ANONİM ŞİRKET BİRLEŞMELERİNDE AYRILMA AKÇESİ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 343 - 359, 30.04.2024

Hayri Bozgeyik , Şule Işın

https://doi.org/10.59909/khm.1442124

Öz

Şirket birleşmelerinde pay sahipliğinin devamı kural olmakla birlikte Türk Ticaret Kanunu’nda buna bir istisna olarak pay sahipleri için ayrılma akçesi alarak ayrılma hakkı düzenlenmiştir. Birleşmede kural olarak devralan şirket, devredilen şirketteki payları elde edecek değerde pay ve haklar üzerinde talep imkanına sahip olmakta, böylece, devrolunan şirketteki her bir ortağın eski şirketteki payının değeri karşılanmakta ve bu pay sahipleri sahip oldukları eski payların verdiğine eşit haklara sahip olmaktadır. Pay sahiplerinin ayrılma hakkı ve ayrılma akçesi talep imkânı yenilik doğurucu bir hak niteliğindedir. Birleşmede çıkarma hakkının sadece devredilen şirket ortakları için tanınmış olması, birleşme ile devralan şirket bünyesinde bir sinerji yakalamanın amaçlandığını göstermektedir. Ayrılma akçesi talep hakkı, devredilen şirket ortaklarına tanınmış bir haktır. Seçim hakkı tek taraflı bir bildirimle kullanılmakta ve bildirim devralan şirkete ulaşınca hüküm doğurmaktadır. Ayrılma akçesi için belirlenecek değerin, elde edilecek şirket paylarının gerçek değeri olması, gerçek değerin hesaplanmasında birleşme sonucu sona eren şirketin değerinin değil, yaşayan şirketin değerinin baz alınması gerekmektedir. Payın gerçek değeri, şirket varlıkları ve kârlılık durumu gibi şirketin finansal verilerine ilişkin birtakım unsurlar göz önünde bulundurularak hesaplanan pay değeridir. Payın gerçek değerin belirlenmesi konusunda finans öğretisinde çeşitli yöntemler dile getirilmekle birlikte kanaatimizce her duruma uygulanacak bir tek yöntem yerine somut olayın özelliklerine bakılarak bir belirleme yapılması daha uygun olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şirket birleşmeleri, birleşmede çıkarma hakkı, pay sahiplerinin çıkma hakkı, ayrılma akçesi, birleşme sözleşmesi

The Opt-Out Fund in Joint Stock Company Mergers

Öz

Although the continuation of shareholding is the rule in mergers, the Turkish Commercial Code regulates an opt out right and fund for shareholders as an exception to this rule. In a merger, as a rule, the acquiring company has the right to claim the shares and rights with the value that will acquire the shares in the transferred company, thus, the value of the shares of each shareholder in the transferred company in the old company is met and these shareholders have rights equal to the rights granted by the old shares they hold. The shareholders' right to exit and the right to demand a separation fund is an formative right. The fact that the right to exit in a merger is recognised only for the shareholders of the transferred company shows that the merger aims to achieve a synergy within the transferee company. The right to demand an opt out fund is a right granted to the shareholders of the transferred company. This right is exercised through a unilateral notification and becomes effective when the notification reaches the transferee company. The value to be determined for the opt out fund must be the real value of the company shares to be acquired. The calculation of the real value shall be based on the value of the surviving company, not the value of the company terminated as a result of the merger. The real value of the shares is the value of the shares calculated by taking into consideration certain factors related to the financial data of the company, such as the company's assets and profitability status. Although various methods are mentioned in the finance doctrine on the determination of the real value of the share, in our opinion, it would be more appropriate to make a determination based on the characteristics of the concrete case rather than a single method to be applied to all cases.

Anahtar Kelimeler

Merger, squeeze out merger, opt-out right, opt-out fund, merger contract

Kaynakça

• Akbilek, Nevzat. Türk ve Avrupa Birliği Hukukunda Anonim Şirket Birleşmelerinde Pay Sahibinin Korunması. Ankara: Adalet Yayınevi, 2009. (Kısaltma: Pay Sahibinin Korunması)
• Al Kılıç, Şengül. Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Ticaret Şirketlerinin Birleşmesi. İstanbul: Beta, 2009.
• Bakırcı, Sadiye Sıla. “Şirketler Hukukunda Birleşme İşlemleri Sebebiyle Ayrılma Akçesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2020.
• Bora, Sevda. “Şirket Birleşmeleri ve Birleşme Sözleşmelerinde Ortaklıktan Çıkarma”. Terazi Hukuk Dergisi. 11/124 (2016): s. 37-50.
• Coştan, Hülya. Anonim Ortaklıkların Birleşme Bölünme Tür Değiştirme Yoluyla Yenden Yapılandırılmasında Alacaklılarının Korunması. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2007. (Kısaltma: Alacaklıların Korunması).
• Develi, Bilge. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde Ayrılma Akçesi”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 27/1-2 (2013): s. 443-489. (Kısaltma: “Ayrılma Akçesi”)
• Göktürk, Kürşat. “Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticaret Şirketlerinin Birleşme Süreci ve Bazı Sorunlar”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 27/1-2 (2013): s. 631-662.
• İmregün, Oğuz. Kolektif Komandit Ortaklıklar ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Ortaklıklar. İstanbul: Yasa Yayınları, 1989. (Kısaltma: Ortaklıklar)
• İpekel Kayalı, Ferna. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Birleşmeler. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2014. (Kısaltma: Birleşmeler)
• Kendigelen, Abuzer. Yeni Türk Ticaret Kanunu, Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler. İstanbul: Oniki Levha, 2011.
• Koşer, Nihal. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Birleşmede Ayrılma Akçesi”. Türkiye Adalet Akade-misi Dergisi. 9/34 (Nisan 2018): s. 367-385.
• Manavgat, Çağlar. Aleni Pay Alım Teklifi. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu, 1997. (Kısaltma: Pay Sahibinin Korunması)
• Moroğlu, Erdoğan. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Değerlendirme ve Öneriler. 7.Baskı, İstanbul: Oniki Levha 2012. (Kısaltma: Pay Sahibinin Korunması)
• Oğuzman, M. Kemal ve Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. 1. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012. (Kısaltma: Pay Sahibinin Korunması)
• Okutan Nilsson, Gül. Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’na Göre Şirketler Topluluğu Hukuku. İstanbul: Oniki Levha, 2009. (Kısaltma: Pay Sahibinin Korunması)
• Özatlan, Yurdal. Anonim Şirket Birleşmelerinde Ortaklık Paylarının ve Ortaklık Haklarının İncelenmesi Davası (Denkleştirme Davası). İstanbul: Oniki Levha, 2014. (Kısaltma: Denkleştirme Davası)
• Özdamar, Emine. “Ayrılma Akçesinin Hesaplanması Bakımından Gerçek Değer Kavramı”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 27/3 (2023): s. 141-168.
• Öztürk Almaç, Tuğçe. “Ticaret Şirketlerinin Birleşmesinde Ortaklık Haklarının Devamlılığı İlkesi”. Konya Karatay Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya 2018.
• Poroy, Reha, Tekinalp, Ünal ve Çamoğlu, Ersin. Ortaklıklar Hukuku C. 1. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2019.
• Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Genel Esaslar. Ankara: Adalet 2017. (Kısaltma: Genel Esaslar)
• Sönmez, Yusuf Ziya. Anonim Ortaklıklarda Pay Sahiplerinin Ortaklıktan Ayrılma Hakkı. İstanbul: Beta 2009. (Kısaltma: Ortaklıktan Ayrılma Hakkı)
• Sulu, Muhammed. “Şirketler Topluluğunda Satın Alma Hakkı, Ayrılma Akçesi ve Anonim Şirketten Çıkarma Üzerine Düşünceler”. İstanbul Hukuk Mecmuası. 80/1 (2022): s. 213-248.
• Şimşek, Yağmur. “6102 Sayılı TTK Hükümleri Uyarınca Birleşme Prosedürü ve Sonuçları”. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul 2022.
• Tekinalp, Ünal. “Birleşmelerde Ayrılma Akçesi”. REGASTA. 2/1 (2012): s. 21-29. (Kısaltma: “Ayrılma Akçesi”)
• Tekinalp, Ünal. Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2015.
• Türk, Hikmet Sami. Ticaret Ortaklıklarının Birleşmesi. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, 1986.
• Tütüncü, Muharrem. Hâkim Şirketin Azınlığın Paylarını Satın Alma Hakkı (Squeeze Out) -TTK md. 208. İs-tanbul, 2017. (Kısaltma: Squeeze Out)
• Yasaman, Hamdi. Anonim Ortaklıklarının Birleşmesi, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, 1987.