Ölümlü Dostlarla Ebedi Sohbetler: Derrida Düşüncesinde Aporetik Bir Deneyim Olarak Ölüm

Yıl 2024, Sayı: 2, 241 - 253, 25.10.2024

Özge Ejder

Öz

Bu çalışma merkezine Jacques Derrida’nın, düşüncesini kateden dostluk, ölüm, aporia gibi kavramları almakta ve bu kavramların düşüncesine ve yazın hayatına güçlü bir şekilde etki etmiş olan filozoflarla düşünsel diyologlarındaki yerini göstermeyi amaçlamaktadır. Derrida’nın düşüncesinde ölüm kavramı, hiçbir zaman merkezine yerleşmediği felsefe alanında, filozof dostları ve felsefi metinler yoluyla işaret ettiği performatif bir işleve sahiptir. Derrida, felsefe tarihinin bu kadim kavramına bir olay, bir imkan, bir imkansızlık ve bir limit deneyimi olarak yaklaşır. Bu kavram yoluyla düşüncenin bizi götürebileceği en uç sınırlara gidebilmenin imkanını arar. Ölüm kavramı Derrida’nın düşüncesine özellikle iki düşünürün metinleri ve kavramları yoluyla yerleşir. Bunlardan ilki Martin Heidegger diğeri ise Maurice Blanchot’dur. Bu makalede Derrida’nın okumasının her iki filozofun da metinlerini nasıl katettiğine bakılmaktadır. Herhangi bir kavramı salt o kavramın hakikatini ortaya koymak amacıyla, sistematik bir tarzda işleten bir düşünür olmayan Derrida, ölüm kavramı yoluyla düşünceye taşıdığı sorunsallar konusunda da kavramın göstergesel boyutlarını ısrarla ihlal etmektedir. Bu çalışma, aporetik bir deneyim olarak ele alındığında ölüm temasının özne ya da hümanizm eleştirisinin de zemini haline gelebileceğini ve felsefeyi bir mevcudiyet metafiziğine indirgemeyen okumaların odak kavramı olarak ele alınabileceğini iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ölüm, Dostluk, İmkansızlık, Aporia, Deneyim

Kaynakça

• Blanchot, M. (1998). The instant of my death. (E. Rottenberg, Çev.). Stanford, California: Stanford University Press.
• Blanchot, M. (1999). Ölüm hükmü. (B. Kılınçer, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Blanchot, M. (2003). The book to come. (C. Mandell, Çev.). Stanford, California: Stanford University Press.
• Derrida, J. (1976). Of grammatology. (G. Chakravorty Spivak, Çev.). Baltimore MD: Johns Hopkins University Pres.
• Derrida, J. (1988a). Like the sound of the sea deep within a shell: Paul de Man's war. Critical Inquiry, 14(3), 590–652.
• Derrida, J. (1989). Memoires for Paul de Man. (C. Lindsay, J. Culler, ve E. Cadava. Çev.). New York: Columbia University Press.
• Derrida, J. (1993). Aporias. (T. Dutoit, Çev.). Stanford University Press: Stanford California.
• Derrida, J. (1997). The politics of friendship (G. Collins, Çev.). New York: Verso. s.48.
• Derrida, J. (1998). Demeure: fiction and testimony. (E. Rottenberg, Çev.). Stanford, California: Stanford University Press.
• Derrida, J. (2001). The work of mourning. P.-A. Brault ve M. Naas. (Eds). Chicago, IL: University of Chicago Press. s. 214.
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve zaman. (K. H. Ökten, Çev.). Agora Kitaplığı: İstanbul.