MESLEK HASTALIKLARINI ÖNLEMEYE YÖNELİK DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ KAPSAMINDA LİSTE YÖNTEMİNİN ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 163 - 206, 30.10.2023

Çiğdem Yorulmaz

https://doi.org/10.59909/khm.1318698

Cited By: 1

Öz

İnsanlar, zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmak zorundadır. Çalışanların fizyolojik risklere maruz kalmadan çalışması, yaşam hakkının bir gereğidir. Çalışma koşullarından kaynaklı sağlık durumlarının bozulması halinde çalışanlar, meslek hastalığı ile karşı karşıya kalır. Meslek hastalığının varlığından bahsedebilmek için sigortalı olunması, sigortalının bedenen ve ruhen zarara uğraması, bu durumun uzun süre çalışmadan veyahut yürütülen işten kaynaklanması gerekmektedir. Bu koşulların varlığı halinde 5510 sayılı SSGSSK. m.14 kapsamında meslek hastalığı sigortasından yararlanabilmek için ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru ve bu durumun sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi gereklidir. Çalışmamız, meslek hastalığı kavramı ile sınırlı ele alınmış olduğundan meslek hastalığı sigortasından yararlanabilme koşulları ile sağlanan haklar incelenmemiştir.
Meslek hastalığının önlenmesi halinde çalışanların yaşam hakkı korunurken, işverenin meslek hastalığının sonuçlarıyla karşılaşması engellenerek tazmin yükümlülüğü ortadan kalkacak, aynı zamanda işveren işgücünü de kaybetmemiş olacaktır. Devlet ise sosyal riskin önlenmesi nedeniyle sigorta yardımı yükümlülüğünden kurtularak ülke ekonomisinin olumsuz yönde etkilenmesi engellenecektir. Meslek hastalıklarının önlenmesine yönelik uluslararası belgelerde, mukayeseli hukukta birçok düzenleme yapılmış, verilerin toplanmasının önemi vurgulanmış, oluşturulan Meslek Hastalıkları Listeleriyle bu hastalıklara karşı dikkatli hareket edilmesi gerektiği, farkındalığının artırılmasının önemi belirtilmiştir. Hukukumuzda Devlet oluşturduğu kurumsal yapıyla meslek hastalıklarının önlenmesine yönelik uygulamaları yerine getirmektedir. Ülkemizde oluşturulan Meslek Hastalıkları Listesinde yer alan hastalıklarla ilgili önleyici mekanizmanın etkin çalışması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Meslek hastalığı, Meslek Hastalıkları Listesi, iş sağlığı ve güvenliği, eğitim, farkındalık, iş sağlığı ve güvenliği kültürü.

THE EFFECT OF THE LIST METHOD WITHIN THE SCOPE OF STATE OBLIGATIONS TO PREVENT OCCUPATIONAL DISEASES

Öz

People have to work to meet their essential needs. It is a requirement of the right to life that employees work without being exposed to physiological risks. In case of deterioration of health status due to working conditions, employees are faced with occupational diseases. In order to be able to talk about the existence of an occupational disease, it is necessary to be insured, to suffer physical and mental damage to the insured, and this situation must be caused by working for a long time or by the work carried out. In the presence of these conditions, SSGSSK No. 5510. In order to benefit from occupational disease insurance under Article 14, it is necessary to apply to the Social Security Institution and document this situation with a health board report. Since our study is limited to the concept of occupational disease, the conditions for benefiting from occupational disease insurance and the rights provided have not been examined.
In the event of prevention of occupational disease, the right to life of the employees will be protected, the employer will not be faced with the consequences of the occupational disease, and the compensation obligation will be eliminated, and at the same time, the employer will not have lost its workforce. The state, on the other hand, will be freed from the obligation of insurance assistance due to the prevention of social risk, and the country's economy will be prevented from being adversely affected. In international documents for the prevention of occupational diseases, many regulations have been made in comparative law, the importance of data collection has been emphasized, and the importance of raising awareness of these diseases has been emphasized with the Occupational Diseases Lists created. In our law, the State carries out the practices for the prevention of occupational diseases with the institutional structure it has created. It is important that the preventive mechanism works effectively for the diseases included in the Occupational Diseases List created in our country.

Anahtar Kelimeler

Occupational disease, List of Occupational Diseases, occupational health and safety, education, awareness, occupational health and safety culture.

Kaynakça

• Akdeniz, Ayşe Ledün. “İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Zararlardan Sorumluluğunun Hu-kuki Niteliği”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 72/2 (2014), s.3-29. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/97911. (E.t 30.09.2022).
• Akdeniz, Ayşe Ledün. Meslek Hastalığı Kavramı Üzerine, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2015.
• Akın, Haydar. “Tıp Tarihi Yazımında Yöntem; Hastalık Kavramı ve Hastalık Tanımı”, https://www.academia.edu/37354551/Tıp_Tarihi_Yazımında_Yöntem_Hastalık_Kavramı_ve_Hastalık_Tanımı, (E.t 14.06.2022).
• Akkışla, H. Sena. “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sebebiyle İşverenin Yarışan Sorumluluğu”, İstanbul Barosu Dergisi, 96/1, (2022), s.145-166, https://www.istanbulbarosu.org.tr/files/yayinlar/dergi/ibd20221/148/. (E.t 30.09.2022).
• Alper, Yusuf. Sosyal Sigortalar Hukuku, Bursa: Dora Yayıncılık, 2020.
• Aslan, M. Yasin. “İdari Yaptırımlar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 15, (2009), s.173-188. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2009-85-564. (E.t 08.10.2022).
• Ayazen, Genco. “İş Kazalarının Önlenmesinde Uzun Vadeli Strateji: Güvenlik Kültürü ve Farkındalık”, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, 92, (2014), s.20-25.
• Aytaç, Ömer, Muzaffer Çağlar Kurtdaş. “Sağlık- Hastalığın Toplumsal Kökenleri ve Sağlık Sosyolojisi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25/1, (2015), s.231-250. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/157413. (E.t 15.09.2022).
• Balcı, Mesut. Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2021.
• Baloğlu, Cem. Avrupa Birliği ve Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2013.
• Baloğlu, Cem. “Avrupa Birliği’nde İş Sağlığı ve Güvenliği Politikaları”, Kamu-İş Dergisi, 14,/2, (2015), s.97-114, https://www.tuhis.org.tr/pdf/1426.pdf, (Erişim Tarihi 15.09.2022).
• Bayram, Fuat. “Çalışma Yaşamında Ön Plana Çıkan İş Sağlığı ve Güvenliği Problemleri”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 12/45, (2015), s.71-84.
• Bayram, Fuat. “Yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatımıza Hâkim Olan İlkeler”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2/7, (2005), s.1104- 1128.
• Bayram, Fuat. İş Güvenliği Hukukunda Denetim, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2009.
• Centel, Tankut. Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2021.
• Coşan, Münevver Merve Marmara. “Sosyal Güvenlik Sistemimizde İş Kazası ve Meslek Hastalığı Kavramı ve İşverenin Hukuki Sorumluluğu”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ticaret Üniversitesi, İstanbul, 2017, https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/95884, (Erişim Tarihi 22.09.2022).
• Çağlayan, Çiğdem. İşyeri Temsilcileri ve İşçiler İçin Meslek Hastalıkları Rehberi, İstanbul: Birleşik Metal İş Yayıncılık, 2015.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. Meslek Hastalıkları ve İş ile İlgili Hastalıklar Tanı Rehberi, Avrupa Birliğinin Finansal Desteği ile İSGİP kapsamında hazırlanmıştır, Basılı Yayın.
• Çenberci, Mustafa. Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi. Ankara: Olgaç Matbaası, 1885.
• Çetin, Emrah. Ulusal ve Uluslararası Hukuk Boyutuyla Sosyal Güvenlik Hakkı ve Etkinleştirilmesi (Covid-19 Pandemisiyle), Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2021.
• Çiçekli, Bülent. Avrupa Sosyal Şartı Temel Rehber, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2001.
• Demiral, Yücel. “Türkiye’de Meslek Hastalıkları Tartışmasına Katkı”, Madde, Diyalektik ve Toplum Dergisi, 5/1, (2022), s.51-55, https://bilimveaydinlanma.org/madde-diyalektik-ve-toplum-cilt-5-sayi-1/, (E.t 20.09.2022).
• Durmuş, Seda Arslan. “COVID-19’un İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bakımından Değerlendirilmesi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 78/2, (2020), s.363-393, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1351637, (E.t 03.10.2022).
• Eker, Doğukan. İş Sağlığı ve Güvenliğinde Kamusal Yaptırımlar, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2021.
• Ekin, Ali. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yükümlülüklere Uymamanın Sonuçları (İşveren Açısından), Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2010.
• Ekmekçi, Ömer, Ayşe Köme Akpulat ve Ayşe Ledün Akdeniz. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, İstanbul: Oniki-levha Yayıncılık, 2021.
• Ekmekçi, Ömer. “Obligation of Training the Employees on Occupational Health and Safety”, Annales de la Faculte de Droit d’Istanbul, 37/54, (2005), s.11-19, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/6154, (E.t 03.10.2022).
• Erginbaş, Emel. “Avrupa Birliğinin Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliğine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2010, http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/46580.pdf, (E.t 29.09.2022).
• Esen, Bünyamin. “Türk Hukukunda İş Kazası ve Meslek Hastalığı Hallerinde İşverenin Hukuki Sorumluluğu”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 9/36, (2012), s.191-206.
• Esen, Bünyamin. “6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Gereğince Verilen İdari Para Cezalarına İtiraz ve Dava Yolları”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 12/45, 2015, s.85-113.
• Güneş, Volkan. Türk Borçlar Kanunu ile İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Çerçevesinde İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Sorumluluğun Hukuki Niteliği, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2017.
• Güngör, Hasan Atilla. “İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Nedeniyle İşverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu Karşısındaki Tazminat Sorumluluğuna İlişkin Anayasa Hukuku Açısından Bir Değerlendirme”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 14/54, (2017), s.725-764.
• Güzel, Ali, Ali Rıza Okur ve Nurşen Caniklioğlu, Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2021. Hüseyinli, Namık, Tayfur Süleyman Koç. “Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Meslek Hastalıklarının Kayıt Altına Alınmasına İlişkin Yasal Düzenlemeler”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 15/58, (2018), s.453-492.
• Ilıman, Ebrar Zeynep. “Türkiye’de Meslek Hastalıkları”, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 1/1, (2015), s.21-36, https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaysad/issue/16703/173672, (E.t 15.09.2022).
• International Labour Organization, “Diagnostic and Exposure Criteria for occupational diseases: Guidance Notes for Diagnostis and Prevention of the Diseases in the ILO List of Occupational Diseases (revised 2010)”, Shengli Niu, Caloudio Colosio, Michele Carugno and Anil Adisesh (ed) 2022, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---lab_admin/documents/publication/wcms_836362.pdf, (E.t 13.10.2022).
• International Labour Organization, “The Prevention of Occupational Diseases Report”, 25.03.2013, s.1-16, https://www.ilo.org/safework/info/WCMS_208226/lang--en/index.htm, (Date of Access 02.09.2022).
• Internatıonal Labour Organızatıon. “Identification and Recognition of Occupational Diseases: Criteria for Incorporating Diseases in the ILO List of Occupational Diseases, Meeting of Experts on The Revision of The List of Occupational Diseases”, (Recommendation No. 194) Geneva, 27–30 October 2009, s.1-7, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/meetingdocument/wcms_116820.pdf, (E.t 02.09.2022).
• İnciroğlu, Lütfi. “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedeniyle Oluşan Zararda Hangi Hallerde İşverenin Tazminat Sorumluluğu Yoktur?”, (2022), https://legal.com.tr/blog/genel/is-kazasi-veya-meslek-hastaligi-nedeniyle-olusan-zararda-hangi-hallerde-isverenin-tazminat-sorumlulugu-yoktur/, (E.t 29.09.2022).
• İren, Ertan. “İşçilerin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyma Yükümlülüğü ve İhlali Halinde Karşılaşacakları Müeyyideler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 3, (2006), s.92-102.
• İşçi, Bülent Ferat. Temel Kavramlar ve Meslek Hastalığının Tarihsel Gelişimi, İstanbul: Onikilevha Yayıncılık, 2017.
• Kabakçı, Mahmut. “İş Sağlığı ve Güvenliğinin Hukuk Sistemindeki Yeri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 86, (2009), s.249-267. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2010-86-583, (E.t 02.10.2022).
• Kanbur, Savaş, Ceyhun Arca. “İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Tespit Süreci”, Savaş Kanbur (Haz), Ankara: Güneş Yayıncılık, 2018.
• Karabulut, Mustafa. İdari Yaptırımların Hukuki Rejimi, Ankara: Turhan Yayıncılık, 2008.
• Karakaş, İsa. İş Kazası & Meslek Hastalığı İhtilafları ve Çözüm Yolları, Ankara: Berikan Yayıncılık, 2012.
• Keçeci, C. Şenay. “2010-2016 Yılları Arasında Türkiye’de Beklenen ve Tespit Edilen Meslek Hastalıkları Sayılarının Karşılaştırılması”, Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 18/2, (2020), s.52-60, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ashd/issue/52234/579635, (E.t 02.10.2022).
• Kızılyar, Sema Ayatar. “Ceza Yaptırımı ile İdari Yaptırım Ayrımı”. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 8 (Özel Sayı), (2013), s.1637-1667, https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/19146/203201, (E.t 08.10.2022).
• Kim, Eun-A, Seong-Kyu Kang. “Historical Review of the List of Occupational Diseases Recommended by the International Labour Organization (ILO)”, Annals of Occupational and Environmental Medicine, 25/14, (2013), s.1-10, https://aoemj.biomedcentral.com/articles/10.1186/2052-4374-25-14, (Date of Access 02.09.2022).
• Kocabaş, Fatma, Ufuk Aydın, Verda Canbey Özgüler, Mustafa Necmi İlhan, Seher Demirkaya, Nihan Ak ve Cansu Özbaş. “Çalışma Ortamında Psikososyal Risk Etmenlerinin İş Kazası, Meslek Hastalıkları ve İşle İl-gili Hastalıklarla İlişkisi”, Sosyal Güvence Dergisi. 14, (2018), s.28-62, https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyalguvence/issue/42316/509165, (E.t 03.10.2022).
• Korkusuz, Refik ve Suat Uğur. Sosyal Güvenlik Hukuku. Bursa: Ekin Yayıncılık, 2022.
• Limon, Aslıhan. “Türk Hukuk Sisteminde İş Sağlığı ve Güvenliği”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 1, (2012), s.209-242, https://dergipark.org.tr/tr/pub/mdergi/issue/16881/175766, (E.t 02.10.2022).
• Mandriolia, Daniele, Vivi Schlünssenb, Balázs Ádámd, / Robert A. Cohene, Claudio Colosiof, Weihong Chenh, Axel Fischeri, Lode Godderisj, Thomas Göenk, Ivan D.Ivanovl, Nancy Leppinkm, Stefa Mandic-Rajcevicf, Federica Mascif, Ben Nemeryj, Frank Pegal, Annette Prüss-Üstünl, Daria Sgargib, Yuka Uji-tam, Stevie van der Mierdena, Muzimkhulu Zungun and Paul T.J. Scheeperso, “WHO/ILO Work-Related Burden of Disease and İnjury: Protocol forSystematic Reviews of Occupational Exposure to Dusts and/or Fibres and ofthe Effect of Occupational Exposure to Dusts and/or Fibres on Pneumoconiosis”, Environment International, 119, (2018), s.174-185,
• Narter, Sami. “Meslek Hastalığında Kusur Tarihinin Belirlenmesi”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, 22, (2022), s.93-130.
• Narter, Sami. “Meslek Hastalıklarında Sorumluluklar ve Sigortasız Çalışanın Meslek Hastalığına Tutulması”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, 2, (2015), s.19-43.
• Niu, Sehengli. “The ILO Activities on Occupational Diseases, Occupational Diseases in the EU the System(s) and Their Role”, 03-04.12.2013, s.1-40, https://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=11290&langId=en, (E.t 11.10.2022).
• Nurdoğan, Ali Kemal. “Uluslararası Çalışma Örgütünün (UÇÖ-ILO) Yüzüncü Yıl Dönümü ve Türkiye İlişkileri”, Bitlis Eren Üniversitesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 3/4, (2018), s.78-95, https://dergipark.org.tr/tr/pub/beuiibfaid/issue/41892/471291, (E.t 04.10.2022).
• Ocak, Sami. “Maden ve Yeraltı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Gelişmeler”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 12/45, (2015), s.143-173.
• Odaman, Serkan. “İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Tarafların Önemli Hak ve Yükümlülükleri ile Uluslararası Standart”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 3/11, (2006), s.879-897.
• Olgaç, Cüneyt/ Bulut, Mehmet. İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Uygulamaları, Ankara: Bilge Yayıncılık, 2013.
• Öçal, Mehmet, Özal Çiçek. “Türkiye ve Avrupa Birliği’nde İş Kazası Verilerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Emek ve Toplum Dergisi, 6/16, (2017), s.616-637, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/393187, (E.t 03.10.2022).
• Özveri, Murat. İşçi Sağlığı, İş Güvenliği ve İş Cinayetleri, İstanbul: Birleşik Metal-İş Yayıncılık, 2015.
• Özveri, Murat. “İşçi Sağlığı ve Güvenliğinde İşverenin Sorumluluğu: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ile Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Ortak Komisyon Kararı”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hu-kukuna İlişkin Yargı Kararları ve İncelemeleri Dergisi, 3/7, (2008), s.79-92.
• Pinosova Miriama, Miriam Andrejiova, Miroslav Badida and Marek Moravec. “Occupational Disease as the Bane of Workers” Lives: A Chronological Review of the Literature and Study of Its Development in Slovakia Part I, Arif Ahmed A ve Paul Rajib Paul (ed), International Journal of Environmental Research and Public Health, 18/11 5910, (2021), s.1-29, https://www-ncbi-nlm-nih-gov.translate.goog/pmc/articles/PMC8197831/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc, (E.t 04.10.2022).
• Sarmış, İmran, Osmanbey Şahin. “Avrupa Sosyal Şartı”, Fazlı Aydın (Haz.), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yayını. https://www.csgb.gov.tr/media/1318/avrupa-sosyal-şartı.pdf, (E.t 01.09.2022).
• Saygun, Meral. “İş Sağlığı Güvenliği ve Meslek Hastalıkları Konularında Uluslararası Yaklaşımlar”, http://www.hisam.hacettepe.edu.tr/ismeslekhastaliklari/97MeralSaygun.pdf, (E.t 29.09.2022).
• Seratlı, Gaye Burcu. “4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre İş Sağlığı ve Güvenliği”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2/7, (2005), s.1130- 1171.
• Seven, Mehmet Ali, Ali Osman Engin. “Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12/2, (2008), s.189-212, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/32119, (E.t 11.10.2022).
• Sözer, Ali Nazım. Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2023.
• Sümer, Haluk Hadi. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Sümer, Haluk Hadi. Hukuka Giriş, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Süzek, Sarper. “İşçilerin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Hakları ve Yükümlülükleri”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2/6, (2005), s.610-622.
• Süzek, Sarper. Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun İlliyet Bağı Teorisi, Ankara: Sevinç Yayıncılık, 1975.
• Şakar, Müjdat. İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2020.
• Şen, Mustafa, Salih Dursun ve Murat Güven. “Türkiye’de İş Kazaları: Avrupa Birliği Ülkeleri Bağlamında Bir Değerlendirme”, Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9/16, (2018), s.1167-1190, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/559316, (E.t 10.10.2022).
• Şen, Seyhan, Gülşen Barlas, Selçuk Yakıştıran, Ilknur G.Derin, Berna A.Şerifi, Ahmet Özlü, Lutgart Braeckman, Gert van der Laan and Frank van. Dijk, “Prevention of Occupational Diseases in Turkey: Deriving Lessons From Journey of Surveillance”, Safety and Health at Work, 10, (2019), s.420-427, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2093791118304682, (Date of Access 11.10.2022).
• Şener, Ahmet Melik. “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Göre İşverenin Sorumluluğu”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 11/42, (2014), s.113-136.
• Şimşek, Tahsin. “Meslek Hastalığında Yükümlülük Süresi”, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, 69, (2010), s.23-27.
• Temir, Arif. (Açıklamalı ve Uygulamalı) İş Sağlığı ve İş Güvenliği, Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2021.
• Tuncay, Can, Ömer Ekmekçi, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2021.
• Uluslararası Çalışma Örgütü. “Önleyici Sağlık ve Güvenlik Kültürünün Oluşturulması, 1981 Tarihli ve 155 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Sözleşme, 2022 Tarihli Protokolü ve 2006 Tarihli ve 187 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi’ne Yönelik Klavuz”, s.1-12, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/publication/wcms_450452.pdf, (E.t 28.09.2022).
• Uşan, Fatih. Türk Sosyal Güvenlik Hukukunun Temel Esasları, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2009.
• Uşan, Fatih, Canan Erdoğan. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Yılmaz, Fatih. “Avrupa Birliği ve Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği: Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Etkinlik Düzeyinin Ölçülmesi”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Ankara, 2019, http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/44532.pdf, (E.t 05.05.2023).
• Yılmaz, Aslı, Fatih Yılmaz. “Türkiye’de Kömür Madenciliğinde Yaşanan İş Kazalarının Dünya Ülkeleri ile Karşılaştırılması”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 11/43, (2014), s.21-43.