Göç ve Yoksulluk Ekseninde Mekânda Bireyin İnşası: Kefernahum Filminin Göstergebilimsel Analizi

Yıl 2024, Sayı: 12, 1 - 26, 27.06.2024

Ferhat Kaçar

https://doi.org/10.56676/kiad.1265766

Öz

Kentsel yoksulluk, küreselleşmenin hız kazanmasıyla birlikte gittikçe dünyanın en önemli problemlerinden biri haline gelmiştir. Göçlerin gittikçe küresel boyut kazanması, sermayenin, ticaretin, tüketim mallarının ve kültür ürünlerinin dolaşımının hızlanmasına ve eşitsizliklere neden olmaktadır. Küresel hareketliliğin artması, mekân akışkanlığını etkilemiş, göçmenlerin zaman-mekân deneyimleri gittikçe bütün disiplinlerin çalışma alanı haline gelmiştir. Dolayısıyla son dönemlerde küresel akışkanlık, göçlere bağlı yoksulluk ve kalabalık kentlerdeki yoksullaşma biçimleri; iktisat, sosyoloji ve iletişim disiplinlerinin önemli çalışma alanını oluşturmaktadır. Bu anlamda Kefernahum (2018) filmi kent yaşamının eşitliksizliğin, kaosun, yersizliğin ve yurtsuzluğun çocukların ve kadınların dünyasında travmalara dönüşünün portresini çizmektedir. Film, yoksulluk ve küresel krizlerden kaynaklanan yolsuzluk, eşitsizlik ve bireylerin toplumsal yaşamda sahip olması gereken haklar üzerine düşünmeye sevk eden birçok metafor ve imge içermektedir. Filmde kent yaşamının gettolara dönüşen yapısı, kapitalist eşitsizlik dünyanın ekonomik sisteme göre biçimlenmiş bir düzenin somut eğretilemesi gibidir. Bu çalışmanın amacı Kefernahum filmiyle kentsel yaşamdaki yoksulluğun, eşitsizliğin bireylerin yaşamlarında yol açtığı travmaları irdelemektir. Kefernahum filmi; mekân, kapitalizm ve yoksulluk kavramı arasında dolaysız bir ilişki kurması açısından önemlidir. Filmin analizinde göstergebilim ve söylem analizi yöntemleri kullanılmıştır. Bu çalışmada sonuç olarak, belirli mekanlarla özdeşleşen yoksulluğun çocuk ve kadınların yaşamlarındaki yıkıcı etkileri saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kefernahum, Kapitalist Sistem, Kentsel Yoksulluk, Göstergebilim, Mekân

The Construction of the Individual in Space within the Axis of Migration and Poverty: A Semiotic Analysis of the Film Capernaum

Öz

Particularly with the acceleration of globalization, urban poverty has increasingly become one of the world's biggest problems. The increasing global dimension of migration leads to an acceleration of the circulation of capital, trade, consumer goods, and cultural products and causes inequalities. Increasing global mobility has affected the fluidity of space, and the time-space experiences of immigrants have become the field of study of all disciplines. Recently, global mobility, poverty forms associated with migration, and urban impoverishment in densely populated cities have become significant fields of study within the disciplines of economics, sociology, and communication.In this sense, the film Capernaum (2018) portrays the traumas resulting from the inequalities, chaos, displacement, and homelessness in the world of children and women within urban life. The film contains many metaphors and images that prompt contemplation on the corruption, inequality, and the rights that individuals should have in social life, all stemming from poverty and the global crises. In the film, the structure of urban life turns into ghettos, capitalist inequality is like a concrete metaphor for an order formed according to the world's economic system. The aim of this study is to examine the traumas caused by urban poverty and inequality in people's lives through an analysis of the film Capernaum. The film Capernaum is significant because it establishes a direct relationship between space, capitalism, and the concept of poverty. The methods of semiotics and discourse analysis are used to analyze the film. The result of this study is that the destructive effects of poverty associated with specific spaces on the lives of children and women are revealed.

Anahtar Kelimeler

Capernaum, capitalist system, urban poverty, semiotics, space

Kaynakça

• Akpınar, İ. E. (2018). Küreselleşme, politik mekân ve iktidar: alternatif bir jeopolitik değerlendirme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Tekirdağ.
• Arpaçıoğlu, Ö. ve Yıldırım, M. (2011). Dünyada ve Türkiye’de yoksulluğun analizi. Niğde Üniversitesi, İİBF Dergisi, 4(2), 60-76.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel serüven, (M. Rifat, S. Rifat, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri, (B. Vardar, M. Rifat, Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bauman, Z. (1999). Çalışma, tüketicilik ve yeni yoksullar. (Ü. Öktem, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Bazyar, C. K. (2016). Mitoloji ve çağdaş sanat. Sanat ve Tasarım Dergisi, (18), 113- 130.
• Castles, S. ve Miller, M. J., (2008). Göçler çağı: modern dünyada uluslararası göç hareketleri. (B. Bal, U. Akbulut, Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Es, M. (2008). Yerel siyaset. Şentürk, H. (Ed.) içinde. Kentlilik Bilinci ve Yerel Siyaset, (ss.91-114). İstanbul: Okutan Yayınları.
• Ertan, K. ve Ertan, B. (2013). Kentli hakları: Kent ve insan hakları bağlamında kentsel hizmetlere erişim hakkı. Berk, S. K., Semerci, P. U. (Haz.) içinde, Kentsel dönüşüm ve insan hakları. (s.45-72). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Geray, H. (2014). İletişim alanından örneklerle toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Giddens, A. (2000). Sosyoloji. (H. Özel, Çev.), Isparta: Ayraç Kitabevi.
• Godenzi, A. (1992). Cinsel şiddet. İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Guiraud, P. (1994). Göstergebilim. (M. Yalçın, Çev.). Ankara: İmge Yayınevi
• Işık, E (1998). Beden ve toplum kuramı: özneni sosyolojisinden beden sosyolojine. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Kaçar, F. (2022). Kimlik öteki ve ötekileştirme bağlamında sinema: Fatih Akın’ın filmlerinde göç ve kimlik olgusu. İstanbul: Urzeni Yayınları.
• Kaçar, F. (2022). Anaakım Türk komedi sinemasında stereotip olgusu “Mahsun Kırmızıgül’ün filmlerinde stereotip ve klişelerin analizi”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 685-698.
• Kaçar, F. (2023). Fatih Akın’ın filmlerinde kimlik, ötekilik ve göç olgusu. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25), 305-320.
• Karaman, E. (2017). Roland Barthes ve Charles Sanders Peirce’in göstergebilimsel yaklaşımlarının karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 9(2), 25-36.
• Lefebvre, H. (2016). Şehir hakkı. (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Sel Yayınları.
• Marcuse, P. ve Van Kempen, R. (Eds.). (2002). Of states and cities: The partitioning of urban space. Oxford: Oxford University Press on Demand.
• Mısırlı, G. ve Erdoğan, M. (2021). Ayasofya ile ilgili haberlerin medya ve ideoloji bağlamında çözümlenmesi: Türk yazılı basını örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 351-372.
• Morin, E. (2000). Uygarlık siyaseti. (S. Köm, Çev.). Morin, E., Nair, S. (Ed.) içinde, Bir uygarlık siyaseti.(s.153-197), İstanbul: Om Yayınları.
• Mutlu, A. Reyhan, H. ve Doğan, H. H. (2016). Kentleşme. Ankara: Palme Yayıncılık.
• Mutlu, A. ve Batmaz, N. Y. (2020). Kent hakkı. Ankara: Orion Yayınevi.
• Osmanlı, U. (2019). Kent mekânında toplumsal ayrışma (gettolaşma) ve Richard Sennett'in açılma korkusu kavramı. Journal Of International Social Research, 12(65). 667-675
• Önder, H. ve Şenses, F. (2005). Türkiye’de yoksulluk ve yoksulluk düşüncesi. B. Ülman, İ. Akça (Ed) içinde, İktisat, Siyaset, Devlet Üzerine Yazılar (s.199-221). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Özkan, Y. E. ve Sıdal, S. (2008). Kentin dönüşümü ve yoksulluk. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 6(24), 22-49.
• Öztürk, M. ve Çetin, B. I. (2009). Dünyada ve Türkiye'de yoksulluk ve kadınlar. Journal of Yasar University, 4(16). 2661-2698.
• Öztürk, S. (2012). Mekân ve iktidar, filmlerle iletişim mekânlarının altpolitikası. Ankara: Phoneix Yayınevi.
• Park, R. E. (2015). Şehir: Kent ortamındaki insan davranışlarının araştırılması üzerine öneriler. (P. Karababa, Çev.) içinde, Park, R. E. ve Burgess, E. W. (Ed.) Şehir, (s.37-89). İstanbul: Heretik Yayınları.
• Parsa, S. ve Parsa, A. F. (2012). Göstergebilim çözümlemeleri, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Pierce, C. S. (1982). Writings of Charles S. Peirce: A Chronological Edition. Fisch, M. H. (Ed.), Volume 1, (s.1857-1866). Bloomington: Indiana University Press. Reed, E. (1985). Kadın özgürlüğünün sorunları (Z. Saraçoglu, Çev.), İstanbul: Yazın Yayıncılık.
• Rifat, M. (2007). Homo semioticus ve genel göstergebilim sorunları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sancar, M., K. (2018). Göstergebilimsel film çözümlemelerinin Bergsoncu eleştirisi. SineFilozofi, 3(6), 23-38.
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji düşüncesinin özünde öteki ile ilişki (A. Sönmezay, Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Topgül, S. (2013). Türkiye'de yoksulluk ve yoksulluğun kadınlaşması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 277-296.
• Uluocak, Ş. (2016). Sosyolojik açıdan yoksulluk olgusu. Arslan. A., Çağlayandereli, M. (Ed.). Sosyoloji günlük yaşamı anlamak (s.153-179) içinde, Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Yetkiner, B. ve Enser, V. (2022). Çocuk göçmenler ve sinema bağlamında “Kefernahum” ve “Misafir” filmlerinin göstergebilimsel analizi. Kuyucu, M., Çiftçi, H. (Ed.) içinde, A’dan Z’ye iletişim çalışmaları-5. (s. 117-141). Cilt:1, Adıyaman: İksad Yayınevi. Yücel, T. (2008). Yapısalcılık. İstanbul: Can Yayınları.