Tarihi Çevrede Konutların Terk Edilmesi Probleminin Mekansal Nedenlerinin Araştırılması

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 3, 1069 - 1086, 26.09.2022

Emine Duygu Kahraman , K. Mert Çubukçu

https://doi.org/10.35674/kent.1103184

Öz

Tarihi çevrelerin korunması, mekânsal bilgiyi gelecek nesillere aktarma araçlarından birisidir. Tarihi yapıların kullanılarak yaşatılması ise kentsel koruma açısından önemli bir politika olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak tarihi doku ya da kentsel sit alanlarında yer alan ve zengin geçmişe sahip konutlar, yasalarla korunmalarına rağmen sahipleri tarafından terk edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, tarihi çevrede yer alan konutların terk edilmelerinin mekânsal nedenlerini ortaya koymaktır. Çalışma alanı olarak zengin tarihi yapı stoku ve korunmakta olan kentsel dokusuyla İzmir ilinin Bayındır ilçe merkezi belirlenmiştir. Bayındır kentsel sit alanında yer alan yapıların terk edilme oranı %19’dur. Çalışmanın yöntemi üç aşamadan oluşmaktadır. İlk olarak konutların terk edilmesine neden olan mekânsal faktörler belirlenmiştir. Ardından bu mekânsal faktörlere dair veriler saha çalışması ile toplanmıştır. Son aşamada ise istatistiksel analizler ile mekânsal faktörler ile terk edilme arasındaki ilişki irdelenmiştir. Ki-kare ve t-testi sonuçlarına göre, konutun komşuluğunda terk edilmiş konutların varlığı (p<0,05), tuvaletin avluda ya da konutun içinde olması (p<0,05), avlu ya da konut girişinde erişimi zorlaştıran merdiven ya da kot farkı olup olmaması (p<0,10) ve konut içinde erişimi zorlaştıran merdiven ya da kot farkı olup olmaması (p<0,05) faktörleri ile terk edilme arasında ilişki tespit edilmiştir. Terk edilmeye neden olan mekânsal faktörlerin incelenmesi, kentsel sit alanlarındaki özellikli kent dokusunun sürdürülebilirliğinin sağlamasına yönelik politikaların geliştirilebilmesi açısından önemlidir. Bu çalışma kentsel sit alanlarında terk edilmeyi tetikleyen sosyal ve diğer mekânsal faktörlerle genişletilerek geliştirilebilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel sit alanı, Konutların Terk Edilmesi, Mekânsal Faktörler

Destekleyen Kurum

Dokuz Eylül Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2021.KB.FEN.016

Teşekkür

Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü’ne ve Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’ne ve Bayındır Belediyesi’ne ederiz.

Examination of Spatial Causes of Housing Abandonment Problem in the Historic Environment

Öz

Conservation of historical environments is one of the means of transferring spatial information to future generations. The conservation of historical buildings by using them is an essential policy in terms of urban conservation. However, houses with rich historical backgrounds and located in urban sites have been abandoned by their owners, although they have been protected by law. This study aims to reveal the spatial causes for the abandonment of the houses in the historical environment. Bayındır district of Izmir city is selected as the study area with its rich historic building stock and protected urban texture. The abandonment rate of the buildings in the Bayındır urban conservation area is 19%. The method of the study consists of three stages. First, the spatial parameters that cause the abandonment of the houses are determined. Then, data on these spatial parameters are collected through field surveys. The last stage assesses the relationship between spatial parameters and abandonment using statistics. According to the chi-square and t-test results, a relationship is found between abandonment and the presence of abandoned houses around the house in question (p<0.05), the location of the toilet (in the courtyard or inside the house) (p<0.05), the presence of a staircase or an elevation difference at the courtyard or house entrance that make it difficult to access (p<0.10) and whether there is a staircase or elevation difference that makes access difficult in the house (p<0.05). Examining the spatial parameters that lead to abandonment is important in terms of policymaking to conserve the urban pattern in historical urban areas. This study can be further developed by including economic and social parameters that trigger abandonment in protected urban areas.

Anahtar Kelimeler

Housing Abandonment, Urban Conservation Area, Spatial Factors

Proje Numarası

2021.KB.FEN.016

Kaynakça

• Akıncıtürk, N. (2002). Trilye Beldesindeki Tarihi Yapılar ve Taş Mektep’in Yapısal Bozulmaların İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 7(1), 185-192.
• Asatekin, G., & Eren, Z. (1979). Halkın koruma olgusuna tepki ve/veya katkısının belirlenmesi konusunda Kültür Bakanlığı deneyimi: Yeni Foça'da anket çalışması ve sonuçları.
• Asımgil, B., & Erdoğdu, F. (2013). Tarihi Ayvalık evleri mimarisinde bozulmaya neden olan etkenlerin incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 29(1):49-60
• Audirac, I. (2018). Shrinking cities: An unfit term for American urban policy?. Cities, 75, 12-19.
• Bassett, E. M., Schweitzer, J., & Panken, S. (2006). Understanding housing abandonment and owner decision-making in Flint, Michigan: An exploratory analysis. Genesee Institute.
• Bayındır Koruma Amaçlı İmar Planı Raporu (K.A.İ.P), 2012
• Beauregard, R. A. (1999). The employment fulcrum: Evaluating local economic performance. Economic Development Quarterly, 13(1), 8-14.
• Bentley, G. C., McCutcheon, P., Cromley, R. G., & Hanink, D. M. (2016). Race, class, unemployment, and housing vacancies in Detroit: an empirical analysis. Urban Geography, 37(5), 785-800.
• Birol Akkurt H. (2015). Bayındır Geleneksel Konut Alanı ve Koruma Sorunları, TAÇ Mimarlık Arkeoloji Kültür Sanat Dergisi, 7(1), 66-73.
• Çöteli, M.G., (2016). Renewal And Rehabılıtatıon Projects of Hıstorıc Town of Tavlusun.11(4): 551-564
• Çubukçu, K. M. (2015). Planlamada ve coğrafyada temel istatistik ve mekansal istatistik. Nobel.
• East, M. (2016). Community-led approaches and interventions for the regeneration of abandoned towns in southern Italy. Ecocycles, 2(1), 18-25.
• Erder, C. (2018). Tarihi çevre algısı. Yem Yayın.
• Evans, B., Elisei, P., Rosenfeld, O., Roll, G., Figueiredo, A., & Keiner, M. (2016). HABITAT III–Toward a new urban agenda. Disp-the Planning Review, 52(1), 86-91.
• Hillier, A. E., Culhane, D. P., Smith, T. E., & Tomlin, C. D. (2003). Predicting housing abandonment with the Philadelphia neighborhood information system. Journal of Urban Affairs, 25(1), 91-106.
• Kahraman E. D. , Çubukçu K. M. (2018). "The Effect Of The Ownership Structure On The Abandonment Of The Historical Environment", ISUEP International Symposium on Urbanization and Environmental Problems, 28 - 30 Haziran 2018, cilt.2, ss.36-41
• Keenan, P., Lowe, S., & Spencer, S. (1999). Housing abandonment in inner cities-the politics of low demand for housing. Housing Studies, 14(5), 703-716.
• Kiper, P. (2004). Küreselleşme sürecinde kentlerimize giren yeni tüketim mekanları ve yitirilen kent kimlikleri. TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayınları, 4, 14-18.
• Madran, E. (1978). Kültürel varlıkların korunması ve onarılması. Mardock, L. (1998). Predicting housing abandonment in central: Creating an early warning system. Central
• Neighborhood Improvement Association, NPCR reports/npcr1089.
• Micelli, E., & Pellegrini, P. (2018). Wasting heritage. The slow abandonment of the Italian Historic Centers. Journal of Cultural Heritage, 31, 180-188.
• Morckel, V. C. (2012). Predicting the Probability of Housing Abandonment Using Hierarchical and Spatial Models (Doctoral dissertation, The Ohio State University).
• Morckel, V. C. (2013). Empty neighborhoods: Using constructs to predict the probability of housing abandonment. Housing Policy Debate, 23(3), 469-496.
• Morckel, V. C. (2014). Spatial characteristics of housing abandonment. Applied Geography, 48, 8-16.
• Ryan, B. D., & Campo, D. (2013). Autopia’s end: The decline and fall of Detroit’s automotive manufacturing landscape. Journal of Planning History, 12(2), 95-132.
• Ryberg-Webster, S. (2016). Heritage amid an urban crisis: Historic preservation in Cleveland, Ohio's Slavic Village neighborhood. Cities, 58, 10-25.
• Saygın, N.Y., Kiper, N. ve Güçer, E. (2004). Bir Stüdyo Çalışması, İYTE: Alaçatı Tarihi Yerleşim Alanı Koruma Projesi. TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayınları, 4, 34-47.
• Serageldin, M. (2000). Preserving the historic urban fabric in a context of fast-paced change. Values and heritage conservation, 51.
• Steinberg, F. (1996). Conservation and rehabilitation of urban heritage in developing countries. Habitat International, 20(3), 463-475.
• Sternlieb, G., Burchell, R. W., Hughes, J. W., & James, F. J. (1974). Housing abandonment in the urban core. Journal of the American Institute of Planners, 40(5), 321-332.
• Tankut, G. (2005). Doğal ve Tarihi Çevrenin Korunması: Sorunlar ve Olası Çözümler. Planlama, TMMOB Türliye Şehir Plancıları Odası Yayını, S, 31, 9-12.
• Taşçıoğlu, S., & Atmaca, M. (2015). Tarihi Kentlerde Kimlik Kavramı: Kilis Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1).
• Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payına Dair Yönetmelik, 2015, Erişim Tarihi 10 Mayıs 2022 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/08/20150822-18.htm
• Tekeli, İ. (2009). Modernizm, modernite ve Türkiye'nin kent planlama tarihi (Vol. 8). Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Yenice, M. S. (2014). Konya Tarihi Kent Merkezi İçin Turizm Odaklı Yenileme Stratejileri. Artium, 2(1).
• Url1. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_0884650001353670152.pdf (erişim: 10.12.2017)