Private Art Galleries in Ankara Since 1980: Social Representation and Spatial Transformation

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 1, 498 - 519, 15.01.2025

Ayşe Uysal , Betül Bilge Özdamar

https://doi.org/10.35674/kent.1517227

Öz

Art galleries, which are intermediary spaces for the meeting of works of art with the society, emerged as places of representation of culture and art in the formation of modern life in the capital Ankara after the declaration of the Republic. These new spaces, introduced to the society in the modernization process, enabled works of art to be exhibited and to be visible in the art market. In art galleries, which play a connecting role between society and art, the space organizations and the elements that make up the space have changed and developed in the light of social processes. This change has made exhibition spaces not only places that bring together artists and works of art and the public, but also places of socialization and interaction for the society. This study deals with the representation of private gallery spaces in social life and their interactive spatial transformations, which developed rapidly in the capital after the 1980s. In this regard, in selecting the art galleries examined as samples in the study; The fact that they are active today, that they contain additional functions during the period in which they are discussed, and that they include user interactive spaces have been decisive. In the study, data obtained from oral interviews with participants, in addition to literature reviews, were used to describe social transformation and spatial changes and to convey the transformations of art galleries in the process.

Anahtar Kelimeler

Private Art Gallery, Social Life, Spatial Representation, Spatial Organization

1980 ve Sonrası Ankara’daki Özel Sanat Galerileri: Toplumsal Temsiliyeti ve Mekansal Dönüşümü

Öz

Sanat eserlerinin toplumla buluşmasında aracı mekân olan sanat galerileri, Cumhuriyet’in ilan edilmesinin ardından başkent Ankara’da modern yaşamın oluşumunda kültür ve sanatın temsil mekânı olarak ortaya çıkmıştır. Modernleşme sürecindeki toplumun tanıştığı bu yeni mekânlar, sanat eserlerinin sergilenmesini ve sanat piyasasında görünür olmasını sağlamıştır. Toplum ile sanat arasında bağlayıcı rol oynayan sanat galerilerinde mekân organizasyonları ile mekânı oluşturan ögeler, toplumsal süreçler ışığında değişim ve gelişim göstermiştir. Bu değişim, sergileme mekânlarını yalnızca sanatçı ve sanat eseri ile halkı buluşturan mekânlar olmaktan çıkarıp toplum için sosyalleşme ve etkileşim mekânları olarak karşımıza getirmiştir. Bu çalışma 1980 dönemi sonrası başkentte hızla gelişen özel galeri mekânlarının toplumsal yaşamdaki temsiliyetlerini ve etkileşimli olarak mekânsal dönüşümlerini ele almaktadır. Bu doğrultuda çalışmada örneklem olarak incelenen sanat galerilerinin seçilmesinde; günümüzde aktif olması, ele alındıkları dönem içerisinde ek fonksiyonları barındırması ve kullanıcı etkileşimli mekanları içermesi belirleyici olmuştur. Çalışmada toplumsal dönüşümün ve mekânsal değişimlerin tanımlanması ve sanat galerilerinin süreç içerisindeki dönüşümlerinin aktarılmasında, literatür taramalarına ek olarak katılımcılarla yapılan sözlü görüşmelerden elde edilen verilerden yararlanılmıştır

Anahtar Kelimeler

Özel Sanat Galerisi, Toplumsal Yaşam, Mekansal Temsiliyet, Mekansal Organizasyon

Kaynakça

• Akış, T. (2009). Gündelik Hayat ve Kentsel Mekânlar: Yüksel Yaya Bölgesi Üzerinde Yürümek içinde, Başkent Üzerine Mekân-Politik Tezler: Ankara’nın Kamusal Yüzleri, s.77- 118. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Altuğ, E. (2014). Orası Kamusal Alan. Siyah Beyaz Sanat Galerisi, Ankara.
• Antmen, A. (2005). Türk Sanatında Yeni Arayışlar (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Atmaca, A. (2021). Ankara Sanat Galerilerinden Bir Seçki (1970-1990) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Aydın Altay, S. (2021). Erken Cumhuriyet Dönemi Kültür ve Sanat Yaşamında Ankara İmgesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bayraktar, A.N. (2016). Başkent Ankara’da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. Ankara Araştırmaları Dergisi, 4 (1), s. 67-80.
• Berk, N. Ve Özsezgin, K. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Resmi. Türkiye İş Bankası, Ankara.
• Bican, M. (2022). 1950-2000 Yılları Arasında Ankara’daki Sergi Mekânları ve Galeriler. Ankara Araştırmaları Dergisi, 10(1), s.93-116.
• Can, E. (2013). ‘Kentin Sanatla Olan Hikâyesi’ üzerine Deniz Artun ile Söyleşi. İdeal Kent, (10). s.284-289.
• Çolak, B. (2011). On Dokuzuncu Yüzyıldan Günümüze Türkiye’de Değişen Sergileme Kavramı, Sergi Etkinlikleri ve Sergi Mekânları. Sanat Dergisi, (19), s.1-8.
• Koylan, D. (2013). Bir Etkileşim ve Tüketim Mekânı Olarak Sanat Galerisi Algısının ve Sosyal İşlevlerinin Dönüşümü: İstanbul’daki Sanat Galerisi Olgusu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Galatasaray Üniversitesi, İstanbul.
• Köksal, A. (1999). Türkiye’de Çağdaş Sanat. Cumhuriyetin Renkleri Biçimleri, s.168-178. Türkiye İş Bankası- Tarih Vakfı Ortak Yayını, İstanbul.
• O’Doherty, B. (2010). Beyaz Küpün İçinde ‘Galeri Mekânının İdeolojisi’. Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Otyam, D. (2000, 5 Haziran). ‘Bir Evim Bir De Nev’im’. Sabah Gazetesi.
• Pelvanoğlu, B. (2009). 1980 Sonrası Türkiye’de Sanat: Dönüşümler (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Reiss, J.H. (2001). From Margin to Center The Spaces of Instattation Art. The MIT Press, Cambridge.
• Seyhan, S. (2021). Ankara’da Sanat Koleksiyonculuğu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Sülün, E. N. (2019). Türkiye’de Sanat Koleksiyonculuğu. Hayalperest, İstanbul.
• Şenyapılı, Ö. (1989). Benim Sanatçılarım. Sanat Yapım, Ankara.
• Uysal, A. (2023). 1980 Sonrası Ankara’da Özel Galeri Mekânlarının Toplumsal Temsiliyeti ve Mekânsal İzleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Yurdanur, M. (1980). Seçilmiş Eserler. Temmuz 4, 2024 tarihinde http://metinyurdanur.com.tr/tr/secilmis-eserler adresinden alındı.