Evaluation of the Impacts on Water Quality from Meteorological Changes Due to Differences in Altitude by GIS: A Comparison for Two Morphologically Different Lakes

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 26, 15.06.2020

Hüseyin Cüce , Erkan Kalıpcı Beyhan Taş , Muhammet Yılmaz

https://doi.org/10.31466/kfbd.649297

Cited By: 8

Öz

In this study, an assessment of the meteorological changes of natural and artificial water resources due to elevation to sea level, which is determined as one of the factors affecting water quality, is made in GIS environment. The comparison of physical and chemical water quality values of Gaga Lake Wetland with 68 m altitude and Çambaşı Pond with 1732 m altitude in Ordu province and the effects of altitude difference between two study points on water quality of these ecosystems were spatially analyzed. In order to better understand the effects of surface water quality in the lakes, the results obtained from the 3 seasons measurement studies were compared with the distribution maps. With all data analysis results, assessment of environmental quality standarts was made by considering the meteorological, ecological and sociological differences between of the regions where both water ecosystems are located and it was found that some physico-chemical parameters were negatively affected due to the intense seasonal transitions. In the last part of the study, results of differences in land use, trophic changes caused by proximity to point and diffuse pollutant sources are discussed. And also some suggestions have been developed for the sustainable management, protection and more efficient use of these water resources by taking into consideration the classification criteria within the framework of the Regulation on Surface Water Quality.

Anahtar Kelimeler

Water quality, Lake, Wetland, GIS, Spatial analyst

Rakım Farklılığı Nedeniyle Oluşan Meteorolojik Değişimlerin Su Kalitesine Olan Etkilerinin CBS ile Değerlendirilmesi: Morfolojik Olarak Farklı İki Göl için Bir Karşılaştırma

Öz

Bu çalışmada doğal ve yapay su kaynaklarının su kalitesini etkileyen etkenlerden birisi olarak saptanan deniz seviyesine olan yükseklikten kaynaklı meteorolojik değişimlerin CBS ortamında bir değerlendirmesi yapılmıştır. Ordu İli sınırları içerisinde 68 m rakıma sahip Gaga Gölü Sulak Alanı’nın ve 1732 m rakıma sahip Çambaşı Göleti’nin fiziksel ve kimyasal su kalitesi değerlerinin karşılaştırılması ve iki çalışma noktası arasındaki rakım farkının bu su ekosistemlerinin su kaliteleri üzerindeki etkileri mekânsal olarak analiz edilmiştir. Göllerdeki yüzey suyu kalitesinde oluşabilecek etkilerin daha iyi anlaşılabilmesi için 3 mevsim sürdürülen ölçüm çalışmalarından elde edilen bulgular dağılım haritaları vasıtasıyla karşılaştırılmıştır. Tüm veri analizi sonuçlarıyla beraber her iki su ekosisteminin bulunduğu bölge arasındaki meteorolojik, ekolojik ve sosyolojik farklılıklar göz önüne alınarak çevre kalite standartlarında görülen etkilerin değerlendirmesi yapılmış ve bölgeye özgü yoğun mevsimsel geçişler yaşanması nedeniyle bazı fiziko-kimyasal parametrelerin olumsuz yönde etkilendiği görülmüştür. Çalışmanın son bölümünde arazi kullanım farkı, noktasal ve yayılı kirletici kaynaklara olan yakınlığın oluşturduğu trofik düzeydeki değişimlerin sonuçları tartışılmış ve Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği çerçevesinde sınıflandırma kriterleri göz önüne alınarak bu su kaynaklarının daha verimli kullanımı, korunması ve sürdürülebilir yönetimi konusunda bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Su kalitesi, Göl, Sulak alan, CBS, Konumsal analiz

Kaynakça

• Akkan, E., Gürgen, G. (1993). Gaga Gölü (Ordu). Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2: 241–249
• Arslanoğlu, M., Özçelik M., (2005). Sayısal Arazi Yükseklik Verilerinin İyileştirilmesi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart - 1 Nisan 2005, Ankara.
• Baron J., Schmidt T., Hartman M. (2009). Climate-induced Changes in High Elevation Stream Nitrate Dynamics, Global Change Biology 15, 1777–1789, doi: 10.1111/j.1365-2486.2009.01847.x
• Bakan, G, (1995). The Study of The Sapanca Lake Ecosystems: Sediment Characterization and Water Quality Modeling. A.Ph.D. Thesis. METU, Ankara.
• Bayraktar, H., Turalıoğlu, F. S. (2004). Atmosferik Çökelme Tayin Yöntemleri. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10 (1), 9-17.
• Beklioğlu, M., İnce, O., Tüzün, I. (2003). Restoration of the eutrophic Lake Eymir, Turkey, by manipulation after a major external nutrient control I. Hydrobiologia, 489: 93-105.
• Candan, A. Y. (2011). Gaga Gölü Sulak Alanı (Fatsa, Ordu) Fitoplanktonu ve Trofik Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi, Ordu.
• Christophoros C. ve Fytianos K., (2006). Conditions Affecting the Release of Phosphorus from Surface Lake Sediments, J. Of Environmental Quality; 35:4, 1181-1192.
• Cüce H., Bakan G. (2017a). Sığ Sularda Nutrient Seviyelerine Sediman Kalitesinin Etkisinin Konumsal Olarak Değerlendirilmesi: Cernek Gölü Örneği. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(5): 546-555.
• Cüce H., Bakan G. (2017b). Sığ Bir Gölde Sediman Kalitesinin Trofik Duruma Etkisinin Değerlendirilmesi; Balık Gölü Örneği (Kızılırmak Deltası). Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, Arşiv, Cilt 7, Sayı 1.
• ÇŞB, (2018) Ordu İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Ordu.
• Dodson, S. L., Arnott, S. E., Cottingham, K. L. (2000). The relationship in lake communities between primary productivity and species richness. Ecology, 81: 2662-2679.
• EC, (2000). Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23October 2000, Establishing a Framework for Community Action in the Field of Water Policy (Water Framework Directive).
• Egemen, Ö. (2006). Su kalitesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Yayın no:14, 6. baskı, 150 s, Bornova-İzmir.
• Günay, P. D. (2018). Su Kimyası ve Kimyasal Temel İşlemler. Balıkesir Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Balıkesir.
• Güner, D. D. (2011). Limnoloji, İç Kullanımlar İçin Limnoloji Ders Notları (Derleme). Trakya Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Edirne.
• Kırımker, K. (2014). Prezi Web Sitesi: Https://Prezi.com/Lg5anwywjpyx/Sularda-Sertlik/ Erişim Tarihi: Ekim 2019.
• Kristensen, P., Hansen, H. O. (1994). European rivers and lakes, assessment of their environmental state. European Environmental Agency, EEA Environmental Monographs 1, 122 p.
• KUDAKA (2016). Yüksek Rakım Ürünlerinin Markalaşması, TRA1, Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, kudaka.org.tr. Erişim Tarihi: Kasım 2019.
• OSİB (2017). Göller ve Sulak Alanlar Eylem Planı 2017-2023. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Pusceddu, A., Gambi C., Manini E. and Danovaro R., (2007). Trophic state, ecosystem efficiency and biodiversity of transitional aquatic ecosystems: analysis of environmental quality based on different benthic indicators, Chemistry and Ecology, Vol. 23, No. 6, 505–515
• Raicevic V., Bozic M., Rudic Z., Lalevic B. ve Kikovic D., (2011). The evolution of the eutrophication of the Palic Lake (Serbia), African Journal of Biotechnology Vol. 10(10), pp. 1736-1744.
• Royal, G. (2016). Rosuarıtma. Web Sitesi: hHttps://Rosuaritma.com/İletkenlik-Ve-Tds-Nedir, / Erişim Tarihi: Mayıs 2019.
• Taş, B. (2006). Derbent Baraj Gölü (Samsun) su kalitesinin incelenmesi. Ekoloji, 15(60): 1-6.
• Taş, B. (2016). Phytoplankton community and ecological state of a high-mountain lake within an Important Natural Area (Eastern Black Sea, Turkey). Fundamental and Applied Limnology, 189/1, 51-61.
• Taş, B., (2011). Gaga Gölü (Ordu, Türkiye) Su Kalitesinin İncelenmesi., Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, İlkbahar 2 Cilt, Vol: 1 Sayı: 3(1), Sayfa 43-61.
• Taş, B., (2012). Diversity of Phytoplankton and Trophic Status in the Gaga Lake, Turkey. Energy Education Science and Technology Part A: Energy Science and Research, 30(1): 33-44.
• Taş, B., Candan, A.Y., Can, Ö., Topkara, S. (2010). Ulugöl (Ordu)'ün bazı fiziko-kimyasal özellikleri. Journal of FisheriesSciences.com, 4(3): 254-263.
• Taş, B., Kolören, Z. (2017). Evaluation of water qualities of discharging area of some running waters into Black Sea in the Central Black Sea Region of Turkey. Review of Hydrobiology, 10(1): 1-19.
• Taş, B., Tepe, Y., Ustaoğlu, F., Alptekin, S. (2019). Benthic algal diversity and water quality evaluation by biological approach of Turnasuyu Creek, NE Turkey. Desalination and Water Treatment, 155: 402-415.
• Tepe, Y., Boyd, C.E. (2003). A reassessment of nitrogen fertilization for sunfish ponds. Journal of World Aquaculture Society, 34 (4), 505-511.
• Topkara, S. (2011). Çambaşı Göleti (Kabadüz, Ordu) Fitoplanktonu ve Trofik Yapısının İncelenmesi. T.C. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Biyoloji Anabilim Dalı, Ordu.
• Tsagli J. A., (2006). Spatial Distribution of Water Quality and Eutrophication Levels of Wetlands; A Case Study of Lake Cuitzeo-Mexico, A Thesis for The Degree of Master’s of Science (Supervisor: Vekerdy Z.) International Ins. for Geo-Information Sci. and Earth Observation, NL.