Orta Ölçekli Bir Kentte Covid-19 Hasta ve Aşılama Sayısının Toplu Taşıma Kullanıcı Sayısına Etkisinin İncelenmesi: Tekirdağ, Süleymanpaşa Örneği

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 845 - 861, 15.06.2023

Sahra Başyazgan , Mustafa Sinan Yardım

https://doi.org/10.35674/kent.1185715

Öz

Alışılmış düzenin dışına çıkılmasına ve dünyanın derinden etkilenmesine neden olan Covid-19 salgını birçok kişinin Sars-CoV-2 virüsüne yakalanmasına hatta bu virüs nedeniyle hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. İnsan hayatını tehdit eden bir virüsün kent gibi yoğun nüfuslu bölgelerde daha hızlı yayılma hızı göstermesi birçok tedbiri de beraberinde getirmiştir. Kentlinin zorunlu yolculuklarında, sosyokültürel faaliyetlere katılmasını sağlamada önemli bir paya sahip olan toplu taşıma sistemlerine kişi sınırı getirilmesi, kamu/özel bütün kurumlarda mevcut çalışma sisteminin terk edilerek esnek, uzaktan veya dönüşümlü çalışma sistemlerine geçilmesi gibi tedbirler uygulanmıştır. Virüsün yayılım hızını kırmak amacıyla uygulanan bu tedbirler kentlinin günlük rutinini değiştirmiş ve hareketliliğini kısıtlamıştır. Bu çalışma kapsamında da kentlinin salgın dönemi boyunca toplu taşıma sistemine ve salgına karşı aşılama çalışmalarına tutumu bir vaka çalışması ile irdelenmiştir. Tekirdağ’ın merkez ilçesi konumundaki Süleymanpaşa bağlamında yapılan bu çalışmada Ocak 2021-Aralık 2021 aralığındaki toplu taşıma yolcu verileri, Covid-19 hasta sayısı verileri ve aşılama verileri kullanılmıştır. Bu çerçevede orta ölçekli bir kent özelinde En Küçük Kareler Yöntemi ile bir tahmin modeli geliştirilmiştir. Gelecekte yaşanabilecek salgınlara karşı geliştirilen modelde hasta sayıları ve aşılamanın toplu taşıma kullanımı üzerindeki etkisi ortaya konulmuştur. Hasta sayılarının toplu taşıma sistemi üzerindeki etkisine ek olarak aşılamanın da modele girdi olarak alınması ile mevcut literatüre orijinal bir katkı sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Kentsel Ulaşım, Toplu Taşıma Sistemi, En Küçük Kareler Yöntemi

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

İlgili çalışma, TÜBİTAK 2210/A Yurtiçi Genel Yüksek Lisans Burs Programı kapsamında desteklenmiştir. No: 1649B022103169

Teşekkür

İlgili çalışmanın “Veri Kümesi ve Yöntem” bölümündeki katkılarından ötürü Sayın Doç. Dr. Coşkun AKDENİZ’e içtenlikle teşekkür ederiz.

Investigation of the Effect of Covid-19 Patient and Vaccination Numbers on the Public Transport User Numbers in A Medium-Sized City: Tekirdağ, Süleymanpaşa Case

Öz

The Covid-19 outbreak, which caused the world to go out of the usual order and deeply affected the world, caused many people to contract the Sars-CoV-2 virus and even lost their lives due to this virus. The fact that a virus that threatens human life spreads faster in densely populated areas such as cities has brought along many measures. Measures such as imposing a person limit on public transportation systems, which have an essential share in enabling urbanites to participate in socio-cultural activities on their compulsory journeys, abandoning the current working system in all public/private institutions and switching to flexible, remote or rotational working systems have been implemented. These measures, implemented to break the spread of the virus, have moved the daily routine of the urbanites between four walls and restricted their mobility. Within the scope of this study, the attitude of the city dwellers towards the public transportation system and vaccination efforts against the pandemic during the pandemic period was examined with a case study. In this study conducted in the context of Süleymanpaşa, the central district of Tekirdağ, public transit passenger data, Covid-19 patient count data and vaccination data between January 2021 and December 2021 were used. In this framework, a prediction model was developed with the Least Squares Method for a medium-sized city. In the model developed against future pandemics, the impact of the number of patients and vaccination on public transportation use was revealed. In addition to the effect of the number of patients on the public transportation system, an original contribution to the existing literature is presented by including vaccination as an input to the model.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Urban Transportation, Public Transpotation System, Ordinary Least Squares Method

Proje Numarası

İlgili çalışma, TÜBİTAK 2210/A Yurtiçi Genel Yüksek Lisans Burs Programı kapsamında desteklenmiştir. No: 1649B022103169

Kaynakça

• Başyazgan, S. (2023). “Covid-19 Salgınının Orta Ölçekli Kentlerde Kentsel Ulaşıma Etkileri: Tekirdağ, Süleymanpaşa Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2023. [Çevrimiçi]. Available: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=kIrIdtdJ31bRgjb6fHvMUYewMHxmXNUc3gyEFf7Csqmt-8DEgZCKX4PlgpK1blmB
• Buda, S., Heiden, M. an der, Altmann, D., Diercke, M., Hamouda, O., & Rexroth, U. (2020). Infektionsumfeld von erfassten COVID-19-Ausbrüchen in Deutschland. Epidemiologisches Bulletin , 38, 3-12. https://www.rki.de/DE/Content/Infekt/EpidBull/Archiv/2020/Ausgaben/38_20.pdf?__blob=publicationFile
• DSÖ. (2020, Mart 11). WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
• Erbaş, Ö. (2020). COVID-19 Döneminde Kent İçi Toplu Ulaşım Kullanıcı Davranışları: İstanbul Örneği. Urban Academy | Journal of Urban Culture and Management, 13(3), 431-442. www.kentakademisi.com
• Eurofound (European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions), “Medium-Sized Cities In Europe”, Dublin, Aug. 2012. [Çevrimiçi]. Available: https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef9753en.pdf
• P. Gökgür, İ. Kaya Altay, ve B. Ulusay Alpay, “Çok Merkezlilik/Orta Ölçekli Kent Kavramı; Söke Örneği”, ARTiUM, c. 4, sy 2, ss. 1-12, 2016, [Çevrimiçi]. Available: http://artium.hku.edu.tr/tr/download/article-file/224125
• V. Koç, “Orta Ölçekli Yerleşim Alanlarının Geleceğe Yönelik Büyümesinde Alternatif İl İçi İçsel Çekim Alanları Denizli Örneği Temmuz 2007 Denizli”, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2007. [Çevrimiçi]. Available: http://acikerisim.pau.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11499/3093/Vural%20Koç.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Korkmaz, E. (2022). COVID-19 Salgın Sürecinin Toplu Taşıma Sistemlerine Etkisinin Anket Yöntemiyle İstanbul-Ankara İçin İncelenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 247-260. https://doi.org/10.35341/afet.1060291
• Mohr, O., Askar, M., Schink, S., Eckmanns, T., Krause, G., & Poggensee, G. (2012). Review articles Evidence for airborne infectious disease transmission in public ground transport-a literature review. Euro Surveill, 17(35), 1-11.
• H. Özgür, “Türkiye’de Orta Ölçekli Kentsel Alanların Yönetimi Sorunu”, içinde Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar –I: Reform, H. Özgür ve M. Kösecik, Ed. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2005, ss. 471-498.www.eurosurveillance.orghttp://www.eurosurveillance.org/ViewArticle.aspx?ArticleId=20255
• Pappalardo, L., Simini, F., Rinzivillo, S., Pedreschi, D., Giannotti, F., & Barabási, A. L. (2015). Returners and explorers dichotomy in human mobility. Nature Communications, 6, 1-12. https://doi.org/10.1038/ncomms9166
• San Jose State University. (2015). t Table. https://www.sjsu.edu/faculty/gerstman/StatPrimer/t-table.pdf
• SB. (2021, Ocak 13). İlk Koronavirüs Aşısı Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya Yapıldı. T. C. Sağlık Bakanlığı. https://www.saglik.gov.tr/TR,78148/ilk-koronavirus-asisi-saglik-bakani-fahrettin-kocaya-yapildi.html
• Shahin, H., & Yetişkul, E. (2021). Kentsel Ulaşım, Salgınlar ve Covid-19: Ankara Toplu Taşıma Sistemi. İDEALKENT, 12(Covid-19 Özel Sayısı), 415-451. https://doi.org/10.31198/idealkent.880890
• Shen, J., Duan, H., Zhang, B., Wang, J., Ji, J. S., Wang, J., Pan, L., Wang, X., Zhao, K., Ying, B., Tang, S., Zhang, J., Liang, C., Sun, H., Lv, Y., Li, Y., Li, T., Li, L., Liu, H., … Shi, X. (2020). Prevention and control of COVID-19 in public transportation: Experience from China. Içinde Environmental Pollution (C. 266, ss. 1-5). Elsevier Ltd. https://doi.org/10.1016/j.envpol.2020.115291
• Souch, J. M., Cossman, J. S., & Hayward, M. D. (2021). Interstates of Infection: Preliminary Investigations of Human Mobility Patterns in the COVID-19 Pandemic. Journal of Rural Health, 37(2), 266-271. https://doi.org/10.1111/jrh.12558
• Süleymanpaşa Belediyesi. (2020). Süleymanpaşa Şehir Sağlık Profili. https://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/11/Suleymanpasa-Belediyesi-Sehir-Saglik-Profili.pdf
• TBB. (2022). Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı Mart 2020-Ocak 2022 Süleymanpaşa İlçesi Toplu Taşıma Yolcu Sayısı Verileri. İçinde Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı.
• TBB. (2015). TEKİRDAĞ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ (İL GENELİ) TOPLU TAŞIMA SİSTEMİ REHABİLİTASYONU ORTAK HİZMET PROJESİ. https://www.corlu.bel.tr/upload/tr/dosya/yayinlar/i.-ara-rapor_16012018093141.pdf
• Tirachini, A., & Cats, O. (2020). Covid-19 and Public Transportation: Current Assessment, Prospects, and Research Needs. Journal of Public Transportation , 22(1), 1-21. https://doi.org/10.5038/2375-0901.22.1.1
• TİSM. (2022). Tekirdağ İl Sağlık Müdürlüğü Süleymanpaşa İlçesi Covid-19 Salgın Verileri. İçinde Tekirdağ İl Sağlık Müdürlüğü.
• TÜİK. (2022, Şubat 4). Süleymanpaşa Nüfusu. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=45500
• UITP. (2020). Public Transport is Covid-Safe, 1-6. https://cms.uitp.org/wp/wp-content/uploads/2020/10/Policy-Brief-PTisCOVID-Safe.pdf
• URL-1, 17-19 Nisan Tarihleri Arasında 30 Büyükşehir ve Zonguldak İl Sınırları İçerisinde Sokağa Çıkma Yasağı, T.C. İçişleri Bakanlığı (2020). https://www.icisleri.gov.tr/17-19-nisan-tarihleri-arasinda-30-buyuksehir-ve-zonguldak-il-sinirlari-icerisinde-sokaga-cikma-yasagi
• URL-2, 2 Gün Sokağa Çıkma Yasağı, T.C. İçişleri Bakanlığı (2020). https://www.icisleri.gov.tr/2-gun-sokaga-cikma-yasagi
• URL-3, 81 İl Valiliğine Kademeli Normalleşme Tedbirleri Genelgesi Gönderildi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2021). https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-kademeli-normallesme-tedbirleri-genelgesi-gonderildi
• URL-4, 81 İl Valiliğine Kısmi Kapanma Genelgesi Gönderildi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2021). https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-kismi-kapanma-genelgesi-gonderildi
• URL-5, 81 İl Valiliğine Lokanta, Restoran, Kafe vb. İşyerleri; Park, Piknik Alanları; Mesire Yerleri ve Giyim Pazarları Genelgesi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2020). https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-lokanta-restoran-kafe-vb-isyerleri-park-piknik-alanlari-mesire-yerleri-ve-giyim-pazarlari-genelgesi
• URL-6, 81 İl Valiliğine Tam Kapanma Tedbirleri Genelgesi Gönderildi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2021). https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-tam-kapanma-tedbirleri-genelgesi-gonderildi
• URL-7, 81 İle Pazar Yerleri Genelgesi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2020). https://www.icisleri.gov.tr/81-ile-pazar-yerleri-genelgesi
• URL-8, Bakanlığımız 81 İl Valiliğine Koronavirüs Tedbirleri Konulu Ek Bir Genelge Daha Gönderdi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2020). https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-koronavirus-tedbirleri-konulu-ek-genelge-gonderildi-08-09-20
• URL-9, Covid-19 Kapsamında Kamu Çalışanlarına Yönelik Tedbirler, Pub. L. No. 2020/11, T.C. Resmî Gazete (2020). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/08/20200826-5.pdf
• URL-10, Haziran Ayı Normalleşme Tedbirleri Genelgesi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2021). https://www.icisleri.gov.tr/haziran-ayi-normallesme-tedbirleri-genelgesi
• URL-11, Kademeli Normalleşme Tedbirleri Genelgesi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2021). https://www.icisleri.gov.tr/kademeli-normallesme-tedbirleri-genelgesi
• URL-12, Koronavirüs ile Mücadele Kapsamında - Yeni Kısıtlama ve Tedbirler Genelgeleri, T.C. İçişleri Bakanlığı (2020). https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-ile-mucadele-kapsaminda-sokaga-cikma-kisitlamalari---yeni-kisitlama-ve-tedbirler-genelgeleri
• URL-13, Koronavirüs ile Mücadelede Kontrollü Normalleşme Süreci, T.C. İçişleri Bakanlığı (2021). https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-ile-mucadelede-kontrollu-normallesme-sureci
• URL-14, Koronavirüs Tedbirleri Genelgesi Kapsamında 149.382 İş Yeri Geçici Süreliğine Faaliyetlerine Ara Verdi, T.C. İçişleri Bakanlığı (2020). https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-tedbirleri-genelgesi-kapsaminda-149382-is-yeri-gecici-sureligine-faaliyetlerine-ara-verdi
• Zhao, J.-Y., Yan, J.-Y., & Qu, J.-M. (2020). Interpretations of “Diagnosis and Treatment Protocol for Novel Coronavirus Pneumonia (Trial Version 7)”. Chinese Medical Journal, 133(11), 1347-1349. https://journals.lww.com/cmj/fulltext/2020/06050/interpretations_of__diagnosis_and_treatment.12.aspx