KİŞİLİK VE MESLEK SEÇİMİ İLİŞKİSİ: TURİZM ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2017, Sayı: 11, 200 - 217, 01.10.2017

Emin Arslan Ediz Güripek , Cemal İnce

Öz

Bireyin topluma ailesine ve kendine daha yararlı olabilmesi için en uygun mesleği seçmesi önemli bir konudur. Meslek seçimini etkileyen sosyo-ekonomik nedenler, işin niteliği, iş garantisi vb. birçok faktör bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise bireyin kişilik özellikleri ile meslek seçimi arasında bir ilişkinin olup olmadığını ve kişilik özelliklerinin meslek seçimini etkileyip etkilemediğini araştırmaktır. Araştırmaya lisans düzeyinde turizm eğitim alan 653 adet öğrenci katılmıştır. Veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Araştırma sonucu elde edilen veriler frekans dağılımı, faktör analizi, güvenilirlik analizi, korelasyon ve regresyon gibi istatistiksel analizlere tabi tutulmuştur. Sonuçlar meslek seçimi ile kişilik arasında boyutlara göre farklı düzeylerde ilişki olduğunu göstermektedir. Kişilik özelliklerinden dışadönüklük ve açıklık faktörlerinin turizm mesleğini tercih ederek seçme üzerinde olumlu, nevrotik kişilik özelliğinin ise olumsuz yönde etkili olduğu görülmektedir. Zorunluluktan dolayı turizm mesleğini seçme üzerinde ise nevrotizm olumlu etkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Kişilik, Meslek Seçimi, Turizm

RELATIONSHIP BETWEEN PERSONALITY AND PROFESSION CHOICE: A RESEARCH ON TOURISM STUDENTS

Öz

Choosing a proper profession is an important issue to a person for being more beneficial to his /her own, family and the society. There are many factors that influence the choice of profession such as socio-economic factors, job quality, job guarantee. The purpose of this study is to investigate whether there is a relationship between personality traits and choice of proffesion and whether personality traits affect the choice of profession. 653 students attending undergraduate level tourism education participated in the research. Survey form was used as data collection tool. There are some statistical analysis made to data in the result of research. These analyzes were, frequency distribution, factor analysis, reliability analysis, correlation and regression. The results show that there is a relationship between the choice of profession and personality at different levels according to factors. Extraversion and openness factors have a positive effect on the selection of tourism profession. Neurotic personality trait has a negative effect on the selection of tourism profession. Despite that, neurotic personality trait has a positive influence on choosing the tourism profession because of necessity.

Anahtar Kelimeler

Personality, Profession Choice, Tourism

Kaynakça

• Alberts, C., Mbalo, N. F., & Ackermann, C. J. (2003). Adolescents' Perceptions of the Relevance of Domains of Identity Formation: A South African Cross-Cultural Study. Journal of Youth and Adolescence, 32(3), 169-184.
• Altun, İ. (2000). Kocaeli Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Kişisel Değerleri ve Meslek Seçimlerine Etki Eden Faktörler. I. Uluslar arası & VIII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı, Antalya: 75- 77.
• Arslan, E. (2017). Otel İşletmelerinde Çalışanların Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Bağlı- lık Ve İş Tatmini Üzerine Etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• Barrick, M.R. ve Mount, M.K. (1991). The Big Five Personality Dimensions and Job Per- formance : A Meta-Analysis,. Personnel Psychology. 44,(1). 1-26.
• Bilgin, Z. ve Ocakçı, A.F. (2009). Ebelik Öğrencilerinde Mesleki Güdülenme, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(3). 40-46.
• Barutçugil, İ.(2003). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Bloch, H., Chemama, R., Gallo, A., Leconte, P., Leny, J.F., Postel, J., Moscovici, S., Re- uchlin, M. &Vurpillot, E. (1991). Grand dictionnaire de la psychologie. Paris: Larousse.
• Büyüköztürk, Ş., (2008), Veri Analizi El Kitabı, Pegem Yayınları, Ankara.
• Çiftçi, G. E., Bülbül, S. F., Muluk, N. B., Duyan, G. Ç., & Yılmaz, A. (2011). Sağlık bilim- leri fakültesini tercih eden öğrencilerin, üniversite ve meslek tercihlerinde etkili olan faktörler (Kırıkkale Üniversitesi örneği). Kartal Eğitim ve Araştırma Has- tanesi Tıp Dergisi, 22(3), 151-160.
• Genç, G., Kaya, A. ve Genç, M. (2007). İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergi- si, 8, (14); 49-63.
• Gürkan, Ç., Dönmez, D. ve Küçükaltan, D. (2011). Turizm Alnında Eğitim Gören Öğ- rencilerin Kariyer Hedefleri: Önlisans Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. 11. Ulusal Turizm Kongresi. 2-5 Aralık 2010. Kuşadası.
• Hansen, J.C. (2005). “Nature, Importance, and Assessment of Interests”, içinde: Career Development and Counseling: Putting Theory and Research to Work, (Editör- ler: S.D. Brown ve R.W. Lent), Wiley, Hoboken, NJ, ss. 387-416.
• James, L. R. & Mazerolle, M. D. (2002). Personality in work organizations. Califor- nia:Thousand Oaks.
• Kamaşak, R. ve Bulutlar, F. (2010). Kişilik, Mesleki Tercih ve Performans İlişkisi: Aka- demik Personel Üzerine Bir Araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: 1309 -8039.
• Kim, H.J., Shin, K.H., & Umbreit, W.T. (2007). Hotel job burnout: The role of persona- lity characteristics. Hospitality Management, 26,421–434.
• King, S., (1989). Sex Differences in a Casual Model of Career Maturity, Journal of Co- unseling and Development. 68, pp:208-215.
• Kniveton, B.H. (2004). The Influence and Motivations on Which Students Base Their Choice of Career. Research in Education, 72, 47-57.
• Koç, B. (2006). İlgi Ölçümlerinin Madde Sayısının Azaltılması ve Yaş Ranjının Genişle- tilmesine Yönelik Bir Geçerlik-Güvenirlik Çalışması. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana.
• Köknel, Ö. (2005). Kaygıdan Mutluluğa Kişilik (17. Bs.), İstanbul: Altın Kitaplar Yayın- ları.
• Kuzgun, Y. (1988). Kendini Değerlendirme Envanterinin Geçerlilik ve Güvenilirliğine İlişkin Çalışmalar, V. Ulusal Psikoloji Kongresi, İzmir.
• Luzzo, D.A., (1994). Assessing the Value of Social-Cognitive Constructs in Career De- velopment. Annual Convention of the American Psychological Association. Los Angeles: California.
• Özsoy, E. & Yıldız, G. (2013). Kişilik kavramının örgütler açısından önemi: bir literatür taraması. İşletme Bilimi Dergisi, 1(2), 1-12
• Pekkaya M. ve Çolak N. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin Önem Derecelerinin AHP ile Belirlenmesi. International Journal of Social Science. 6 (2), 797-818.
• Pilavcı, D. (2007). Bilgi Çağında Değişen Kariyer Anlayışı ve Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Tercihlerini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Uygulama, (Yayınlanma- mış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sarıkaya, T. Ve Korshid, L. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi: Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Bahar, 7(2), 393-423.
• Scarbecz M, Ross JA. (2002) Gender Differences in Firstyear Dental Students’ Mootiva- tion to Attend Dental School. J Dent Educ. 66 (8). pp:952-961.
• Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A., (2002). Beş Faktör Kişilik Envanterinin Gelişti- rilmesi –I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması, Türk Psikoloji Dergisi , 17 (49), 21 - 33
• Soysal, A. (2008). Çalışma Yaşamında Kişilik Tipleri: Bir Literatür Çalışması, http://www.ceis.org.tr/dergiDocs/makale129.pdf, ss:4-19.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uy- gulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• TDK, (2016). Türk Dil Kurumu. Kişilik.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.588fb0 099d78b8.05142768, sayfasından 11.11.2015 tarihinde erişilmiştir.
• Tınar, M.Y.(1999). Çalışma Yaşamı ve Kişilik. Mercek Dergisi, MESS, 91-98.
• Türküm, A.S., (2004). Çağdaş Yaşamda Kişilik ve Kişilerarası İlişkiler, A.Ö.F. Yayınları.
• Wortman, C.B. ve Loftus, E. F., (1988) Psychology, Third Edition, Alfred A.Knopf, Inc., New York..
• Yılmaz, H., Üre, Ö. ve Sürücü, A. (1996). Rehberlik Ders Notları, Konya.
• Zel, U., (2001). “Yönetimde Kişilik ve Kişilik Özellikleri”; Yönetim ve Organizasyon (İçinde), Editör: S. Güney, Nobel Yayınları, Ankara
• Zengin, B, Şen, L.M. ve Taşar, O. (2011). Marmara Bölgesinde Turizm Lisans Öğrencile- rinin Konaklama Sektöründe Cinsiyete Göre Kariyer Düşünceleriyle İlgili Bir Araştırma, International Conference on Euroasian Economies. 11-14 Kasım 2011. Bişkek