihan, M., Aşur, F. (2020). "Tarihi Kentsel Peyzaj ve Kent Kimliği İlişkisi", Kent Akademisi, 13(1), 163-175.
• Rıza M., Doratli N., Fasli M., (2012). "City Branding and Identity", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 35: 293 – 300.
• Sağlık, E., Kelkit, A., (2019). "Kentsel Kimlik Bileşenlerinin Kent Kullanıcıları Tarafından Belirlenmesi: Örnek Kent Çanakkale", Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 63-79.
• Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Fotoğraf Arşivi.
• Samsun Valiliği İl Özel İdaresi, (2012). "Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri", Samsun Valiliği Yayınları, Samsun.
• Sarısakal, B., (2002). "Bir Kentin Tarihi Samsun", Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Samsun.
• SEZİK, M., (2018). "Kentlerin Tarihi ve Kültürel Dokusunun Korunması Bağlamında Kentsel Dönüşüm Uygulamaları", Kent Akademisi, Volume, 11 (36), Issue 4, Pages, 600-608.
• Şendil, G. N., (2017). “Kent kimliği: Safranbolu örneği“, Master's thesis, Uludağ Üniversitesi.
• Tekeli, İ., (1991). “Bir Kentin Kimliği Üzerine Düşünceler”, Kent Planlaması Konuşmaları, Ankara:TMMOB Mimarlar Odası Yayını, s. 79-89.
• Topçu, K., (2011). "Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği", Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 1049-1072.
• Turgut, H., Özalp, A. Y., & Erdoğan, A., (2012). "Artvin ilinde doğal çevrenin kent kimliğine etkileri", Turkish Journal of Forestry, 13(2), 172-180.
• Tüfekçioğlu, A., Boran, A. (2004). Kitabelerin Diliyle Samsun Kalesi ve İç Kale Mescidi.
• Uzuneminoğlu, H., (1993). "Şehirlerin Alan Bakımından Gelişmesi ve Samsun Örneği", Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 273-290.
• Ünügür, M., (1996). "İstanbul’un Değişen Kentsel Kimliği Üzerine", Arkitekt Dergisi, 444, Sayı: 12, İstanbul, 42-49.
• Yılmaz, A., Gül S., (2018). ‘’Samsun Şehrinde Tarihî Yapı Mirasi Ve Şehirsel Koruma’’, Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi (OMAD), Cilt 5, Sayı 13, ss. 49-67.
• Yılmaz, C., (2011). "Samsun Şehri; Kuruluş Yeri, Nüfus ve Kentsel Gelişim Özellikleri".
• Zorlu, T., Aydıntan, E., & Engin, E. (2010). "Kent Kimliği: Tanjant ve Karadeniz Sahil Yollarının Trabzon Kent Kimliğine Etkileri", Mimarlık Dergisi, 352.
• URL1, 2021 https://www.samsun.bel.tr/album/samsundan-fotograflar-12 Erişim tarihi: 20.05.2021
• URL2, 2021 https://www.atlasbig.com/tr/samsunun-mahalleleri Erişim tarihi: 20.05.2021
• URL3, 2021 https://www.ilkadim.bel.tr/mahalledetay/kale-mahallesi Erişim tarihi: 20.05.2021