The Role of the Municipalities in Creating Earthquake-Resilient Cities: The Case of Erzin

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 2, 369 - 392, 17.03.2024

Defne Dursun , Duygu Canan Bozcuk

https://doi.org/10.35674/kent.1415799

Öz

During the February’s earthquakes in Turkey, although it is located in the disaster area, in the Erzin district of Hatay, no destruction and no death took place. The mayor of Erzin attracted all attention by stating that he did not allow any illegal buildings in the city. It has been observed that earthquakes of the same magnitude cause different levels of damage in different residential areas. The main purpose is to investigate the possible effects of municipalities on the urban damages, and thus to reveal the roles of municipalities in the formation of an earthquake-resilience city. In order to measure the effects of municipalities in Erzin, it has been revealed how much physical, economic, social, legal, administrative and political risk factors affecting the urban damage level are considered in city plans and decisions affecting the development of the city. Local actors and experts in Erzin were interviewed and these interviews were analysed by comparing them with the development of the city, urban plans and risk factors. It has been concluded that municipalities do not take risk factors into account sufficiently and that their impact on creating earthquake-resilience cities is parallel to the intensity and strength of local social demands.

Anahtar Kelimeler

Earthquake-Resilience City, Municipality, Risk Factors, Urban Earthquake Behaviour

Depreme Dirençli Kentlerin Oluşturulmasında Belediyelerin Rolü: Erzin Örneği

Öz

Türkiye’de Şubat depremleri esnasında, afet bölgesinde yer almasına rağmen Hatay ilinin Erzin ilçesinde hiçbir yıkım, can ve mal kaybı olmamıştır. O günlerde Erzin belediye başkanı Erzin’de hiçbir kaçak yapıya müsaade etmediğini belirterek tüm dikkatleri üzerine çekmişti. Aynı büyüklükteki depremlerin farklı yerleşim alanlarında farklı hasar düzeylerine neden olduğu görülmüştür. Bu araştırmanın temel amacı, benzer ölçekli kentlerde depremin etkilerinin farklı boyutlarda yaşanmasında belediyelerin olası etkilerini araştırmak ve böylece depreme dirençli bir kentin oluşumunda belediyelerin rollerini ortaya koymaktır. Dolayısıyla Erzin’deki belediyelerin etkilerini ölçebilmek amacıyla, kent planları ve kentin gelişimini etkileyen kararlarda kentin hasar düzeyini etkileyen fiziki, ekonomik, toplumsal, yasal, yönetsel ve siyasal risk faktörlerinin ne kadar dikkate alındığı açığa çıkarılmıştır. Erzin’de kentsel gelişimi yönlendiren yerel aktörler ve uzmanlarla görüşülmüş ve bu görüşmeler kentin gelişimi, kent planları ve risk faktörleri ile karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Belediyelerin risk faktörlerinden bir kısmını dikkate aldıkları ve depreme dirençli kent yaratma konusundaki etkilerinin yerel toplumsal taleplerin yoğunluğu ve gücü ile paralel olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Depreme Dirençli Kent, Belediye, Risk Faktörleri, Kentsel Deprem Davranışı

Kaynakça

• Ağırgan, M. (2012). Bütün yönleriyle Erzin, Erzin Belediyesi, Edirne.
• Ayyıldız, M., Çiçek, A. ve Ayyıldız, B. (2016). 6360 sayılı büyükşehir yasasının kırsal kesime olası etkileri Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, Özel Sayı, 280-285.
• Balamir, M. (2004). Deprem şurası izlenimleri ve değerlendirmeler, TMH, 433(5), 40-43.
• Balyemez, S. (2010). Kentsel mekânın, deprem risklerinin azaltılmasına yönelik yeniden organizasyonu ve bir toplumsal katılım süreci, Basılmamış Doktora Tezi, İTÜ, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Balyemez, S., Berköz, L. (2005). Hasar görebilirlik ve kentsel deprem davranışı, İTÜ Dergisi, 4(1), 3-14.
• Boyraz, Z. (2007). Erzin’in kuruluşu gelişmesi ve fonksiyonel özellikleri, AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 151-176.
• Çetin, M. (1991). Dörtyol-Erzin Ovası yeraltısularının mevcut durumu ve geliştirilme olanakları üzerinde bir çalışma, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Dalkılıç, Y. (2011). Erzin ve Dörtyol ilçelerinde yoksulluk, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, SDÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Dursun, D. (2018). The concept of resilience a critical evaluation of Erzurum, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8, 295-304.
• Düzgün, H. Ş., Yücemen, M. S. (2022). Kentsel alanlarda bütünleşik deprem riski modeli: Eskişehir örneği, TMMOB AFET Sempozyumu, 201-211, Ankara.
• EJE (2010). Erzin (Hatay) Belediyesinin imar planına esas jeolojik/jeoteknik etüt çalışması, ARE Jeoteknik, Ankara.
• EMB (2017). Hatay ili Erzin ilçesi 3300 hektarlık alanın 1/5000 ve 1/2000 ölçekli imar planına esas mikrobölgeleme etüt raporu, Hatay Büyükşehir Belediyesi, Antakya.
• Emiroğlu, İ. (2001). Geçmişten günümüze Erzin, Erzin Belediyesi Eğitim Kültür ve Tanıtım, İzmir.
• EUİP (2020). Hatay Erzin merkez planlama bölgesi 1/1000 ölçekli revizyon ve ilave uygulama imar planı 1. etap plan açıklama raporu ve plan hükümleri, Erzin.
• Euronews (2023). Deprem fay haritası: En riskli ülkeler hangileri, Türkiye'de hangi il ve ilçeler deprem bölgesinde?, Euronews, 21 Ekim 2023 tarihinde https://tr.euronews.com/2023/02/09/avrupa-deprem-haritasi-en-riskli-ulkeler-hangileri-turkiyede-hangi-il-kacinci-deprem-bolge adresinden erişildi.
• Eroğlu, Ö. (1997). Geostatistical charactrization of Erzin Plain aquifer system, Hatay-Turkey, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, ODTÜ, Ankara.
• ErzinBel (2023a). Akdeniz’in incisi, Erzin Belediyesi, 23 Eylül 2023 tarihinde erzin.bel.tr adresinden erişildi.
• ErzinBel (2023b). Belediye başkanlarımız, Erzin Belediyesi, 24 Eylül 2023 tarihinde https://www.erzin.bel.tr/belediye baskanlarimiz/?doing_wp_cron adresinden erişildi.
• ErzinBel (2023c). Erzin İlçesi 1. Etap 1/1000 ölçekli uygulama imar planı notları değişikliği, Erzin Belediyesi, 25 Eylül 2023 tarihinde https://www.erzin.bel.tr/erzin-ilcesi-1-etap-1-1000-olcekli-uygulama-imar-plani-plan-notlari-degisikligi/?doing_wp_cron=1704490049.4101209640502929687500 adresinden erişildi.
• ErzinBel (2023d). Erzin merkez 1/1000 ölçekli uygulama ve revizyon imar planı 1. Etap, Erzin Belediyesi, 27 Aralık 2023 tarihinde https://www.erzin.bel.tr/erzin-merkez-1-1000-olcekli-ilave-ve-revizyon-uygulama-imar-plani-1-etap/ adresinden erişildi.
• GIDRM (2023). What is disaster risk management?, Global Initiative Disaster and Risk Management, 28 Aralık 2023 tarihinde https://www.gidrm.net/en/gidrm/what-is-drm) adresinden erişildi.
• Hayrullahoğlu, G., Aliefendioğlu Y., Tanrıvermiş, H. (2018). Deprem sonrası kentte oluşacak sorunlara dirençli kent yaklaşımı ile çözüm aranması: Marmara depremi örneği, Kentsel Politikalar içinde (der. A. Mengi, D. İşçioğlu), Palme Yayınevi Akademik Kitaplar, Ankara (290-304).
• JMO (2023a). Türkiye deprem tehlike haritası, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, 7 Eylül 2023 tarihinde https://www.jmo.org.tr/genel/jeoloji_harita.php?kod=9004 adresinden erişildi.
• JMO (2023b). Planlamaya esas jeolojik, jeolojik-jeoteknik ve mikrobölgeleme genelgesi. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, 18 Ekim 2023 tarihinde https://www.jmo.org.tr/mevzuat/mevzuat_detay.php?kod=79 adresinden erişildi.
• Kayar, İ., Kutlu, S. Z. (2022). Kentsel dirençlilik ve çevresel sürdürülebilirlik ilişkisi üzerine bir değerlendirme, Troyacademy, 7 (2), 178-204.
• Kundak, S. (2023). “Yeni teknolojiler mi? Yeni bir bakış bçısı mı?”, Toprak İşveren Dergisi, 137, 4-11.
• Lefebvre, H. (1991). The production of space, (D. Nicholson-Smith, Trans.) Oxford, Blackwell Publishing.
• Mevzuat (2023a). Belediye Kanunu, TC Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Sistemi. 10 Aralık 2023 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5393.pdf adresinden erişildi.
• Mevzuat (2023b). Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun, TC Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Sistemi, 10 Aralık 2023 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5366.pdf adresinden erişildi.
• Mevzuat (2023c). On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, TC Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Sistemi, 12 Aralık 2023 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6360&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden erişildi.
• MTA (2012) Hatay ili jeolojik özellikleri, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Doğu Akdeniz Bölge Müdürlüğü, Adana, 18 Kasım 2023 tarihinde https://docplayer.biz.tr/132528-Maden-tetkik-ve-arama-genel-mudurlugu-dogu-akdeniz-bolge-mudurlugu-hatay-ili-jeolojik-ozellikleri.html adresinden erişildi.
• Özbilgin, M., Erbil, C., Şimşek Demirbağ, K., Demirbağ, O., Tanrıverdi V. (2023). “Afet yönetiminde sorumluluğun yeniden inşası: Deprem, sosyal dramalar, sosyal politikalar”, Sosyal Mucit Academic Review, 4(1), 71-112.
• Özceylan, D., Coşkun, E. (2012). Van depremi sonrası yaşananlar ışığında sosyal ve ekonomik zarar görebilirlik çalışmalarının önemi, Eskişehir OGU İİBF Degisi., 7(1), 167-186.
• Park, R., Burgess, Ernest W. (1925). Şehir: Kent ortamındaki insan davranışlarının araştırılması üzerine denemeler (Çev. P. Karababa-Kayalıgil). Heretik Yayıncılık, Ankara.
• Peker, E., Orhan, E. (2021). Mekânsal planlamada deprem riski ve iklim krizini birlikte ele almak, Planlama, 31(2), 288–301.
• Penpecioğlu, M. (2013) Büyük ölçekli kentsel projeler, mekânın üretimi ve neo-liberal hegemonya: İzmir örneğinde karşılaştırmalı bir araştırma, MEGARON, 8(2), 97-114.
• Renkli Keşifler (2024). Hatay’ın Erzin ilçesinde tek bir bina bile yıkılmadı! Peki bu nasıl oldu?, Renkli Keşifler, 24 Ocak 2023 tarihinde https://www.renklikesifler.com/nasil-yapilir/hatayin-erzin-ilcesinde-tek-bina-bile-yikilmadi-peki-bu-nasil-oldu/7698/#google_vignette adresinden erişildi.
• Resmî Gazete (2018) Büyük Ova Koruma Alanları, 8/1/2018 Tarihli ve 2018/11338 Sayılı Kararnamenin Eki, T.C. Cumhurbaşkanlığı Resmî Gazete, 11 Kasım 2023 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180317.htm adresinden erişildi.
• Şahin, İ. F. (2006). Erzin ilçesinin coğrafyası, Aktif Yayınevi, İstanbul.
• Takur, M. (2002). İstanbul Avrupa yakası yerel yönetimlerinin depreme yönelik uygulamalarının değerlendirilmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İÜ, Deniz Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tam, D. (2004). Çevre ve Deprem Duyarlı Planlamanın Bütünleştirilmesiyle Deprem hasar etkisinin Azaltılması, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, GÜ, Fen Bil. Enstitüsü, Ankara.
• TUİK (2023). Merkezi Dağıtım Sistemi, Türkiye İstatistik Kurumu, 11 Ekim 2023 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr adresinden erişilmiştir.
• TV5 (2023). Büyük yıkım yaşanan Hatay'ın o ilçesinde tek bir enkaz ve can kaybı yok!, TV5, İstanbul, 9 Eylül 2023 tarihinde https://www.tv5.com.tr/buyuk-yikim-yasanan-hatayin-o-ilcesinde-tek-bir-enkaz-ve-can-kaybi-yok adresinden erişildi.
• Üçeçam-Karagel, D., (2018) Hatay ili yerleşme coğrafyası-I: Yerleşmelerin Kuruluşu, Gelişmesi ve İdari Coğrafya Özellikleri, Pegem Akademi, Ankara.
• Yaman Galantini, Z. (2018). Urban resilience as a policy paradigm for sustainable urban planning and urban development: The case of Istanbul, Basılmamış Doktora Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.