Giresun'da Faaliyet Gösteren Çay İşletmelerinde İnovasyonun Önündeki Gizli Engellerin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Belirlenmesine Yönelik Bir Uygulama

Yıl 2023, , 639 - 651, 15.06.2023

Salih Memiş , Selçuk Korucuk

https://doi.org/10.31466/kfbd.1255861

Öz

Küreselleşmeyle beraber işletmelerin pazarlarda ayakta kalabilmesi ve rekabet avantajı elde etmesi zor bir duruma dönüşmüştür. Günümüz pazarlarında rekabet üstünlüğü elde etmede en önemli unsurlardan olan maliyet artık tek bir belirleyici unsur olmaktan çıkmıştır. Bu değişimler, işletmelerin fark oluşturan bir özelliği olan inovasyon faaliyetlerine yönelmesine sebebiyet vermiştir. İnovasyon, işletmelerin rekabet üstünlüğü elde etmesi, karlılığını arttırması ve yeni ürünlerle pazarda yer alarak değer oluşturmasında önemli bir araç haline gelmiştir. Özellikle tarım sektörünün günümüz ekonomik yapısında sürdürülebilir üretimin kaynağı Ar-Ge ve inovasyona bağlıdır. İşletmelerin, rekabet edebilmeleri için fark meydana getirmek ve yenilikçi olma koşulları eskiden ana koşul iken günümüzde işletmelerin hayatta kalabilmelerini sağlayacak olan bir temel zorunluluktur. Ancak inovasyona dair kurumsal yapıların içerisinde yönetim yardımı olmadan, serbest zaman ve kaynaktan yoksun projeler yalnızca fikir, en iyi ihtimalle de kısıtlı iyileştirme düzeyinde kalma tehlikesi bulunmaktadır. Bu sebeple işletmelerde inovasyon aşamasının başarılı bir biçimde uygulanarak yönetilebilmesi amacıyla bu aşamada meydana gelen kurumsal engelleri bertaraf etmek gerekir. Giresun ili özelinde çay işletmelerinde inovasyonun yaygınlaşmasının önündeki gizli engeller ortaya çıkarılmaya çalışılan bu çalışmada Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden biri olan Bulanık AHP yöntemi kullanılmıştır. Bulanık AHP yöntemiyle yapılan araştırma sonucunda çay işletmelerinde inovasyonun önündeki gizli engellerden en yüksek ağırlığa sahip kriter “Nitelikli Personel ve Teknik Deneyim Yetersizliği” olmuştur. Diğer taraftan çay işletmelerinde inovasyonun önündeki gizli engeller için en az ağırlığa sahip olan faktörün ise “İnovasyona Bakış Açısı (Riskli Görme)” olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnovasyon, Gizli Engeller, Çay İşletmeleri, Bulanık AHP Yöntemi.

Destekleyen Kurum

Giresun Üniversitesi BAP

Proje Numarası

240222-24

Teşekkür

Bu çalışma, Giresun Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi( SOS-BAP-A- Proje Numarası: 240222-24) tarafından desteklenmiştir.

An Application Aimed at Determining the Hidden Obstacles in Front of Innovation in Tea Enterprises Operating in Giresun with Multi-Criteria Decision-Making Methods

Öz

With globalization, it has become a difficult situation for enterprises to survive in the Sundays and gain a competitive advantage. Cost, which is one of the most important factors in achieving competitive advantage in today's Sundays, has ceased to be a single determining factor. These changes have caused businesses to turn to innovation activities, which is a feature that makes a difference. Innovation has become an important tool for enterprises to achieve competitive advantage, increase profitability and create value by taking part in the Sunday with new products. Decently, the source of sustainable production in today's economic structure of the agricultural sector depends on R&D and innovation. In order for enterprises to compete, creating a difference and innovative conditions were the main conditions in the past, but today it is a basic necessity that will ensure the survival of enterprises. However, within the corporate structures related to innovation, there is a danger that projects lacking free time and resources will only remain at the level of ideas and, at best, limited improvement without the help of management. For this reason, in order for the innovation phase to be successfully implemented and managed in enterprises, it is necessary to eliminate the institutional obstacles that occur at this stage. In this study, which attempts to reveal the hidden obstacles to the spread of innovation in tea enterprises in Giresun province, the Fuzzy AHP method, one of the Multi-Criteria Decision-Making methods, was used. As a result of the research conducted using the fuzzy AHP method, the criterion with the highest weight among the hidden obstacles to innovation in tea enterprises was “Lack of Qualified Personnel and Technical Experience”. On the other hand, it has been determined that the factor that has the least weight for hidden obstacles to innovation in tea enterprises is the “Perspective on Innovation (Risky Vision)”.

Anahtar Kelimeler

Innovation, Hidden Obstacles, Tea Enterprises, Fuzzy AHP Method

Proje Numarası

240222-24

Kaynakça

• Akman, G.ve Alkan, A. (2006). Tedarik Zinciri Yönetiminde Bulanık AHP Yöntemi Kullanılarak Tedarikçilerin Performansının Ölçülmesi: Otomotiv Yan Sanayiinde Bir Uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Yıl: 5 Sayı: 9 Bahar 2006/1 23-46.
• Ávila, L. V., Filho, W. L., Brandli, L., Macgregor, C. J., Molthan-Hill, P., Özuyar, P. G. and Moreira, R. M. (2017), Barriers to innovation and sustainability at universities around the World, Journal of Cleaner Production, 164, 1268-1278.
• Aydın, E. ve Cağıl, G . (2020). Bulanık Ahp ve Bulanık Hedef Yaklaşımı ile Hammadde Tedarikçisi Seçimi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9 (5) , 3568-3597 . Retrieved from http://www.itobiad.com/tr/pub/issue/57287/766655
• Aygören, H. (2011). İnovasyon Yönetimi, İstanbul Sanayi Odası Kalite ve Teknoloji İhtisas Kurulu (ISO-KATEK)
• Chang, D.Y. (1996). “Application of the Extent Analysis Method on Fuzzy AHP,” European Journal of Operation Research, Vol. 95, No. 3, 1996, pp. 649-655. doi:10.1016/0377-2217(95)00300-2.
• Chuang, F. H., Weng, H. C.and Hsieh, P. N. (2019). A qualitative study of barriers to innovation in academic libraries in Taiwan. Library Management, 40(6/7), 402-415.
• Cinar, E., Trott, P. and Simms, C. (2019) A systematic review of barriers to public sector innovation process, Public Management Review, 21:2, 264-290,
• Cinar, E., Trott, P. and Simms, C. (2021), An international exploration of barriers and tactics in the public sector innovation process. Public Management Review, 23(3), 326-353.
• Das, P., Verburg, R. Verbraeck, A. and Bonebakker, L. (2018), Barriers to innovation within large financial services firms An in-depth study into disruptive and radical innovation projects at a bank, European Journal of Innovation Management, 21 (1), 96-112.
• Demirbas, D., Hussain, J. G. and Matlay, H. (2011). Owner‐managers' perceptions of barriers to innovation: empirical evidence from Turkish SMEs. Journal of small business and enterprise development, 18(4), 764-780.
• Durna, U. (2002). “Yenilik Yönetimi”, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Elçi, Ş. (2007). İnovasyon: Kalkınma ve Rekabetin Anahtarı, 2.baskı, y.y, Tecnopolisgrup.
• Emiroğlu, B. D., (2022), Kırsal Turizm İşletmelerinde İnovasyon Ve İnovasyonun Önündeki Engeller, Sosyal ve Beşerî Bilimlerde Güncel Araştırmalar, II, 107-128. Gece Kitaplığı.
• Erdal, H. ve Korucuk, S. (2018). Lojistik Sektöründe İnovasyon Önceliklerinin Belirlenmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (36) , 1-24
• Erkek. A. (2017). 2005-2015 Yılları Arasında Türkiye’de Uygulanan Ar-Ge ve İnovasyon Politikalarının Kobi’ler Üzerindeki Etkisi: Konya Tarım Alet Ve Makineleri İmalat Sektörü Örneği, KTO Karatay üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Göker, A. (2001). İnovasyonda Yetkinleşmek: Rekabet Üstünlüğüne Giden Yol. Rekabet Nereye Kadar? Nasıl? Ankara: Gazi Üniversitesi İİBF Dekanlığı ve Rekabet Kurumu.
• Güner, H. (2005). Bulanık AHP ve Bir İşletme İçin Tedarikçi Seçimi Problemine Uygulanması. Pamukkale Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• Huang, Y. F., Azevedo, S. G., Lin, T. J., Cheng, C. S. and Lin, C. T. (2021). Exploring the decisive barriers to achieve circular economy: Strategies for the textile innovation in Taiwan. Sustainable Production and Consumption, 27, 1406-1423.
• Kahraman, C. (2008). FuzzyMulti-Criteria Decision Making: Theoryand Applications with Recent Developments,Vol. 16, Springer.
• Korucuk, S. (2018). Soğuk Zincir Taşımacılığı Yapan İşletmelerde 3PL Firma Seçimi: İstanbul Örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16) , 341-366.
• Memiş, S. ve Korucuk, S. (2019). Dematel ve Vikor Bütünleşik Yaklaşımı ile Gıda İşletmelerinde İnovasyon Çeşitlerinin Önceliklendirilmesi ve En İdeal Firma Seçimi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, Supplement 1 , 1070-1084
• Najda-Janoszka, M. and Kopera, S. (2014). “Exploring Barriers to Innovation in Tourism Industry–The Case of Southern Region of Poland”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 110, 190-201.
• Organ, A.and Kenger, M. D. (2018). Bütünleşik Bulanık AHP-Bulanık MOORA Yaklaşımının Market Personeli Seçimi Problemine Uygulanması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Volume: 6 Number: ICEESS’ 18 , 271-280.
• Öztürk, A., Ertuğrul, İ. ve Karakaşoğlu, N., (2008). Nakliye Firması Seçiminde Bulanık Ahp Ve Bulanık Topsıs Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 25 (2), 785-824.
• Radicic, D. (2021). Financial and non-financial barriers to innovation and the degree of radicalness. Sustainability, 13(4), 1-15.
• Reynolds, J.and Hristov, L. (2009). Are there barriers to innovation in retailing?. The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 19(4), 317-330.
• Saaty, T.L. and Niemira, M.P., (2006), A frameworkformaking a betterdecision, Research Review, 13(1).
• Sezen Akar, G. ve Çakır, E. (2016). Lojistik Sektöründe Bütünleştirilmiş Bulanık Ahp - Moora Yaklaşımı İle Personel Seçimi . Journal of Management and Economics Research, 14 (2), 185-199 .
• Sheu, J. B. (2004), “A Hybrid Fuzzy-Based Approach for Identifying Global Logistics Strategies”, Transportation Research, 40, 1, 39-61.
• Tekin, Y.ve Durna, U. (2012). “Otel İşletmelerinde Yenilik Yönetimi Uygulamaları Alanya'da Beş ve Dört Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma.” Journal of Alanya Faculty of Business/Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, 4(3).
• Topel A. (2006). Analitik Hiyerarşi Prosesinin Bulanık Mantık Ortamındaki Uygulamaları-Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Xie, X. M., Zeng, S. X. and Tam, C. M. (2010). Overcoming barriers to innovation in SMEs in China: A perspective based cooperation network. Innovation, 12(3), 298-310. .