“Borges’in” Özne Çürütmesi

Yıl 2022, Sayı: 1, 48 - 65, 30.04.2022

Anıl Ünal

Öz

Bu çalışma, Jorge Luis Borges’in Öteki Soruşturmalar ismiyle 1952’ de yayınlanmış denemelerinden “Zamanın Yeni Çürütülmesi” nin yakın okumasını sunuyor. Orijinal makale birbirinden farklı anların özdeşliği düşüncesi üzerinden özneyi ve zamanı yadsıyor. Bu çalışma ise orijinal argümana tümüyle sadık bir biçimde odağa özneyi ve böylece de yazarı yerleştirerek meseleyi tekrar tartışmaya açıyor. Bu tartışmaya orijinal makalede de olduğu gibi Berkeley ve Hume’un fikirleri eşlik etmektedir. Bu fikirleri tekrar ele alma düşüncesinin ardındaki motivasyon Borges’in fikirlerini çürütmek ya da yeni fikirler ile desteklemekten çok, Borges’in tüm yazınına nüfuz eden – tam da öznenin yitirilmesi üzerinden yazma fiilinin faillerini yazma ediminde birleştiren – kuramsal yapının ortaya konulduğu bir yazma performansı olarak anlaşılabilir.

Anahtar Kelimeler

İdealizm, Zaman, Aporia, Yapısöküm, Özne

“Borges’” Refutation of the Subject

Öz

This essay presents a close reading of Borges’s “A New Refutation of Time” published in his essay collection Other Inquisitions, in 1952. The original article undermines the notion of subject and that of time through the idea of the identity of different moments, whilst this work readdresses the discussion by bringing the subject and thus the writer into focus in a way entirely faithful to the original argument. Just as in the case of the original paper, the discussion is accompanied by the ideas of Berkeley and Hume. The motivation behind readdressing these ideas is not to refute Borges’s ideas or to support them with new ones; rather, the motivation can be understood as a writing performance where the theoretical structure influencing the whole literature of Borges, which unites the agents of the act of writing in the act of writing by undermining the notion of subject, is put forward.

Anahtar Kelimeler

Idealism, Time, Aporia, Deconstruction, Subject

Kaynakça

• Berkeley, G. (2015). İnsan Bilgisinin İlkeleri Üzerine Bir İnceleme (L. Özşar, Çev.). Bursa: Biblos Kitabevi.
• Berkeley, G. (1935). Beşerî Bilginin Prensipleri Hakkında Bir Eser ve Hilas ile Filonos Arasında Üç Konuşma (M. S. Engin, Çev.). İstanbul: İstanbul Devlet Matbaası.
• Bergson, H. (1990). Şuurun Doğrudan Doğruya Verileri (I. Ergüden, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Bergson, H. (2015). Madde ve Bellek / Beden – Tin İlişkisi Üzerine Deneme (I. Ergüden, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Borges, J. L. (2005). Zamanın Yeni Çürütülmesi (P. B. Charum ve T. Armaner, Çev.), Öteki Soruşturmalar içinde (ss. 213 - 234). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Borges, J. L. (2011). Alef (T. Uyar ve T.Özgüven ve F. Akerson ve P. B. Charum, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Borges, J. L. (2017). Ficciones: Hayaller ve Hikayeler (T. Uyar ve F. Özgüven, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bossart, W. H. (2003). Borges and Philosophy: Self, Time, and Metaphysics. New York: Peter Lang Publishing Inc.
• Dapía, S. G. (2016). Jorge Luis Borges, Post-Analytic Philosophy, and Representation. New York: Routledge.
• Descartes, R. (1996). Yöntem Üzerine Söylem Anlığın Yönetimi İçin Kurallar, İlk Felsefe Üzerine Meditasyonlar (ve koşut özgün metinler) (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea Yayınları.
• Derrida, J. (1981). Dissemination (B. Johnson, Çev.). London: The Athlone Press Ltd.
• Griffin, C. (2013). Philosophy and Fiction, The Cambridge Companion To Jorge Luis Borges içinde (ss. 5–16). Cambridge, New York: Cambridge University Press.
• Hume, D. (2009). İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme (E. Baylan, Çev.). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Kebede, M. (2014). From Perception to Subject:The Bergsonian Reversal. Journal of French and Francophone Philosophy - Revue de la philosophie française et de langue française (22) 1, 102 – 123.
• Morrison, J. (2003). Contemporary Fiction. London, New York: Routledge.
• Radhakrishnan, S. (1948). Indian Philosophy Vol. 1. London: George Allen & Unwin Ltd.
• Rifat, S. (2004). Herakleitos - Bir Kapalı Söz Ustasıyla Buluşma Denemesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Verene, D. P. (2018). The Ethics of Immortality of Borges’s El immortal. The Philosophy of Literature içinde (ss. 79–119). Eugene, OR: Cascade Books.