Öz
Uygarlık tarihinin kaydettiği en önemli olaylardan biri, Fatih Sultan
Mehmet tarafından 1453 yılında İstanbul’un fethedilerek Doğu Roma
İmparatorluğu’na son vermiş olmasıdır. Bu olaydan 8 yıl gibi kısa bir süre
sonra ordusunun başında sefere çıkan Fatih Sultan Mehmet, 1461 yılında Trabzon
Rum Devleti’nin kontrolündeki Trabzon’u fethederek Anadolu’nun güvenliğini
kontrolü altına almıştır.
Anadolu’nun kuzey doğusunda bulunan ve önemli bir ticaret ve liman kenti
olan Trabzon, fetihten 9 yıl gibi kısa bir süre sonra, 1470 yılında Sultan Bayezid’in oğlu Abdullah’ın vali olarak
atanmasıyla Şehzade Şehri statüsüne
kavuşmuştur. Şehzade Abdullah’ın Trabzon’dan ayrılmasından bir süre sonra bu
kez Şehzade Selim Trabzon’a vali olarak atanmış ve burada 23 yıl görev
yapmıştır. Bu süre içinde Şehzade Selim’in Trabzon’da Süleyman, Salih ve
Kamerşah adlı üç çocuğu dünyaya gelmiştir. Bunlardan 5/6 Kasım 1494 tarihinde dünyaya gelen Şehzade Süleyman, 15 yaşına kadar çocukluğunu Trabzon’da
geçirdikten bir süre sonra babasının ölümü üzerine tahta çıkmıştır. Osmanlı
İmparatorluğunu en geniş sınırlara ulaştıran ve batılılarca Muhteşem Süleyman
olarak adlandırılan Kanuni Sultan Süleyman 46 yıllık padişahlığı ile
imparatorluğun en uzun süre görev yapan sultanı olmuştur.
Bu makalede Şehzade Süleyman’ın Trabzon’da doğduğu
saray/konak hakkında bir değerlendirmede bulunulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- KAYNAKLAR AKBULUT, Ömer, Trabzon Cumhuriyetten Evvel Tarih ve Valiler, C: 1, İstikbal Matbaası, Trabzon 1955.
- AŞIK MEHMET, Menazırü’l- Avâlim, Haz. Mahmut Ak, C: 3, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2007.
- AVCI, Yasemin, Osmanlı Hükümet Konakları, Tanzimat Döneminde Kent Mekanında Devlet Erki ve Temsili, Tarih Vakfı, İstanbul 2017.
- BIJIŞKYAN, P. Minas, Pontos Tarihi, Çev. Hrand D. Andreasyan, Çiviyazıları, İstanbul 1998.
- BOSTAN, M. Hanefi, XV-XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadi Hayat, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2002.
- BRYER, Anthony-WINFIELD, David, The Byzantine Monuments and Topokraphy of The Pontos I, Dunbarton Oaks Studies, Washington 1985.
- ÇELİK, Şenol, “15-17. Yüzyıllar Arasında Trabzon Kalesi”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001), Haz. M. Kerim Arslan-H. Öksüz, C: I, Trabzon Valiliği, Trabzon 2002, s. 129-149.
- DEMİRKAYA, Fulya Üstün, “Meso Kastro’dan Ortahisar’a: Bir Mahallenin Anatomisi”, CIEPO 22, Uluslararası Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Çalışmaları Komitesi II, Ed. Kenan İnan-Miraç Tosun-Deniz Çolak, Trabzon Büyükşehir Belediyesi, Trabzon 2018, ss. 253-271.
- EMECEN, Feridun M., “Kanuni Sultan Süleyman’ın Şehzadelik Dönemine Ait Bazı Yeni Tespitler ve Notlar”, Deutsch-türkische Begegnungen (Alman Türk Tesadüfleri),Festschrift für Kemal Beydilli (Kemal Beydilli’ye Armağan), (Hg) Hedda Reindl-Kiel-Seyfi Kenan, Berlin 2013, EB-Verlag, ss. 343-356.
- EMECEN, Feridun M., Yavuz Sultan Selim, Kapı Yayınları, İstanbul 2016.
- EMECEN, Feridun M., İmparatorluk Çağının Osmanlı Sultanları I, TDV Yayın Matbaacılık, Ankara 2018. EVLİYA ÇELEBİ, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Tab’ı Ahmed Cevdet, C: 2, İkdam Matbaası, Dersaadet 1314.
- GÖKBİLGİN, Tayyip, “16. Yüzyıl başlarında Trabzon Livası”, Belleten, C: 265, S: 102, (Ankara 1962), ss. 293-337.
- İNAN, Kenan, “Trabzon’da Yönetici-Yönetilen İlişkileri 1643-1656”, Mahmiye-i Trabzon Mahallatından Onyedinci Yüzyıl Ortalarında Trabzon’da Sosyal ve İktisadi Hayat, Trabzon Belediyesi, Trabzon 2013.
- KARPUZ, Haşim, Trabzon Merkez ve İlçelerindeki Önemli Tarihi Yapılar, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2018.
- KILIÇ, Remzi, “Trabzon Valisi Şehzade Selim ve Faaliyetleri”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001), Haz. M. Kerim Arslan-H. Öksüz, C: I, Trabzon Valiliği, Trabzon 2002, ss. 99-116.
- KONUKÇU, Enver, Trabzon Valisi Şehzade Selim’in Akkoyunlu Ülkesindeki Faaliyetleri”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001), Haz. M. Kerim Arslan-H. Öksüz, C: I, Trabzon Valiliği, Trabzon 2002, ss. 91-98.
- KORKMAZ, Salih, Trabzon 1816 Numaralı Şer’iye Sicili ve Hukuki Değerlendirmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2014.
- LOWRY, Heath,, Trabzon Şehrinin İslamlaşma ve Türkleşmesi (1461-1583), İstanbul 1981.
- LYNCH, Henry Finnis Blosse, Armenia Travels and Studies, C: II, London 1901.
- ÖKSÜZ, Melek, Onsekizinci Yüzyılın İkinci Yarısında Trabzon, Tarih, Kültür, Ekonomi, Serander Yayınevi, Trabzon 2006.
- ODABAŞIOĞLU, Cumhur, Trabzon 1869-1933 Yılları Yaşantısı, İlk-San Matbaası, Ankara (ty).
- ODABAŞIOĞLU, Cumhur, “Kanuni Sultan Süleyman’ın Trabzon’da Doğduğu Mahalle”, Basılmamış Bildiri.
- TOPAKTAŞ, Hacer, “Bir Britanyalının Nazarında Trabzon’u Betimlemek: Henry Finnis Blosse Lynch’in Trabzon Tasviri 1893”, Karadeniz Tarihi Sempozyumu (25-26 Mayıs 2005), C: 1, KTÜ Yayınları, Trabzon 2007, ss. 581-596.
- TULUK, Ömer İskender, “Harap Şehrin Kayıp Mekânları: 20. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Trabzon’un Tarihsel Topografyası”, CIÉPO 22 Uluslararası Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Çalışmaları Komitesi 2 (4-8 October 2016 Trabzon), Ed. Kenan İnan-Miraç Tosun-Deniz Çolak. Trabzon 2018, ss. 221-250.
- TULUK, Ömer İskender-DÜZENLİ, Halil İbrahim, “Yitik Mirasın İzinde: Trabzon’da Osmanlı Cami ve Mescitleri (1461-1583)”, Trabzon Kent Mirası, Yer-Yapı-Hafıza, Ed. Ömer İskender Tuluk- Haili İbrahim Düzenli, Klasik Yayınları, İstanbul 2010.
- YÜKSEL, Murat, Trabzon’da Türk İslam Eserleri ve Kitabeler, C: 1-II, Trabzon Belediyesi, Trabzon 2000.
Öz
One of the most
important events recorded in the history of civilization was the conquest of
Istanbul by Fatih Sultan Mehmet in 1453 and ended the Eastern Roman Empire.
Shortly after 8 years, Fatih Sultan Mehmet, leading the soldiers, commanded his
army and conquered Trabzon in 1461 under the control of the Greek Cypriot State
and took grip of the security of Anatolia. Trabzon, an important trade and port
centre in the north-eastern Anatolia, was granted the status of Shahzadah by
the appointment of Sultan Bayezid's son Abdullah as the governor in 1470,
shortly after 9 years of conquest. After Shahzadah Abdullah left Trabzon,
Shahzadah Selim was appointed as the governor of Trabzon and worked there for
23 years. During this period, Shahzadah Selim had three children born in
Trabzon: Suleyman, Salih and Kamersah. Shahzadah Suleyman was born on 5/6
November 1494. After spending his childhood in Trabzon until he was 15 years
old, he came to the throne upon the death of his father. Suleyman, known as
Suleyman the Magnificent by Westerners, has exerted the longest-rule as sultan
of the empire. This article reviews Shahzadah Suleyman's palace where he was
born in Trabzon.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- KAYNAKLAR AKBULUT, Ömer, Trabzon Cumhuriyetten Evvel Tarih ve Valiler, C: 1, İstikbal Matbaası, Trabzon 1955.
- AŞIK MEHMET, Menazırü’l- Avâlim, Haz. Mahmut Ak, C: 3, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2007.
- AVCI, Yasemin, Osmanlı Hükümet Konakları, Tanzimat Döneminde Kent Mekanında Devlet Erki ve Temsili, Tarih Vakfı, İstanbul 2017.
- BIJIŞKYAN, P. Minas, Pontos Tarihi, Çev. Hrand D. Andreasyan, Çiviyazıları, İstanbul 1998.
- BOSTAN, M. Hanefi, XV-XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadi Hayat, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2002.
- BRYER, Anthony-WINFIELD, David, The Byzantine Monuments and Topokraphy of The Pontos I, Dunbarton Oaks Studies, Washington 1985.
- ÇELİK, Şenol, “15-17. Yüzyıllar Arasında Trabzon Kalesi”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001), Haz. M. Kerim Arslan-H. Öksüz, C: I, Trabzon Valiliği, Trabzon 2002, s. 129-149.
- DEMİRKAYA, Fulya Üstün, “Meso Kastro’dan Ortahisar’a: Bir Mahallenin Anatomisi”, CIEPO 22, Uluslararası Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Çalışmaları Komitesi II, Ed. Kenan İnan-Miraç Tosun-Deniz Çolak, Trabzon Büyükşehir Belediyesi, Trabzon 2018, ss. 253-271.
- EMECEN, Feridun M., “Kanuni Sultan Süleyman’ın Şehzadelik Dönemine Ait Bazı Yeni Tespitler ve Notlar”, Deutsch-türkische Begegnungen (Alman Türk Tesadüfleri),Festschrift für Kemal Beydilli (Kemal Beydilli’ye Armağan), (Hg) Hedda Reindl-Kiel-Seyfi Kenan, Berlin 2013, EB-Verlag, ss. 343-356.
- EMECEN, Feridun M., Yavuz Sultan Selim, Kapı Yayınları, İstanbul 2016.
- EMECEN, Feridun M., İmparatorluk Çağının Osmanlı Sultanları I, TDV Yayın Matbaacılık, Ankara 2018. EVLİYA ÇELEBİ, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Tab’ı Ahmed Cevdet, C: 2, İkdam Matbaası, Dersaadet 1314.
- GÖKBİLGİN, Tayyip, “16. Yüzyıl başlarında Trabzon Livası”, Belleten, C: 265, S: 102, (Ankara 1962), ss. 293-337.
- İNAN, Kenan, “Trabzon’da Yönetici-Yönetilen İlişkileri 1643-1656”, Mahmiye-i Trabzon Mahallatından Onyedinci Yüzyıl Ortalarında Trabzon’da Sosyal ve İktisadi Hayat, Trabzon Belediyesi, Trabzon 2013.
- KARPUZ, Haşim, Trabzon Merkez ve İlçelerindeki Önemli Tarihi Yapılar, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2018.
- KILIÇ, Remzi, “Trabzon Valisi Şehzade Selim ve Faaliyetleri”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001), Haz. M. Kerim Arslan-H. Öksüz, C: I, Trabzon Valiliği, Trabzon 2002, ss. 99-116.
- KONUKÇU, Enver, Trabzon Valisi Şehzade Selim’in Akkoyunlu Ülkesindeki Faaliyetleri”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001), Haz. M. Kerim Arslan-H. Öksüz, C: I, Trabzon Valiliği, Trabzon 2002, ss. 91-98.
- KORKMAZ, Salih, Trabzon 1816 Numaralı Şer’iye Sicili ve Hukuki Değerlendirmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2014.
- LOWRY, Heath,, Trabzon Şehrinin İslamlaşma ve Türkleşmesi (1461-1583), İstanbul 1981.
- LYNCH, Henry Finnis Blosse, Armenia Travels and Studies, C: II, London 1901.
- ÖKSÜZ, Melek, Onsekizinci Yüzyılın İkinci Yarısında Trabzon, Tarih, Kültür, Ekonomi, Serander Yayınevi, Trabzon 2006.
- ODABAŞIOĞLU, Cumhur, Trabzon 1869-1933 Yılları Yaşantısı, İlk-San Matbaası, Ankara (ty).
- ODABAŞIOĞLU, Cumhur, “Kanuni Sultan Süleyman’ın Trabzon’da Doğduğu Mahalle”, Basılmamış Bildiri.
- TOPAKTAŞ, Hacer, “Bir Britanyalının Nazarında Trabzon’u Betimlemek: Henry Finnis Blosse Lynch’in Trabzon Tasviri 1893”, Karadeniz Tarihi Sempozyumu (25-26 Mayıs 2005), C: 1, KTÜ Yayınları, Trabzon 2007, ss. 581-596.
- TULUK, Ömer İskender, “Harap Şehrin Kayıp Mekânları: 20. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Trabzon’un Tarihsel Topografyası”, CIÉPO 22 Uluslararası Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Çalışmaları Komitesi 2 (4-8 October 2016 Trabzon), Ed. Kenan İnan-Miraç Tosun-Deniz Çolak. Trabzon 2018, ss. 221-250.
- TULUK, Ömer İskender-DÜZENLİ, Halil İbrahim, “Yitik Mirasın İzinde: Trabzon’da Osmanlı Cami ve Mescitleri (1461-1583)”, Trabzon Kent Mirası, Yer-Yapı-Hafıza, Ed. Ömer İskender Tuluk- Haili İbrahim Düzenli, Klasik Yayınları, İstanbul 2010.
- YÜKSEL, Murat, Trabzon’da Türk İslam Eserleri ve Kitabeler, C: 1-II, Trabzon Belediyesi, Trabzon 2000.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Mart 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 13 Sayı: 26 |
