Disaster Preparedness of Public Hospitals

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 1, 294 - 307, 15.01.2024

Murat Semerci , Saime Şahinöz

https://doi.org/10.35674/kent.1399123

Öz

This study aims to determine the disaster preparedness level of hospitals in Türkiye and to determine whether the disaster preparedness of the hospitals differs according to the characteristics of the hospital, such as its ownership, role, and bed capacity. All hospitals affiliated to the Ministry of Health constitute the universe of the study. 210 hospitals were selected as the sample. The data were collected from the managers of the hospitals, or the personnel assigned by them with survey method. As a data collection form, the Turkish version of the guide named 'Hospital emergency response checklist: An all-hazards tool for hospital administrators and emergency managers' developed by the World Health Organization was used. As a result of the study, it was determined that the average score of the hospitals was 156.83±21.43. The highest average score was obtained from the command control (12.93±1.37) sub-dimension and the lowest average score was obtained from the human resources (22.48±4.80) sub-dimension. When the hospitals were evaluated according to their characteristics, it was determined that the difference between the total disaster preparedness scores according to the number of patients per day per nurse was significant.

Anahtar Kelimeler

Disasters, Disaster Preparedness, Disaster Planning, Disaster Management, Hospitals

Devlet Hastanelerinin Afetlere Hazırlık Durumları

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki hastanelerin afete hazırlık düzeyini belirlemek ve hastanelerin afete hazırlıklılığının hastanenin mülkiyeti, rolü, yatak kapasitesi gibi özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmektir. Araştırmanın evrenini Sağlık Bakanlığına bağlı tüm hastaneler oluşturmaktadır. Örneklem olarak 210 hastane seçilmiştir. Veriler hastanelerin yöneticilerinden veya görevlendirdikleri personelden anket yöntemiyle toplanmıştır. Veri toplama formu olarak Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen 'Hospital emergency response checklist: An all-hazards tool for hospital administrators and emergency managers' adlı kılavuzun Türkçe versiyonu kullanıldı. Araştırma sonucunda hastanelerin ortalama puanının 156,83±21,43 olduğu belirlendi. En yüksek ortalama puan komuta kontrol (12,93±1,37) alt boyutundan, en düşük ortalama puan ise insan kaynakları (22,48±4,80) alt boyutundan alınmıştır. Hastaneler özelliklerine göre değerlendirildiğinde hemşire başına düşen günlük hasta sayısına göre toplam afete hazırlık puanları arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Hazırlığı, Afet Planlaması Afet Yönetimi, Afet Yönetimi, Hastaneler

Kaynakça

• Al-Hajj, S., Abou-El-Hassan, H., Khalil, L., Kaafarani, H. M., & El Sayed, M. (2020). Hospital disaster and emergency preparedness (HDEP) in Lebanon: A national comprehensive assessment. International Journal of Disaster Risk Reduction, 51, 101889. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101889
• Avcı, S., Kaplan, B., Ortabağ, T., & Arslan, S. (2022). Üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin afet konusundaki bilgi ve bilinç düzeyleri. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 94–108.
• Balçık Yalçın, P., Demir Bilgin, İ., & Ürek, D. (2014). Ankara’da seçilen bazı hastanelerde afet yönetimine ilişkin mevcut durum değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 17(1), 45–58.
• Başeğmez, D. (2017). Hastanelerde afet yönetimine ilişkin mevcut durumun değerlendirilmesi ( Balıkesir örneği ). Okan Üniversitesi.
• Canatan, H., Erdoğan, A., & Yilmaz, S. (2015). Hastane afet planlarının önemi üzerine literatür Taraması ve istanbul ilinde bir devlet hastanesinde gerçekleştirilen deprem-yangın-KBRN Tahliye Tatbikatı. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(4), 190–193.
• Çelikli, S. (2010). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi afet yönetimi ekibine olağandışı durumlara hazırlıklı olma konusunda verilen eğitimin değerlendirilmesi ve uygulamanın sınanması. In Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Chan, E. Y. Y. (2017). Public health humanitarian responses to natural disasters. Taylor & Francis.
• Christou, C. (2021). Basics of Hospital Response. In Emergency Medicine, Trauma and Disaster Management (pp. 123–146). Springer.
• CRED. (2022). 2021 Disasters in numbers. https://cred.be/sites/default/files/2021_EMDAT_report.pdf
• Dinçer, S., & Kumru, S. (2021). Afet ve acil durumlar için sağlık personelinin hazırlıklı olma durumu. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 32–43.
• Ersel, M., Aksay, E., & Kıyan, S. (2009). Türkiye’deki acil tıp anabilim dallarının afetlere hazırlık ve eğitim düzeyleri. Turkish Journal of Emergency Medicine, 9(3), 115–121.
• Hassan, E. M., & Mahmoud, H. (2019). Full functionality and recovery assessment framework for a hospital subjected to a scenario earthquake event. Engineering Structures, 188, 165–177. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.engstruct.2019.03.008
• Hastane Afet ve Acil Durum Planları (HAP) Uygulama Yönetmeliği, (2020). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/03/20200318.pdf
• Hurst, J., Scherer, P. R., & Chakraborty, S. (2008). Türkiye-Ekonomik İşbirligi ve Kalkınma Örgütü (OECD): Sağlık Sistemi İncelemeleri. The World Bank.
• Ingrassia, P. L., Mangini, M., Azzaretto, M., Ciaramitaro, I., Costa, L., Burkle, J. F. M., Della, F. C., & Djalali, A. (2016). Hospital disaster reparedness in Italy: a preliminary study utilizing the World Health Organization Hospital Emergency Response Evaluation Toolkit. Minerva Anestesiologica, 82(12), 1259–1266.
• Janati, A., Sadeghi-Bazargani, H., Hasanpoor, E., Sokhanvar, M., HaghGoshyie, E., & Salehi, A. (2018). Emergency response of Iranian hospitals against disasters: a practical framework for improvement. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 12(2), 166–171.
• Kaji, A. H., & Lewis, R. J. (2006). Hospital disaster preparedness in Los Angeles County. Academic Emergency Medicine : Official Journal of the Society for Academic Emergency Medicine, 13(11), 1198–1203. https://doi.org/10.1197/j.aem.2006.05.007
• Kaynak, C., & Kutlu, Y. A. (2023). Tam donanımlı bir hastanede afet ekibinin KBRN farkındalığının değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi, 6(1), 316–332.
• Khan, A., Alowais, J., Nofal, A., & Alama, T. (2021). Assessment of disaster preparedness at general hospitals in Al-Madinah Al-Munawarah Province, Western Region of Saudi Arabia. Saudi Medical Journal, 42(5), 537–542. https://doi.org/10.15537/smj.2021.42.5.20200804
• Koka, P. M., Sawe, H. R., Mbaya, K. R., Kilindimo, S. S., Mfinanga, J. A., Mwafongo, V. G., Wallis, L. A., & Reynolds, T. A. (2018). Disaster preparedness and response capacity of regional hospitals in Tanzania: a descriptive cross-sectional study. BMC Health Services Research, 18(1), 835. https://doi.org/10.1186/s12913-018-3609-5
• Linh, T. N. Q., & Hanh, T. T. T. (2020). Public health and disaster risk reduction: Experiences from Vietnam. In E. Y. Y. Chan & R. Shaw (Eds.), Public health and disasters: Health emergency and disaster risk management in Asia (pp. 265–280). Springer Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-15-0924-7_17
• Liu, Z., & Ota, K. (2017). Smart technologies for emergency response and disaster management. IGI Global.
• Mahdaviazad, H., & Abdolahifar, G. R. (2013). Assessing hospital disaster preparedness in Shiraz, Iran 2011: teaching versus private hospitals. Am J Disaster Med, 8(1), 65–73.
• Melnychuk, E., Sallade, T. D., & Kraus, C. K. (2022). Hospitals as disaster victims: Lessons not learned? JOURNAL OF THE AMERICAN COLLEGE OF EMERGENCY PHYSICIANS OPEN, 3(1). https://doi.org/10.1002/emp2.12632
• Mulyasari, F., Inoue, S., Prashar, S., Isayama, K., Basu, M., Srivastava, N., & Shaw, R. (2013). Disaster preparedness: looking through the lens of hospitals in Japan. International Journal of Disaster Risk Science, 4(2), 89–100.
• Naser, W. N., Ingrassia, P. L., Aladhrae, S., & Abdulraheem, W. A. (2018). A Study of Hospital Disaster Preparedness in South Yemen. PREHOSPITAL AND DISASTER MEDICINE, 33(2), 133–138. https://doi.org/10.1017/S1049023X18000158
• Ncube, A., & Chimenya, G. N. T. (2016). Hospital disaster emergency preparedness: a study of Onandjokwe Lutheran Hospital, Northern Namibia. African Safety Promotion: A Journal of Injury and Violence Prevention, 14(2), 1–17.
• Ortiz-Barrios, M., Gul, M., López-Meza, P., Yucesan, M., & Navarro-Jiménez, E. (2020). Evaluation of hospital disaster preparedness by a multi-criteria decision-making approach: The case of Turkish hospitals. International Journal of Disaster Risk Reduction, 49, 101748. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101748
• Pamuk Cebeci, S., & Arberk, O. K. (2021). Sağlık çalışanlarının hastane afet ve acil durum planı bilgi düzeyi. The Journal of Academic Social Science, 120(120), 103–112.
• Rezaei, F., Maracy, M. R., Yarmohammadian, M. H., & Sheikhbardsiri, H. (2018). Hospitals preparedness using WHO guideline: A systematic review and meta-analysis. HONG KONG JOURNAL OF EMERGENCY MEDICINE, 25(4), 211–222. https://doi.org/10.1177/1024907918760123
• Sarık, M. E., & Cengiz, S. (2022). Hastane afet ve acil durum planı eğitim, hazırlık düzeyi ve çalışanların bilgi seviyelerinin tespit edilmesi: Antalya ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 122–132.
• Schumacher, L., Bonnabry, P., & Widmer, N. (2021). Emergency and Disaster Preparedness of European Hospital Pharmacists: A Survey. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 15(1), 25–33. https://doi.org/DOI: 10.1017/dmp.2019.112
• Seda, G., & Parrish, J. S. (2019). Augmenting critical care capacity in a disaster. Critical Care Clinics, 35(4), 563–573.
• Şen, G., & Ersoy, G. (2017). Hastane afet ekibinin afete hazırlık konusundaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 122–130.
• Skolnik, R. (2016). Global Health 101 (Third edit). Jones & Bartlet Learning.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. https://www.sbb.gov.tr/2023-kahramanmaras-ve-hatay-depremleri-raporu/
• T.C Sağlık Bakanlığı. (2016). Hastane afet ve acil durum planı (hap) hazırlama klavuzu.
• Tekeli Yeşil, S. (2021). Sağlık afet planlarını hazırlayan ve uygulayan sağlık çalışanlarının planlara ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 282–291.
• Top, M., Gider, Ö., & Tas, Y. (2010). An investigation of hospital disaster preparedness in Turkey. Journal of Homeland Security and Emergency Management, 7(1), article 69.
• Tercan, B. &Şahinöz, S. (2021). Nurses’ perceived and actual preparedness for disasters. Int. J. of Health Serv. Res. and Policy6(2), 158-167.
• Türk Tabipler Birliği. (2009). Hekimlerin çalıştıkları yataklı tedavi kurumlarının olağandışı durumlara yönelik hazırlıklılığını değerlendirmeleri araştırması. In Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• Vick, D. J. (2017). Assessment of community hospital disaster preparedness in New York state. Central Michigan University.
• WHO. (2011). Hospital emergency response checklist. An all-hazards tool for hospital administrators and emergency managers. World Health Organization (WHO) Regional Office for Europe: Copenhagen, Denmark.
• WHO. (2022). WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard
• WHO. (2023). Türkiye earthquake: External situation report. https://iris.who.int/handle/10665/370621
• Woyessa, A. H., Teshome, M., Mulatu, B., Abadiga, M., Hiko, N., & Kebede, B. (2020). Disaster preparedness in selected hospitals of Western Ethiopia and risk perceptions of their authorities. Open Access Emergency Medicine, 12, 219-225. https://doi.org/10.2147/OAEM.S260314
• Yalbaz, İ. S. (2008). Afet-aciliyet yönetim sürecinde sahra-acil durum hastaneleri ve bir araştırma. İstanbul Üniversitesi.