Ölü AVM’lerin Üniversite Olarak Yeniden İşlevlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 276 - 296, 20.03.2023

Merve Atmaca

https://doi.org/10.35674/kent.1190753

Cited By: 1

Öz

ÖZ
Türkiye genelinde nüfus artışının en yoğun olduğu şehirlerden biri olan İstanbul ilinde, bu artışa bağlı olarak sosyo-ekonomik koşullarda, kamusal mekân gereksinimlerinde ve arz-talep dengesinde değişiklikler meydana gelmiştir. Son 20 yılda, İstanbul’da kentsel ölçekte kamusal kapalı mekân gereksinimlerini belli oranda karşılayan fonksiyonel mekanların başında ise sosyalleşme, kültür-sanat etkinlikleri ve alışveriş imkânı sağlayan Alışveriş ve Yaşam Merkezleri (AVM) gelmektedir. Ancak, son zamanlarda AVM yatırımlarının, özellikle bölgesel olarak talep fazlası oluşturacak nitelikte fazla sayıda inşa edilmesi, bazı AVM’lerin işlevini yitiren ve değişen gerektinimleri karşılayamayan yapılara dönüşmesine sebep olmuştur. İşlevini yitiren ancak yapısal ömrünü sürdüren bu âtıl binalar, mimari literatüre “Ölü AVM” kavramını kazandırmıştır. Bu çalışma, yatırımcıların ve karar vericilerin, Ölü AVM’lerin kamu yararına yeniden işlevlendirilmesi konusunda düşünmelerini sağlamayı amaçlamakdır. Ölü AVM’lerin, konumları, yapısal ve fiziksel özellikleri, boyutları gibi sebeplerle işlevsel dönüşüm bakımından uyumlu oldukları yapı fonksiyonları kısıtlıdır. Bu çalışma kapsamında yapılan araştırmalara göre, pek çok Ölü AVM’nin vakıf üniversitelerince dönüştürülmüş örneklerinin sayısının giderek arttığı saptanmıştır. Mevcut yerli literatürde, Ölü AVM’lerin çeşitli ticari fonksiyonlara dönüşümüne ilişkin yayınlar olmasına rağmen, üniversiteler için dönüşümünü inceleyen kaynaklara rastlanamamıştır. Çalışma, bu dönüşümü Ölü AVM’lerin kamusal dönüşümüne öncülük yapan bir vakıf üniversitesinin, tasarımcı deneyimleri ile özgün tasarım adımları akış şeması, eski ve yeni fonksiyonlara ait kat planlarının leke çalışmaları, eski-yeni iç ve dış bina görsellerinin karşılaştırılması yöntemi ile yorumlamakta ve bu anlamda yerli literatüre katkı sunmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ölü AVM, Yeniden İşlevlendirme, Dönüşüm Projesi Tasarımı, Üniversite Binaları, Yapı Ömrü

Teşekkür

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ MÜTEVELLİ HEYETİ BAŞKANI VE REKTÖRLÜĞÜNE SONSUZ TEŞEKKÜRLER.

Re-Functioning of a Dead Shopping Mall As a University

Öz

In Istanbul, which is one of the cities with the highest population growth in Turkey, changes have occurred in socio-economic conditions, public space requirements and supply-demand balance due to this increase. In the last 20 years, Shopping Malls and Life Centers (AVM) that provide socialization, culture-art activities and shopping opportunities are the most functional spaces that meet the public indoor space requirements on an urban scale in Istanbul to a certain extent. However, the recent construction of shopping mall investments, especially in a way that will create a surplus of demand regionally, has caused some shopping malls to turn into structures that lose their function and cannot meet the changing requirements. These idle buildings, which lost their function but continued their structural life, brought the concept of “Dead Shopping Mall” to the architectural literature. This study aims to get investors and decision-makers to think about the re-functioning of dead shopping malls in the public interest. The structural functions of dead AVMs that they are compatible with in terms of functional transformation due to reasons such as their location, structural and physical properties, dimensions are limited. According to the research carried out within the scope of this study, it has been determined that the number of examples of many dead shopping malls converted by foundation universities is gradually increasing. Although there are publications in the existing domestic literature on the transformation of dead shopping malls into various commercial functions, there have been no sources examining their transformation for universities. The study interprets this transformation with the method of a foundation university that pioneers the public transformation of dead shopping malls, the flow chart of original design steps with designer experiences, stain studies of floor plans of old and new functions, comparison of old-new interior and exterior building visuals and aims to contribute to the domestic literature in this sense.

Anahtar Kelimeler

Dead Shopping Malls, Re-Functioning, transformation Project Design, University Buildings, Building Life-Cycle

Kaynakça

• Akpınar, E. E. (n.d.). Retrieved 06 26, 2022, from. http://www.beylikduzukentbellegi.com/Icerik/Goruntule/469
• Aslı Yönten Balaban, İ. E. (2017). Türkiye'de Küreselleşmenin Kentler Üzerindeki Etkisi: Alışveriş Merkezleri ve İstanbul. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (4).
• Ayhan, F. (2019). Eğitim Coğrafyası Açısından Bir Karşılaştırma: Bakırköy ve Sultangazi İlçeleri. Journal of Awareness, 4(3), 305-320.
• Birol, G. (2005). Çağdaş Alışveriş Merkezlerinde Kent Dokusunun Yeniden Yorumlanması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20 (4).
• Çetin, C. İ. (2021). Mimari Değerleri Koruma Üzerine: Venedik Pamuk Fabrikası Örneği. ART/icle: Sanat ve Tasarım Dergisi, 268-290.
• Ergun, C. (2014). Üniversite ve Kent İlişkisi Üzerine Görüşler: Mehmet Akif Ersoy. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(31), 216-237.
• Gökburun, İ. (2017). İstanbul'da Nüfusun Gelişimi ve İlçelere Dağılımı I (1950-2015). Journal Of Anatolian Cultural Research, 110-130.
• İstanbul İstatistik Ofisi. (2022, 06 27). Retrieved from https://istatistik.istanbul/:
• Kademoğlu, H. (2011). Modern Yaşamın Kamusal Mekanları Olarak Alışveriş Merkezleri. Yüksek Lisans Tezi, 11. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kahraman, G. (2010). YAPI ÖMRÜ KAVRAMINA BÜTÜNCÜL BİR BAKIŞ. 6. BURSA: Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ozturk, N. (2009). University Campus Structures and University-City Relationship. Istanbul: Master's Thesis, Istanbul Technical University Institute of Natural and Applied Sciences.
• URL 1, (2022). https://www.ibb.istanbul/Uploads/2018/12/iBB-Yetkisindeki-AVM-Listesi.pdf. Retrieved from İBB Yetkisindeki AVM Listesi: https://www.ibb.istanbul/Uploads/2018/12/iBB-Yetkisindeki-AVM-Listesi.pdf
• URL 2. (2022). https://www.yok.gov.tr/universiteler/universitelerimiz. Retrieved from YÖK,ÜNİVERSİTELER: https://www.yok.gov.tr/universiteler/universitelerimiz
• URL 3. (2022). https://istatistik.yok.gov.tr/. Retrieved from Yıllara Göre Başvuran Yerleşen ÖSYS İstatistikleri.
• URL 4, U. (2022). https://gisp.org.tr/olen-avmlerin-donusumu-ve-yeni-egitim-yapilari/. Retrieved from Gisp- Ölen AVM'lerin dönüşümü ve yeni eğitim yapıları: https://gisp.org.tr/olen-avmlerin-donusumu-ve-yeni-egitim-yapilari/