GELENEKSEL MALİYETLEME SİSTEMİ İLE FAALİYET TABANLI MALİYETLEME SİSTEMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN ÜRETİM İŞLETMESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Sayı: 12, 657 - 673, 01.12.2017

Ayşe Soy Temür , İlyas İlker İşler

Öz

Değişen müşteri ihtiyaçları, rekabetin artması gibi unsurlar doğrultusunda işletmelerin maliyetlerini hesaplama ve faaliyetlerini belirli performans ölçüleriyle değerlemeleri zaman içerisinde yeterli görülmemeye başlanmıştır. Bu nedenle işletmelerin küresel rekabet ortamında daha başarılı olabilmelerinin yolu faaliyetlerini verimli hale getirmekten geçmektedir. Çalışmanın temel amacı; daha doğru birim maliyet bilgisine ulaşmak için Faaliyet Tabanlı Maliyetleme sisteminin nasıl uygulanabileceği ve uygulamada nasıl sonuçlar alınabileceğinin örnek bir uygulama ile araştırılmasıdır. Uygulama yapılırken aynı işletmenin maliyetleri öncelikli olarak geleneksel sisteme göre, sonrasında ise Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yöntemine göre hesaplanarak karşılaştırma yapılmıştır. Zaman ve kaynak kısıtı dikkate alınarak uygulama tek tip ürün üreten bir işletmede yapılmış olup, bu nedenle maliyet değerleri eşit olarak tespit edilmiştir. Elde edilen veriler değerlendirildiğinde, işletmelerin Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yöntemini kullanması ile maliyetlerin ortaya çıktığı birimler ve maliyet değerleri geleneksel sistemlere kıyasla daha net bir şekilde ortaya konmaktadır. Bu durumun ise işletmelerin geleceğe yönelik olarak alacakları plan ve kararlarına olumlu katkılar sağladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Maliyet Analizi, Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi, Geleneksel Maliyetleme Sistemi, Maliyet Muhasebesi.

COMPARISON OF TRADITIONAL COSTING SYSTEM WITH ACTIVITY-BASED COSTING SYSTEM: AN EXAMPLE OF A PRODUCTION FACILITY OPERATING IN THE FOOD SECTOR

Öz

Business enterprises' evaluating the costs and appraising their activities with specific performance measurements has become insufficient in time with the increasing competition and changing customer demands. For this reason, business enterprises should make their activities productive to be successful in the global competitive environment. The main goal of the practice that is made accordingly; how can the Activity Based Pricing be applied and to research how the results will be with the application with a sample application , to attain more accurate unit pricing. The same companies costs are calculated first with the traditional method then with the Activity based pricing method. Limited time and source are taken into consideration and because of this cost prices are determined equal. Eventually, when the data in hand is evaluated, the units and cost prices are more concrete when the business enterprises use Activity Based Pricing instead of the traditional one. Determining the cost of the business enterprises clearly, has positive contribution for the future plans and decisions.

Anahtar Kelimeler

Cost Analysis, Activity Based Pricing System, Traditional Pricing System, Cost Accounting.

Kaynakça

• Alkan, A. T. (2005). Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi ve Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(13), 39-56. http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/668 adresinden alındı
• Arzova, S. (2002). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yöntemi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Baxendale, S. J. (2001). Activity-Based Costingforthe Small Business: A Primer. Business Horizons, 61-68.
• Çabuk, Y. (2003). Geleneksel Maliyet Sistemlerine Alternatif Bir Yaklaşım: Faaliyet Tabanlı Maliyetleme. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 5(5), 102-108.
• Erdoğan, N. (1995). Faaliyete Dayalı Maliyetleme: Maliyet Muhasebesinde Yeni Bir Yaklaşım. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İİBF Yayınları.
• Ertürk, A. (2012, Haziran). Zemin Etüdü ve Islahı İşlerinde Maliyet Planlaması, Analizi ve Tahmini. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Esen, Ö. M. (2002). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi ve Bir Tekstil İşletmesinde Uygulanması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gümüş, Y. (2007). Üretim İşletmelerinde Lojistik Maliyetlerinin Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemine Göre Hesaplanması ve Bir Uygulama. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hacırüstemoğlu, R. -M. (2002). Maliyet Muhasebesinde Güncel Yaklaşımlar. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• İnnes, J. -F. (1993). Overhead Cost. London: CIMA, Academic Press Ltd. .
• Pazarçeviren, S. (2000). Standart Maliyet Sistemi: Kaynak Tabanlı Maliyetleme Yöntemi. İstanbul: Çizgi Yayıncılık.
• Saygılı, T. (2007). Yönetsel Kararlar Açısından Geleneksel ve Faaliyet Tabalı Maliyetleme Yaklaşımları. Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi(60).
• Soy, A. (2010). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi: Gıda Sektöründe Bir Uygulama. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Unutkan, Ö. (2010). Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi ve Bir Uygulama. Mali Çözüm(97), 87-105.
• Ülker, Y. ,. (2005). Doğru Maliyet Hesaplamada Güvenilir Bir Sistem: Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve John Deere Örneği. Balıkesir Üniversitesi, John Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 189-217.