Sosyo-Kültürel Kimlik Değerlerinin Ekoturizm Gelişim Bölgelerinin Belirlenmesindeki Rolü: Kırklareli-Kofçaz İlçesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 3, 1145 - 1165, 26.09.2022

Tuğba Kiper , Osman Uzun , Oğuz Ateş , Cansel Akbaş

https://doi.org/10.35674/kent.1067234

Öz

Çalışma, “Giderek nüfusu azalan ve yaşlanan kırsal yerleşimlere ilişkin kalkınma odaklı ekoturizmin gelişiminde; sosyo-kültürel tabanlı verilere dayalı yerel özgünlüklerin (kimliğin) tespiti önemli bir gerekliliktir” hipotezi üzerinde kurgulanmıştır. Son yıllarda kentleşmenin de etkisi ile ekoturizmin ana kaynak değerini oluşturan kırsal alanlar, sosyo-kültürel değerleri ile çeşitli özgünlüklere sahip olup, kırsal kalkınmada sahip oldukları nitelikleri ile iyi değerlendirildiklerinde fırsat yaratacak güçtedir. Bu değerlerin kalkınmada fırsata dönüştürülebilmesi için tanımlanması ve karar süreçlerine bilinçli bir şekilde dahil edilmesi gerekmektedir. Çalışmanın amacı, Kırklareli İli Kofçaz kırsal yerleşimlerinin kalkınması temelinde köy ölçeğinde sosyo-kültürel kimliğinin tespit edilmesi ile yerel özgünlüklerinin ortaya konularak, ekoturizm gelişimine yönelik kullanılabilirliğinin sağlanmasıdır. Çalışma yöntemi; literatür verileri, arazi çalışmaları ile yerel halk ve ilgili paydaşların görüşlerinin alınmasına dayalı olarak gerçekleştirilen sosyo-kültürel kimliğe ilişkin karakteristiklerin köyler özelinde katılımcı bir yöntemle harita, tablo ve grafikler şeklinde karşılaştırılmalı olarak analiz edilmesi esasına dayandırılmıştır. Çalışma sonucunda; Kofçaz özelinde sosyo-kültürel değerlere yönelik ilgili analizler doğrultusunda, “tarım, inanç, kırsal yaşam ve sanat odaklı ekoturizm gelişim bölgeleri” tanımlanmıştır. Bu durum, Kofçaz özelinde kırsal yerleşimlerin ekoturizme yönelik olarak bütüncül bir ağ dahilinde değerlendirilmesini, canlandırılmasını ve geliştirilmesini güçlendirecektir

Anahtar Kelimeler

Kırklareli/Kofçaz, Ekoturizm, Sosyo-Kültürel Peyzaj Değerleri, Kırsal Kimlik

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

120O155

Teşekkür

120O155 Nolu Tübitak Hızlı Destek Projesinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Tubitak’a vermiş oldukları destek için teşekkür ederiz.

The Role of Socio-Cultural Identity Values in Determining Ecotourism Development Regions: Kırklareli-Kofçaz District

Öz

This study is based on the “In the progress of development-oriented ecotourism related to rural settlements whose population is decreasing and aging; detection of local uniqueness (identity) based on socio-cultural data is an important requirement” hypothesis. Rural areas, which form the primary resource value of ecotourism with the effect of urbanization in recent years, have various uniqueness with their socio-cultural values, and are strong enough to create opportunities when they are evaluated well with their qualities in rural development. In order for these values to be transformed into opportunities in development, they must be defined and consciously included in decision processes. The aim of the study is to determine the socio-cultural identity at the village scale on the based on the development of the rural settlements of Kofçaz in Kırklareli, to reveal their local specificities and to ensure their usability for the development of ecotourism. The study method is based on the comparative analysis of the characteristics of socio-cultural identity in the form of maps, tables and graphics, with a participatory approach specific to villages, based on literature data, field studies and taking the opinions of local people and relevant stakeholders. In the results of working; in Kofçaz, "ecotourism development zones focused on agriculture, faith, rural life and art" were defined in line with the relevant analyses on socio-cultural values. This will strengthen the evaluation, revitalization and development of rural settlements within a holistic ecotourism network, specifically in Kofçaz.

Anahtar Kelimeler

Ecotourism, socio-cultural landscape values, rural identity, Kırklareli/Kofçaz

Proje Numarası

120O155

Kaynakça

• Anonim, (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Ankara, s. 60.
• Anonim, (2009). Kırklareli İl Çevre Düzen Planı. Kırklareli İl Özel İdaresi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Trakya Kalkınma Birliği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Metropoliten Planlama ve Kentsel Tasarım Merkezi.
• Anonim, (2012). Kofçaz İlçe Vizyon Planı. Trakya Kalkınma Ajansı, 48s., Tekirdağ
• Anonim, (2013a). Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi (2014-2020). kkp.tarim.gov.tr.
• Anonim, (2013b). TR 21 Trakya Bölge Planı (2014-2023), 2013. Trakya Kalkınma Ajansı, https://www.trakyaka.org.tr/upload/Domain/trakyaka/trakya_ka_rev.pdf.
• Anonim, (2018a). On Birinci Kırsal Kalkınma Planı (2019-2023) Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Kalkınma Bakanlığı, 140s., Ankara.
• Anonim, (2018b). On Birinci Kırsal Kalkınma Planı (2019-2023) Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Kalkınma Bakanlığı, 140s., Ankara.
• Anonim, (2018c). Türkiye Istranca Bölgesindeki Turizm Kaynakları ve Turizmin Geliştirilmesi Çalışma ve Analiz Raporları (Kırklareli İli). Istrancaların Güzellikleri- Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi Bölgesindeki Doğal Ve Kültürel Mirasların Araştırılması, Keşfedilmesi ve Yaygınlaştırılması Projesi. CB005.1.22.105 No'lu Proje, Interreg-IPA CBC Bulgaristan – Türkiye Programı.
• Anonim, (2020). Türkiye Mekânsal Strateji Planı Kapsam Belirleme Raporu. T.C. Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir Ve Bölge Planlama Bölümü, s.101. https://webdosya.csb.gov.tr /db/ scd/ icerikler/ taslak-kapsam-bel-rleme-raporu-20201126143645-20201127193249.pdf.
• Atik, M. (2019). Antalya Akdeniz Örnekleri İle Kırsal Kültürel Peyzaj Karakterleri. 1(1): 18 – 25.
• Aydıngün, G. ve Aydıngün, H. (2013). Erken Demirçağ'a “İstanbul Boğazı” Üzerinden Trak/Frig Kavimlerinin Anadolu’ya Geçişine Ait İlk Bulgular. Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 142: 65-78.
• Basile, G. ve Cavallo, A. 2020. Rural Identity, Authenticity and Sustainability in Italian Inner Areas . Sustainablity. 12 (1272): 2-22.
• Bulut, Y. ve Atabeyoğlu, Ö. (2010). Kent Planlamasında Peyzaj Mimarlarının Yeri ve Önemi. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi (20-22 Mayıs 2010), Cilt: IV, Sayfa: 1494-1503, Artvin.
• Butler, R.W. ve Hall, C.M. (1998). Conclusion: the Sustainability of Tourism and Recreation in Rural Areas. In: Tourism and Recreation in Rural Areas, John Wiley Sons, Chichester, p. 249-258.
• Cavallo, A., Di Donato, B., Guadagno, R., Marino, D. (2015). Cities, Agriculture and Changing Landscapes in Urban Milieu: The case of Rome. In Rivista di Studi sulla Sostenibilità; Franco Angeli: Milan, Italy.
• Csurgo, B. ve Smith, M.K. (2021). The Value of Cultural Ecosystem Services in A Rural Landscape Context. Journal of Rural Studies. 86, 76-86.
• Çakır, A. (2013). Lot 2 Tourism Marketing Survey Kofcaz/Turkey. Initiation of Partner Ships For Valorization of Local Natural Assets And Cultural Haritage. Bulgaria- Turkey IPA
• Cross-Border Programme, CCI Number 2007CB16IPO008.
• Çekül, (2012). Trakya Birleştirici Güç: Doğa, Su, Kültür Strateji Planı Kültür Öncelikli Bölgesel Yol Haritaları- 1.https://www.cekulvakfi.org.tr/proje/2012-yol-haritalari.
• Çekül, (2015). Kültür Rotaları Planlama Rehberi. Tarihi Kentler Birliği Yayınları, İstanbul.
• Çekül, (2020). Kırsal Mirasın İzinde. Çekül Kırsal Miras Programı. İstanbul. 86s.
• Dinçer, B. ve Özaslan, M. (2004). İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004). DPT Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Engin, R. ve Çakır, A. (2013). Amuca Bektaşîlerinde Sofra ve Sofra Erkânı. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 65: 299-312.
• Erdem, M. (2012). Kırsal Yerleşim Peyzaj Kimlik Özelliklerinin Tespiti, Korunması Ve Geliştirilmesine Yönelik Değerlendirme Matrisi Önerisi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• EUROSTAT, (2019). Urban-Rural Typology. Erişim adresi: http://ec.europa.eu/eurostat/ statistics-explained/index.php/Urban-rural_typology.
• Geray, C. (1985). Türkiye’de Köysel Yerleşme Düzeni. Köy Sosyolojisi Okuma Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İdari Bilimler Fakültesi.
• Graburn Z.W.N. (2020). Tourism and Cultural Landscapes in Southern China’s Highlands. Erişim adresi: https://doi.org/10.4000/viatourism.5491.
• Görmüş, S. (2012). Korunan Alanlarda Peyzaj Karakter Analizi: Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı Örneği. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
• İlhan, S. (2006). Kobi’ler Sosyo-Ekonomik Bir Perspektif. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16)2: 269-289. Iammarino, S., Rodríguez-Pose, A., Storper, M. (2018). Regional Inequality in Europe: Evidence, Theory and Policy Implications. Papers in Evolutionary Economic Geography (PEEG) 1817, Utrecht University: Utrecht, Holland. Jiménez-García , M.,Ruiz-Chico, J. ve Peña-Sánchez, A.R. (2020). Landscape and Tourism: Evolution of Research Topics. Land, 9 (488): 2-17.
• Kabataş, E. (2020). Kırsal Alanlarda Ekoturizm Potansiyelinin Belirlenmesi: Kırklareli İli Kofçaz İlçesi Örneği. Tekirdağ Namık Kemal Ün. Fen Bilim. Ens. Peyzaj Mim. Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Kırklareli İstatistik Yıllığı, (2021). İlçe, Şehir, Belde, Köy ve Cinsiyete Göre Nüfus, 2020. Kırklareli İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü. http:// www. kirklareli. gov.tr/kurumlar/ kirklareli. gov.tr/ planlama / istatistikler/102_nufus.pdf.
• Kırklareli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, (2021). 2021 Yılı Kırklareli İli Kofçaz İlçesi Tarım Verileri. Erişim Tarihi: 03.03.2021
• Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, (2014). Taşınmaz Kültür Varlıkları. Kırklareli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kırklareli.
• Kiper, T. (2013). Kentsel ve Kırsal Alanların Planlanmasında Kimliğin Rolü. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6 (2): 69-73.
• Korkmaz, M., Alkan ,H., Özçelik, R., Yılmaztürk, A. (2010). Orman Amenajman Planlarının Düzenlenmesinde Sosyo-Ekonomik Durum Envanterine Yönelik İş Tanımının Geliştirilmesi. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs 2010, Cilt: I, s.292-301.
• Köse, Y. ve Şahin, Ş. (2017). Bir Kırsal Yerleşim Olarak Evciler Mahallesi Peyzaj Özellikleri. Ankara Araştırmaları Dergisi, 5(2): 257-272.
• Kupidura, A. (2013). Dziedzictwo Krajobrazowe W Gospodarowaniu Przestrzenią, Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, Prace Naukowe. Geodezja, 53, 149.
• KurtkanBilgiseven, A. (1988). Köy Sosyolojisi. İkinci Baskı, Filiz Yayınevi, İstanbul.
• Kurtulmuş, Z. (2010). Kırklareli Folklorundan (Halk Kültürü) Örnekler. Kırklareli: Kırklareli Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, s.87.
• Llambí-Insua, L. ve Pérez-Correa, E. (2007). Nuevas Ruralidades Y Viejos Campesinismos. Agenda Para Una Nueva Sociología Rural Latinoamericana. Cuadernos de Desarrollo Rural, (59): 37-61.
• Messely, L. Dessein, J. ve Lauwers, I. (2010). Regıonal Identıty In Rural Development: Three Case Studıes of Regıonal Brandıng, 1-6 APSTRACT: Applied Studies in Agribusiness and Commerce, Vol. 4, Agroinform Publishing House, Budapest
• OECD, (2011). OECD Regional Typology. Erişim adresi: https://www.oecd.org/cfe/ regional-policy/OECD_regional_typology_Nov2012.pdf.
• Öğdül, H., Kap Yücel, S.D., Aksümer, G., Öktem Ünsal, B. (2017). Yukarıyapıcı Köyü Kırsal Peyzaj ve Yerleşim Analiz Çalışmaları Projesi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Plumwood, V. (2006). The Concept of a Cultural Landscape. Ethics&The Environment, 11(2):116-150.
• Plieninger, T., Rana, HA., Fagerholm, N., Ellingsgaard, GF., Magnussen, E., Raymond, CM, Olafsson, AS. Verbrugge, LNH. 2018. Identifying and Assessing the Potential for Conflict Between Landscape Values and Development Preferences on the Faroe Islands. Global Environmental Change. 52:162–80.
• Stobellar, D.J. ve Pedroli, B. (2011). Perspectives on Landscape Identity: A Conceptual Challenge. Landscape Research, 36(3): 321-339.
• Şahin, Ş., Perçin, H., Kurum, E., Uzun, O., Bilgili, C. (2010). İl Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi ve Turizm/Rekreasyon Açısından Değerlendirilmesi (PEYZAJ-44). 109G074 No’lu Tubitak Kamag 1007 Proje Öneri Formu.
• Roberts, B.K. (2003). Landscapes of Settlement, Prehistory to the Present. Routledge, London.
• Topçuoğlu, S. (2018). Kırsal Kalkınma Odaklı Stratejilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Tekirdağ, Saray Örneği. Tekirdağ Namık Kemal Ün. Fen Bilim. Ens. Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi Tekirdağ.
• Topçuoğlu, S. ve Kiper, T. (2020). Tekirdağ İli Saray İlçesi Kırsal Yerleşimlerinin Kalkınmasına Yönelik Turizm Öncelikli Stratejilerin Belirlenmesi. Kent Akademisi, 13(3):513-525.
• Türkdoğan, O. (2006). Türkiye’de Köy Sosyolojisi. IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• Yeşilbağ, D.(2018). Sustainability of Rural Identity: Learning from Kıyıkışlacık’s Self-Generated Experience. BEYOND ALL LIMITS 2018: International Congress on Sustainability in Architecture, Planning, and Design, 17-19 October 2018, Ankara, p. 773-779.
• Yılmaz, F., Acar, S., Kazancık, L., Gültekin, L., Meydan, M.C., Özsan, M.E. ve Işık, M. (2019). İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2017. Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü.