Evaluation of Karataş Stream (Pazaryolu-Erzurum) in terms of Some Hydrobiological, Hydrological and Physicochemical Water Quality Characteristics, Fish Fauna and Hydro-Electric Power Plant Project

Yıl 2022, , 712 - 724, 15.12.2022

Bülent Verep , Davut Turan , Cengiz Mutlu

https://doi.org/10.31466/kfbd.1137884

Öz

In this study, it was aimed to determine some hydrobiological, hydrological and physicochemical water quality characteristics of Karataş stream passing through Karataş village of Pazaryolu district of Erzurum province, to examine the creek bed area where a HEPP project planned on the river will be established and to evaluate it in terms of fish population, physicochemical water quality and hydrological parameters. For this purpose, water and fish samples were taken from the downstream at the entrance of Karataş village to the upstream of the stream, and the flow rate of each channel to agricultural garden was tried to be determined by measuring the flow rate in the water channels connected to the agricultural lands along the stream bed. As a result of the measurements and observations made in the riverbed during the study, it was found that five different fish species belonging to the families Salmonidae, Leuciscidae, and Cyprinidae live in the Karataş stream, that the physico-chemical water quality is first class or very clean according to the standards for water quality of inland waters, and that agricultural products are produced by using the stream water around the river basin. It has been observed that an important natural fish production and feeding area has been formed at the mouths of the irrigation channels on the stream bed, thanks to both the water quality and the vegetation of the stream bed. Therefore, it has been concluded that this aquatic habitat should be protected and that the HEPP project planned to be built on the riverbed of Karataş creek may cause irreversible effects both on the aquatic life of the river and on the agricultural production in the terrestrial areas of the river basin.

Anahtar Kelimeler

Karataş stream, Fish fauna, Water quality

Karataş Deresi (Pazaryolu-Erzurum)’nin Bazı Hidrobiyolojik, Hidrolojik ve Fizikokimyasal Su Kalitesi Özellikleri, Balık Faunası ve Hidro-Elektrik Santral Projelendirilmesi Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada Erzurum iline bağlı Pazaryolu ilçesinin Karataş köyünden geçen Karataş deresinin bazı hidrobiyolojik, hidrolojik ve fizikokimyasal su kalitesi özelliklerinin belirlenmesiyle akarsu üzerinde planlanmış bir HES projesinin kurulacağı dere yatağı alanının incelenmesi ve balık popülasyonu, fizikokimyasal su kalitesi ve hidrolojik parametreler açısından değerlendirmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Karataş köyü girişinde bulunan mansaptan akarsuyun membasına kadar su ve balık örneklemeleri yapılmış, akarsu yatağı boyunca tarım arazilerine bağlanan su kanallarında akış hızı ölçülerek her arkın debisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma süresince akarsu yatağında yapılan ölçüm ve gözlemler neticesinde Karataş deresinde Salmonidae, Leuciscidae ve Cyprinidae familyalarına ait 5 farklı balık türünün yaşadığı, fizikokimyasal su kalitesinin kıta içi su kalite standartlarına göre 1. sınıf veya çok temiz statüsünde olduğu ve akarsu havzasının etrafında dere suyu kullanılarak tarımsal ürünler üretilmesi sebebiyle habitatın çok iyi korunduğu, gerek su kalitesi ve gerekse akarsu yatağının bitki örtüsü sayesinde dere yatağı üzerindeki sulama kanalları ağızlarında önemli bir doğal balık üretim ve besleme bölgesinin oluştuğu gözlemlenmiştir. Dolayısıyla bu sucul yaşam alanının korunması gerektiği ve Karataş deresi akarsu yatağı üzerinde kurulması planlanan HES projesinin gerek akarsu sucul yaşamına ve gerekse akarsu havzası karasal alanlarındaki tarımsal üretimine geri dönüşümsüz etkiler oluşturabileceği kanısına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karataş deresi, Balık faunası, Su kalitesi

Kaynakça

• Anonim, 2020, Çoruh Havzası Taşkın Yönetim Planı, T.C. Tarım Ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Taşkın Ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanlığı, Ankara.
• Berg, L.S., 1949. Freshwater Fishes of the U.S.S.R. and Adjacent Countries. Academy of Sciences of the U.S.S.R. Zoological Institute, Vol I-II-III, 341s.
• Kuru, M., 1971. The Fresh water Fish Fauna of Eastern Anatolia. İstanbul Üniversitesi. Fen Fakültesi Mecmuası, 36, 137-147.
• Kuru, M., 1975. Dicle-Fırat, Kura-Aras, Van Gölü Karadeniz Havzası Tatlısularında Yaşayan Balıkların (Pisces) Sistematik ve Zoocoğrafik Yönden İncelenmesi. Doçentlik Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye, X+180 sayfa.
• Slastenenko, E., 1955-1956. Karadeniz Havzası Balıkları. Et Balık Kurumu Umum Müdürlüğü 4. Yayınları, 711s.
• Turan, D., 2003. Rize ve Artvin Yöresindeki Tatlı su Balıklarının Sistematik ve Ekolojik Yönden İncelenmesi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye, XXIV+184 sayfa.
• Turan, D., Kottelat M., Kırankaya Ş.G., and S. Engin. 2006a. Capoeta ekmekciae, a New Species of Cyprinid Fish from Norheastern Anatolia, (Teleostei: Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 17,147-156.
• Turan, D., Kottelat M., Ekmekçi F.G. and İmamoğlu H.O., 2006b. A Rewiev of Capoeta tinca, with Descriptions of Two New Species from Turkey (Teleostei: Cyprinidae). Revue Suisse de Zoologie, 113, 421- 436.
• Turan, D., Kottelat, M. and Engin, S., 2009. Two New Species of Trouts, Residentand Migratory, Sympatric in Streams of Northern Anatolia (Salmoniformes: Salmonidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 20, (2009 [2010]), 289–384.
• Verep, B., Taşpınar Ölmez, B. & Mutlu, T. (2019). Salarha havzası akarsuları fiziko-kimyasal su kalitesinin araştırılması. Anadolu Çev. Ve Hay. Dergisi, 4(2), 188-200.
• Verep, B., Mutlu, T. , Çakır, V. & Aydın, G. (2017). Determination of physico-chemical water quality of Derepazarı Stream (Rize-TURKEY) and evaluation according to some water quality standards, Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences , 2 (1) , 19-22 . DOI: 10.35229/jaes.297643.
• Mutlu, T. and Verep, B., (2018). The Water Quality Of Streams Flowing Into South Eastern Black Sea Coasts In Terms Of Physico-Chemical Properties, Fresenius Environmental Bulletin, Vol.27, ss.3752-3758.