Vossische Zeitung’e Göre Hilafet Meselesi

Yıl 2019, Sayı: 2, 22 - 34, 30.06.2019

Mehmet Yılmazata

Öz

3 Mart 1924 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi hilafeti ilga etmişti. Türkiye’den başka bu olay Alman matbuatınca da yakından takip edilmiştir. Bu suretle, Berlin’in en eski ve Almanya’nın sayılı liberal gazetelerinden “Vossische Zeitung” incelenmeye tabii tutulmuştur. Gazete haberlerinde meseleye ehemmiyet atfedilmekle beraber dolaylı olarak Almanya ve Türkiye’nin içerisinde bulunduğu siyasi ve içtimai değişiminin mukayese edildiği de görülmüştür. Hilafet meselesi daha çok tarih olgusu olarak algılanmış ve Türk İnkılap süreci ile dönemin Türk Dış politikası Batılı devletlere karşı başarılı bir hamle olarak tasvir edilmiştir. Hilafetin ilgası, determinist bir tarih akışıyla değil, tarihsellik tarih felsefesi anlayışı doğrultusunda Türk-İslam tarihinin kültürel tecrübesi çerçevesinde doğal bir süreç olarak tarif edilir

Anahtar Kelimeler

Vossische Zeitung, Alman Basın Tarihi, Gazetecilik Tarihi, Tarih Felsefesi/ Tarihsellik, Cumhuriyet Tarihi, Türk Tarihi, İslam Tarihi

The Caliphate Debate and the “Vossische Zeitung”

Öz

On March 3rd 1924 the Turkish Grand National assembly abolished the Caliphate. Besides Turkey, the German Press did follow those developments carefully. Within that scope, the subject has been researched in the Vossische Zeitung, Berlin’s oldest and one of Germany’s most respected liberal German newspapers. The subject has been followed up carefully in the newspaper; furthermore it is striking to see that parallels have been drawn between Turkey’s and Germany’s sociological and politic circumstances. The subject of the Caliphate has been treated more as an historical event while Turkish foreign policy as well as Turkey’s reformist politics have been described as a successful move against Western imperialism. Besides that, the abolition of the Caliphate has not been treated in a deterministic view of history, but according to the historicist philosophy of history that evaluates the events as a natural outcome of the cultural and historical experiences of Turkish and Islamic history

Anahtar Kelimeler

Vossische Zeitung, German Press History, History of Journalism, Philosophy of History/Historicism, History of The Republic Of Turkey, Turkish History, History of Islam

Kaynakça

• Vossische Zeitung, 5 Mart 1924-15 Mart 1924
• Aksoy, E. (2015). Başlangıcından Günümüze Türkiye’de Fransız Okulları, Synergies Turquie n° 8, 29-46.
• Akşin, Ş. (1976). İstanbul hükümetleri ve Millı̂ Mücadele, Cilt 1, İstanbul: Cem Yayınları.
• Çakır, Ç. (2005). Osmanlı Medeniyeti: Siyaset, İktisat, Sanat, İstanbul: Klasik.
• Çelik, R. (2016). İngiliz Korumasında Sultan Vahdeddin’in Sürgün Seyahatleri, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi XVI (33) , 183-209.
• Clarke, P. B. (1997). New Trends and Developments in the World of Islam, New York/NY: Midpoint Trade Books Inc.
• Eraslan C. (1992). II. Abdülhamit ve İslam Birliği, İstanbul: Ötüken.
• Gökalp, İ. ve ,Georgeon, F. (1990). Kemalizm ve İslam Dünyası, İstanbul: Arba.
• Hasan, M. (2016). Longing for the Lost Caliphate: A Transregional History, Princeton/NJ, Princeton University Press.
• Höpp G. (1997). Muslime in der Mark: als Kriegsgefangene und Internierte in Wünsdorf und Zossen, 1914 – 1924, Berlin: Das Arabische Buch.
• Iggers, G.G. (1996). Historismus im Meinungsstreit. O.G. Oexle, J. Rüsen (Ed.) Historismus in den Kulturwissenschaften. Geschichtskonzepte, historische Einschaetzungen, Grundlagenprobleme. (7-27). Köln: Böhlau.
• Kafadar, C. (1995). Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State ,Berkeley/CA: California University Press.
• Meinecke, F. (1965). Die Entstehung des Historismus. (Friedrich Meinecke Werke, Bd.3), Münih: R. Oldenbourg Verlag.
• Mai, G. (2014). Die Marokko Deutschen 1873-1918, Göttingen,: Vandenhoeck&Ruprecht.
• Niejmeijer, A. (1972). Towards A Hindu-Muslim Entente. The Khilafat Movement in India 1919-1924 The Khilafat Movement in India 1919-1924 (49-68). Leiden: Brill.
• Oran, B. (2001). Türk Dış Politikası. Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar. İstanbul: İletişim.
• Pocai,S., Luks, L., Dehnert, G. ve Fuchs, J. A., (2016). Das deutsche und das russische Sonderbewusstsein: Parallelgeschichtliche Studien zur Geschichtsphilosophie Oswald Spenglers und Nikolaj Berdjaevs. Stuttgart: Ibidem Verlag.
• Polaschegg, A. (2005). Der andere Orientalismus: Regeln deutsch-morgenländischer Imagination im 19. Jahrhundert. Berlin: Walter de Gruyter.
• Pyta, W. (2009). Hindenburg. Herrschaft zwischen Hohenzollern und Hitler. Münih: Pantheon.
• Said, E.W. (1995). Orientalism: Western Conceptions of the Orient. London: Penguin Books.
• Safran, J. (2000). The Second Umayyad Caliphate: The Articulation of Caliphal Legitimacy in Al Andalus. Cambridge/MA: Harvard University Press.
• Sonyel, S. (1973). Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış politika: Mondros Bırakışmasından Büyük Millet Meclisiʼnin açılışına kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Turan, Ş. (1999). Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, Cilt 1. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Yüksel, M. Ş. (2009). Timurlularda Din-Devlet İlişkisi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.